مدفوع سیاه و تیره نشانه چیست؟ | دارو درمان مدفوع سیاه و تیره

امروز در این مطلب از نشریه الکترونیکی جهان شیمی فیزیک قصد داریم تا شما را دلایل بروز مدفوع سیاه و تیره راه درمان آن آشنا کنیم. یکی از راه هایی که ما متوجه بیماری های مختلف در بدن خود می شویم، رنگ مدفوع و ادرار است. در شرایطی که رنگ مدفوع سیاه و تیره شوند، می تواند بیانگر بروز بیماری در بدن باشد. از همین رو، این مقاله از جهان شیمی فیزیک را به بررسی دلایل بروز مدفوع سیاه و تیره اختصاص داده ایم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

لازم به ذکر است شما در نشریه ی الکترونیکی جهان شیمی فیزیک می توانید اطلاعات بسیار کامل و مفیدی در رابطه با انواع داروها به دست آورید. کافی است در کادر جستجو که در قسمت سمت چپ و بالای صفحه ی اصلی سایت قرار گرفته است، نام داروی خود را وارد کرده و مقالات مربوط به آن را بخوانید. اگر به دنبال اطلاعات دارویی خاص هستید و مطلبی در رابطه با آن در سایت ما نیست، لطفا در قسمت بیان دیدگاه ها عنوان کرده تا مقاله ی کاملی در رابطه با آن برای شما قرار دهیم.

برای مثال خواندن مطلبی در رابطه با لنگیدن پا را به شما پیشنهاد می کنیم. برای مطالعه ی این مقاله ی ارزشمند اینجا کلیک کنید.

مدفوع سیاه و تیره چیست

در بسیاری از موارد، مدفوع سیاه و تیره به دلیل خوردن غذاهای مختلف بروز می کند. در حقیقت بروز این عارضه همیشه نشان دهنده مشکلی بزرگ نیست و شما بیمار نیستید. از جمله دلایل بروز این مشکل می توان به خوردن غذاهای خاص، مصرف داروها و خونریزی گوارشی اشاره کرد. برای افرادی که جراحی شکمی یا کولکتومی داشتند نیز مدفوع سیاه و تیره بروز می کند. دلیل این امر، هضم ناقص غذاست.

چنانچه در گذشته خونریزی گوارشی داشتید، مدفوع شما بوی بدی می ‌دهد و این مشکل بیش از چند روز ادامه داشته است، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات در مدفوع سیاه و تیره خون نیز مشاهده می شود. این موضوع می تواند خطرناک و جدی باشد.

دلایل بروز مدفوع سیاه و تیره

مانند هر عارضه دیگری، بروز مدفوع سیاه و تیره به دلایل مختلفی می تواند بروز کند. اما همیشه نشان دهنده بیماری یا مشکل خاص نیست. در این قسمت از مقاله به بررسی دلایل بروز مدفوع سیاه و تیره پرداخته ایم.

اگر شما در حال مصرف مکمل های آهن هستید، مدفوع شما تیره می شود.

یکی از شایع ترین دلایل بروز مدفوع سیاه و تیره، بروز زخم گوارشی است.

مدفوع با تیرگی ناشی از خون نشان دهنده مشکلی در سیستم گوارشی است.

در قسمت های بعدی مقاله، دلایل بروز این عارضه را به تفکیک مورد بررسی قرار داده ایم.

غذاها و مکمل های ایجاد کننده مدفوع سیاه و تیره

همان طور که گفتیم، مصرف غذاهای خاص یا دارو و مکمل، می توان مدفوع سیاه و تیره ایجاد کند. غذاهایی که رنگی بوده یا رنگ مصنوعی در آن ها به کار رفته است نیز می توانند رنگ مدفوع را تغییر دهند. از جمله مواد غذایی که با خوردن آن ها رنگ مدفوع تغییر می کند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

شیرین بیان سیاه

بلوبری

مکمل های آهن

ژلاتین قرمز

چغندر (لبو)

توت و تمشک سیاه

قرص معده بیسموت ساب سالیسیلات

در صورتی که هر یک از موارد بالا را مصرف کرده اید و یا می دانید غذای شما رنگ مصنوعی داشته است، نگران بروز مدفوع تیره نباشید. در صورتی که نتوانستید بفهمید چه ماده غذایی رنگ مدفوع شما را تغییر داده است، باید کمی نگران شده و به پزشک مراجعه کنید. البته باید بدانید اگر مدفوع سیاه و تیره به دلیل بروز بیماری رخ دهد، حتما همراه با بوی بد خواهد بود.

خون در مدفوع یا ملنا

یکی از دلایل بروز مدفوع سیاه و تیره، خون در مدفوع است. خونی که از بخش های بالاتر دستگاه گوارش همانند مری یا معده ایجاد شده است، می تواند مدفوع را سیاه و تیره کند و ملنا نام دارد. وقتی که خون از بدن عبور می‌ کند و با آنزیم هایی که در فرایند گوارش دخالت دارند، مخلوط می ‌شود، رنگ آن از قرمز به سیاه تبدیل می ‌شود. همین موضوع باعث می شود تا دیدن آن داخل یا روی مدفوع سخت ‌تر از مدفوع قرمز باشد.

خون قرمز داخل یا روی مدفوع، هماتوچزی نام دارد. این خون معمولا از بخش پایینی سیستم گوارشی نظیر روده بزرگ یا انتهای آن یعنی مقعد خارج می شود. خون ایجاد شده در بخش پایینی سیستم گوارشی کمتر دچار گوارش شده و رنگ آن قرمز باقی می ‌ماند. افرادی که اخیرا عامل خطر خونریزی گوارش در آن ها تشخیص داده شده باید با پزشک خود در مورد علل خونریزی و خون در مدفوع در صورت وجود عوامل خطر زیر، صحبت کنند.

خون در مدفوع را می ‌توان از طریق آزمایش مشخص کرد. مدفوع سیاه همراه با درد، استفراغ یا اسهال باید فورا توسط پزشک بررسی شود. اگر به وجود خون در مدفوع مشکوک شوید باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

آنژیودیسپلازی

این عارضه به معنای حضور گروه‌های غیر طبیعی عروق موجود در غشای مخاطی دستگاه گوارش است. دلیل بروز این عارضه مشخص نیست با این حال، می ‌تواند سبب خونریزی و دیده شدن خون در مدفوع شود و می‌ تواند آن را سیاه و لکه دار کند. یک روش درمانی معمول، انعقاد پلاسمای آرگون است که پزشک از آن برای بستن عروق خونریزی کننده استفاده می ‌کنند.

تومورهای خوش خیم و سرطانی

تومورهای خوش خیم یا تشکیلات سرطانی در مری، معده، روده بزرگ یا انتهای آن می ‌توانند موجب ایجاد خون در مدفوع بیمار شوند که آن را سیاه یا قیر مانند می ‌کند. تومور خوش خیم، توموری است که سرطانی است اما به هر حال تومورها چه خوش خیم باشند و چه سرطانی، دیواره اندام های گوارشی را تضعیف کرده و منجر به خونریزی می ‌شوند.

کولیت اولسراتیو به عنوان یک اختلال گوارشی که موجب تشکیل زخم های بزرگ در روده بزرگ می‌ شوند، شناخته شده است. این بیماری می‌ تواند منجر به ورود خون به مدفوع بیمار می ‌شود که ممکن است ظاهر مدفوع را سیاه و قیر مانند کند. علت کولیت اولسراتیو یا کولیت زخمی شونده روده، مشخص نیست. پزشکان می‌توانند آن را با دارو و جراحی درمان کنند.

پولیپ های روده بزرگ

پولیپ روده بزرگ می ‌تواند عامل وجود خون در مدفوع باشد که آن را به رنگ سیاه یا قیر مانند در می‌آ ورد. این پولیپ ها ضایعات رشدی کوچکی هستند که در روده بزرگ بوجود می ‌آیند. آن ها لزوما سرطانی نیستند اما ممکن است به مرور زمان سرطانی بشوند. در این مواقع پزشک پیشنهاد جراحی برای برداشتن پولیپ ها را می ‌دهد.

مشکلات مری و معده

اگر کسی دچار مشکلات مری باشد احتمال دارد که دچار خونریزی شود که این خون در مدفوع به رنگ سیاه و قیر مانند تغییر پیدا می‌ کند. این مشکلات معمولا شامل واریس مری و ریفلاکس مری به معده است. مشکلات کبدی می‌ توانند موجب واریس مری شوند که در واقع بزرگی وریدها در مری است. درمان بر توقف خونریزی و برطرف کردن مشکل زمینه ‌ای ایجاد کننده واریس مری، متمرکز خواهد شد.

اگر کسی مرتبا ریفلاکس معده به مری داشته باشد ممکن است دچار بیماری ریفلاکس شده باشد. علل اصلی آن اختلالات ناشی از داروهایی خاص، سیگار کشیدن یا افزایش فشار در شکم است. این فشار می ‌تواند به عنوان مثال ناشی از افزایش وزن یا بارداری باشد. افراد مبتلا به ریفلاکس می ‌توانند با خودداری از مصرف داروهایی خاص و جلوگیری از افزایش وزن، این مشکل را مدیریت کنند. پزشک نیز داروهایی را تجویز می ‌کند.

زخم معده

زخم معده، نوعی زخم و آسیب دیدگی روی دیواره پوششی معده است که می‌ تواند منجر به خونریزی شده و موجب ملنا یا خون در مدفوع می ‌شود. علاوه بر خون در مدفوع و بروز مدفوع سیاه و تیره، علائم زیر را هم شامل می ‌شود:

درد و سوزش ناراحت کننده در معده

نفخ شکم

آروغ زدن

استفراغ

اشتهای کم

کاهش وزن

برخلاف باور عموم، زخم معده بخاطر استرس یا غذاهای ادویه ‌ای ایجاد نمی ‌شود. در حقیقت زخم معده معمولا بوسیله عفونت ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری ( H. pylori) ایجاد می ‌شود. معمولا برای ریشه کنی عفونت، آنتی بیوتیک و برای کاهش اسید و آرامش معده داروهای کاهش دهنده اسید تجویز می ‌شوند. مدت درمان معمولا دو هفته طول می ‌کشد.

استفاده طولانی مدت از داروهای مسکن ضد التهابی (NSAIDS) علت دیگر زخم های معده است. این مسکن ها شامل داروهای بدون نسخه ‌ای نظیر ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم و آسپرین هستند. بعضی از این داروها توسط پزشک تجویز می ‌شوند. این مسکن ها با تضعیف قابلیت دیواره پوششی برای مقاومت در برابر اسید ساخته شده در معده، آن را تحریک می ‌کنند. به همین دلیل این نوع مسکن ها عوارض منفی روی بیماری کرون و کولیت زخمی شونده روده هم دارند. زخم های معده ایجاد به وسیله مسکن های ضد التهابی، پس از کنار گذاشتن داروها، تسکین می ‌یابد.

پارگی مالوری وایس

این یک نوع پارگی در غشای مخاطی ست که مری را به معده متصل می‌ کند. اگر این بخش پاره شود، خونریزی می ‌کند که منجر به ملنا می‌ شود. این وضعیت بی نهایت نادر است و ممکن است در اثر استفراغ شدید، سرفه یا تشنج های ناشی از صرع باشد.

تشخیص علت مدفوع سیاه وتیره

پزشک از بیمار در مورد مشکلاتی که اخیرا دارد، سوالاتی می ‌کند و معاینه انجام می‌ دهد تا علت رنگ غیر عادی مدفوع را مشخص کند. معمولا یک آزمایش خون و یک آزمایش نمونه مدفوع توصیه می‌ شود. آزمون های تصویری همانند  MRI، عکس رادیولوژی و سی تی اسکن هم می ‌تواند به دیدن جریان خون در سیستم گوارشی کمک کند. این ابزارهای تشخیصی هر گونه انسدادی را که احتمالا موجب خونریزی گوارشی شده است، مشخص می‌ کند.

پزشکان ممکن است از گاستروسکوپی یا کولونوسکوپی برای بررسی مشکلات روده استفاده کنند. کولونوسکوپی تحت بیهوشی یا بی حسی موضعی انجام می ‌شود. پزشک از یک لوله باریک و انعطاف پذیر دارای دوربین برای دیدن داخل روده بزرگ و توجه به علت علائم شخص استفاده خواهد کرد.

درمان مدفوع سیاه و تیره چیست

با توجه به این که دلیل بروز مدفوع سیاه و تیره چیست، درمان آن متفاوت است. افراد مبتلا به سرطانی که هموروئید دارند می ‌توانند با استفاده از نرم کننده‌ های مدفوع تحت نظر پزشک، خروج مدفوع را تسهیل کرده و خونریزی را کاهش دهند. برای زخم های معده، داروهای ضد اسید تجویز می ‌شود. آنتی بیوتیک ها و داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی نیز بیماری التهاب روده و عفونت ها را آرام کنند. اختلالات وریدی و انسدادها، در صورت متوقف نشدن خونریزی، نیازمند درمان جراحی هستند. اگر مقدار زیادی خون در مدفوع وارد شود موجب کم خونی خواهد شد. در این موقع شخص نیازمند دریافت واحد خونی برای جبران خون از دست رفته است.

پولیپ  های روی روده بزرگ که موجب مدفوع می ‌شوند، نشان دهنده وضعیت پیش سرطانی یا سرطان در برخی افراد هستند. پزشک درمان مناسب برای این وضعیت را تعیین خواهد کرد. در این موارد، ممکن است لازم باشد که پولیپ ها برداشته شوند. سایر پولیپ ها در صورت وجود سرطان باید با پرتو درمانی و شیمی درمانی، رفع شوند.

پیشگیری از بروز مدفوع سیاه و تیره

مانند هر بیماری دیگری، بروز مدفوع سیاه و تیره نیز می تواند پیشگیری شود. شما می ‌توانید با نوشیدن مقدار زیادی آب و مصرف بیشتر فیبر غذایی، به کاهش بروز مدفوع سیاه و تیره کمک کنید. آب و فیبر می ‌تواند مدفوع را نرم کند که خروج آن از بدن را تسهیل می‌ کنند. بعضی از غذاهایی که فیبر دارند عبارتند از:

• توت ها
• گلابی
• غلات کامل
• حبوبات
• آرتیشو

البته قبل از تصیم گیری برای دنبال کردن یک رژیم غذایی با فیبر بالا که برای رفع علت زمینه‌ ای باشد، ابتدا با پزشکتان مشورت کنید. به عنوان مثال در صورت داشتن بیماری التهاب معده، توت ها آن را تحریک می‌ کنند.

کدام رنگ مدفوع خطرناک است

دستگاه گوارش در بدن انسان از اندام های جامد مانند کبد، کیسه صفرا و پانکراس تشکیل شده است. دستگاه گوارش لوله ای بلند و نازک شامل دهان، مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ و مقعد است. مواد زائد باقیمانده تبدیل به مدفوع می شوند و از بدن شما دفع می شوند. مدفوع معمولی سایه های مختلف قهوه ای است، گاهی اوقات با رنگ سبز. رنگ مدفوع به دو چیز عمده بستگی دارد – آنچه می خورید و مقدار صفرای موجود در مدفوع.

صفرا یک ماده زرد مایل به سبز است که توسط کبد ساخته شده و در کیسه صفرا ذخیره می شود. به هضم چربی ها کمک می کند. هنگامی که صفرا از دستگاه گوارش شما عبور می کند، از نظر شیمیایی توسط آنزیم ها تغییر می کند. این امر رنگ صفرا را از زرد مایل به سبز به قهوه ای تغییر می دهد. هنگامی که با ضایعات مواد غذایی مخلوط می شود، مدفوع رنگ قهوه ای معمول خود را می دهد.

تغییر در رنگ مدفوع به ندرت نشان دهنده بیماری های جدی دستگاه گوارش است. به عنوان مثال، مدفوع سیاه و قیری اغلب نتیجه خوردن غذاهای تیره رنگ یا مصرف برخی داروها است. با این حال، گاهی اوقات، مدفوع سیاه رنگ (اصطلاح پزشکی ملنا است) نشان دهنده مشکل جدی تری است.

مدفوع سیاه و قیری می تواند نشانه ای از خونریزی در قسمت فوقانی دستگاه گوارش (مری، معده یا دوازدهه – اولین قسمت روده کوچک) باشد. علاوه بر این زخم‌هایی در پوشش معده که  به دلیل عفونت باکتریایی با هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) ایجاد می شود – یا استفاده بیش از حد از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می تواند باعث سیاه شدن رنگ مدفوع شود. مدفوع سیاه ممکن است در شرایط پزشکی مانند رگ های خونی غیر طبیعی در دستگاه گوارش فوقانی و سرطان مری، معده یا قسمت اول روده کوچک نیز رخ دهد.