Fa_flag   En_flag
company1
company2
company3
company0
علوم پایهفیزیک

دب اصغر چیست؟ – و ستاره های آن کدامند؟

صورت فلکی در نیمکره شمالی به شکل ملاقه ی کوچک شبیه دب اکبر ولی کوچکتر از آن را دب اصغر یا خرس کوچک می گویند. به این صورت فلکی که یکی از ۸۸ صورت فلکی تا به امروز است، هفت اورنگ کهین هم می گویند. به این صورت فلکی در کتاب علوم پایه نهم اشاره شده است. برای شناخت این صورت فلکی و ستاره های آن با این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک با ما همراه باشید.

 

 

۱- صورت فلکی چیست؟

در نگاه اول به آسمان، آن را به صورت فضایی از ستارگان پراکنده و درهم می بینیم. اما با نگاه دقیق تر به این ستاره های درخشان که از ۴۵۰۰ سال قبل شروع شد، شکل های زیادی را می توان تجسم کرد. مردم شرق مدیترانه از همان زمان به این شکل های خیالی که تجسم می شد نام های مختلفی از خدایان، قهرمانان، الهه ها و… را می دادند. به این اجسام متصور شده نام صورت فلکی داده شده که تا به امروز ۸۸ صورت فلکی شناخته شده است. در واقع تمام آسمان پوشیده از این صورت های فلکی با شکل های مختلف می باشد.

۲- دب اصغر (خرس کوچک) چیست؟

خرس کوچک صورت فلکی است که شکل ملاقه کوچک را دارد و در آسمان طوری متجسم می شود که گویی مواد درون خود را به درون ملاقه بزرگتر یعنی دب اکبر (خرس بزرگ) می ریزد. دو صورت فلکی خرس بزرگ و اژدها در قسمت جنوبی این صورت فلکی قرار دارد. تا ۶۰۰ سال قبل یعنی تا زمانی که طالس ستاره شناس یونانی دب اصغر را صورت فلکی بنامد، خرس کوچک جزء صورت های فلکی به حساب نمی آمد. این صورت فلکی هفت ستاره اصلی دارد که پرنورترین آن ستاره قطبی می باشد. صورت فلکی خرس کوچک ۲۰۰ تا ۳۰۰ سال نوری از کهکشان مارپیچی به نام NGC 3359 فاصله دارد همچنین فاصله کهکشان NGC 3359 تا زمین ۵۰ سال نوری می باشد.

دب اصغر چیست؟
دب اصغر چیست؟

توجه :

به خرس کوچک بنات النعش صغری نیز می گویند که علت نام گذاری به این اسم، تجسم این صورت فلکی به شکل جنازه ای (تابوت مستطیل که دارای چهار ستاره است) است که سه دختر (سه ستاره دسته ملاقه) در مقابل این تابوت در حرکتند. باز از نام های دیگر آن می توان به سریر فلک، خرس خرد، خرس کهتر، هفت برادران خرد و… اشاره کرد.

۳- جهت یابی با خرس کوچک و بزرگ :

خرس کوچک در دب اکبر قرار دارد و اصلا دلیل نام گذاری آن به این اسم نیز همین است، و ستاره قطبی که به سمت شمال می باشد در انتهای خرس کوچک می باشد. با رسیدن به ستاره قطبی که از طریق امتداد ستاره های مراق و دبه ی دب اکبر امکان پذیر است، می توان جهت شمال را پیدا کرد.

۴- ستاره های دب اصغر :

هفت ستاره اصلی خرس کوچک عبارتند از : آلفا خرس کوچک یا ستاره قطبی یا جدی به معنای بزغاله نر ، بتا خرس کوچک یا کوکب شمالی به معنای ستاره شمالی، گاما خرس کوچک یا فرقد به معنای گوساله، دلتا خرس کوچک یا بیلدون به معنای ستاره، زتا خرس کوچک یا اخفی الفرقدین، اتا خرس کوچک یا انورالفرقدین، ۱۱ خرس کوچک یا فرقد اصغر می باشند.

ستاره های دب اصغر
ستاره های دب اصغر

۵- ستاره قطبی :

ستاره قطبی یا ستاره شمال مهم ترین ستاره خرس کوچک می باشد که به نام های «جدی یا آلفا» نیز مشهور است. فاصله این ستاره تا جایگاه شمال سماوی کمتر از یک درجه می باشد که تا یک قرن دیگر این حد به کمترین مقدار خود می رسد. ستاره شمال با داشتن قدر ظاهری ۲، فاصله ای که از زمین دارد ۸۲۰ سال نوری می باشد. قطری که این ستاره دارد ۱۰۰ برابر خورشید و نوری که از خود ساطع می کند و آن را در رتبه ۴۹ از نظر درخشندگی در میان ستاره ها قرار داده است، معادل ۲۵۰۰ برابر خورشید است. در حالی که بعضی به غلط آن را درخشان ترین ستاره می دانند.

نکته :

قبل از ستاره قطبی که امروزه به سمت شمال است، یعنی حدود ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح و حتی تا سال ۵۰۰ میلادی، ستاره ای که به سمت شمال بود و از آن برای جهت یابی استفاده می شد، کوکب شمالی بود که همراه «فرقد» ستاره دیگر رو به شمال بود. این دو ستاره به عنوان محافظان قطب شمال مشهور بودند.

ستاره قطبی دب اصغر
ستاره قطبی دب اصغر

سومین ستاره صورت فلکی خرس کوچک با نام «نور فرقدان» بود که در دسته ۵۷ ستاره ای که راهنمای دریانوردان و هوانوردان بود، حضور داشت.

۶- در افسانه ها :

یکی از افسانه های قدیم که معروف ترین آن است اینه که با گم شدن شکارچیان بومی در جنگل آمریکا و ظاهر شدن دختر بچه ای که راه را به درستی به آن ها نشان داده، آن ها او را روح ستاره قطبی دانستند که با مرگ شکارچیان روح آن ها در آسمان کنار ستاره قطبی قرار گرفته است.

۷- رسیدن به نحوه تشکیل جهان با دب اصغر :

صورت فلکی خرس کوچک در نتیجه انفجار بزرگ دارای گازهایی از هیدروژن و هلیم است. این گازها از این صورت فلکی در حال خارج شدن می باشند. ولی با وجود این خارج شدن گاز، باز هم درون دب اصغر مقداری باقی است که با تخلیه آن می توان اثرات آن را بررسی کرد. امید دانشمندان به کشف عناصر زیادی در خرس کوچک است که مربوط به پیدایش اولیه جهان هستی می باشد.

توجه :

به اعتقاد دانشمندان دب اصغر به جهت آن که از صورت های فلکی دست نخورده می باشد، پس درباره نحوه تشکیل جهان در ۱۳,۷ میلیارد سال پیش، می توان از تعیین مقدار هلیم و هیدروژن آن بهره برد.

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا