ویژگیها و مزایای کود کلرید پتاسیم

کود کلرید پتاسیم (Potassium chloride)  یکی از پرکاربردترین کودهای پتاسیم به دلیل قیمت پایین است. کود کلرید پتاسیم با اسامی دیگری از جمله پتاسیم کلراید، سیلوبت، کلروپتاسیم، کلروپتاس نیز شناخته می شود و بیش از هر منبع دیگری حاوی پتاسیم است.

کلمه “potash” یک اصطلاح کلی است که اغلب به کلرید پتاسیم (KCl) اطلاق می شود ، اما در مورد سایر کودهای حاوی K مانند سولفات پتاسیم (K₂SO₂) که معمولاً به آن سولفات پتاس یا SOP نیز گفته می شود) کاربرد دارد. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک در این رابطه توضیحات بیشتری ارائه می شود.

جالب است بدانید بیش از ۹۰ درصد از تولید جهانی پتاس برای تغذیه گیاهان مصرف می شود. کشاورزان معمولا قبل از کاشت محصولات KCL را روی سطح خاک در ردیف های کشت مورد استفاده قرار می دهند.

روش تولید کود کلرید پتاسیم

رسوبات پتاس به مقدار زیاد در سراسر جهان وجود دارد. ماده معدنی غالب حاوی پتاس سیلویت است که به صورت مخلوط شده با هالیت (کلرید سدیم) است و یک ماده معدنی مخلوط به نام سیلوینیت را تشکیل می دهد.

بیشتر مواد معدنی حاوی پتاسیم از رسوبات دریایی قدیمی در اعماق سطح زمین برداشت می شود. سپس آنها به یک مرکز پردازش سنگ معدن منتقل شده و نمک های K از نمک های سدیم جدا می شوند.

بسته به منبع  سنگ سیلوینیت ، رنگ KCl از قرمز تا سفید متفاوت است. رنگ مایل به قرمز به دلیل مقدار کم اکسید آهن موجود در این کود است ولی هیچ تفاوت زراعی بین اشکال قرمز و سفید KCl وجود ندارد.

مقداری از KCl نیز با تزریق آب داغ به اعماق زمین بدست می آید . بدین ترتیب که سیلوینیت محلول شده  و سپس با پمپ آب نمک را به سطح زمین جایی که آب آن تبخیر می شود، منتقل می کنند. از تبخیر خورشیدی برای بازیابی نمک های با ارزش پتاسیم از آب دریا و دریاچه های نمک بزرگ نیز استفاده می شود.

اهمیت کود کلرید پتاسیم در کشاورزی

کودهای حاوی پتاسیم، نیتروژن و فسفات جزء مهمترین کودهای  کشاورزی برای رشد گیاهان هستند و می توانند عناصر ضروری را در اختیار آنها قرار دهند. کلرید پتاسیم یکی از کودهایی است که  یون های پتاسیم را در خاک آزاد می کند.

لازم به ذکر است که بین ۹۰ تا ۹۸٪ از کل پتاسیم موجود در خاک به صورت غیرمحلول بوده  و در مقابل تجزیه شیمیایی مقاوم است. بنابراین نمی توانند پتاسیم مورد نیاز گیاه برای رشد مطلوب را فراهم کنند.

پتاسیم در تمامی فرآیندهایی که برای حفظ رشد مطلوب گیاه لازم است، نقش اساسی دارد. کمبود این عنصر باعث کاهش مقاومت گیاه به خشکی و درجه حرارت های بالا و پایین می ‌شود. یکی از مهمترین اثرات کمبود پتاسیم کاهش مقاومت گیاه در مقابل آفت‌ها، عوامل بیماری ‌زا و حمله نماتدها است. بنابراین تامین مقدار کافی این عنصر از طریق کودهایی مانند کلرید پتاسیم به حفظ سلامت گیاه کمک می کند.

انتقال پتاسیم در داخل گیاه از سمت بافت‌های پیر به ‌سمت بافت‌های جوان تر است بنابراین علائم کمبود پتاسیم ابتدا در برگ‌های پایینی گیاه دیده می‌ شود و سپس با افزایش کمبود به‌ سمت قسمت‌های بالایی گیاه کشیده می شود. یکی از شایع‌ ترین علائم کمبود پتاسیم در گیاه سوختگی زرد رنگ (کلروز) حاشیه برگ ها یا ریزش آنها پیش از بلوغ است.

کمبود پتاسیم باعث رشد کند گیاه و توسعه ضعیف سیستم ریشه ای می شود. ساقه‌های این گیاهان ضعیف هستند و غلاتی مانند ذرت و دانه‌های کوچک رکود رشد را نشان می دهند. کمبود این عنصر باعث می شود گیاهان چند ساله‌ ای مانند یونجه و چمن درمعرض سرمازدگی قرار بگیرند. تمام موارد فوق به راحتی با استفاده از کودهای پتاس از جمله کلرید پتاسیم قابل برطرف کردن است.

کاربرد کود کلرید پتاسیم در کشاورزی

کلرید پتاسیم به خوبی در آب حل می شود و با آبیاری زمین های کشاورزی کودهای پتاس به ترکیبات محلول در خاک تبدیل می شوند که با افزایش دما انحلال پذیری آن ها نیز افزایش می یابد. یکی از مزایای استفاده از کودهای کلرید پتاسیم در زمین های کشاورزی افزایش دسترسی گیاهان به سایر ترکیبات مفید مانند نیترات ها، فسفات، کلسیم و آمینواسیدهای ضروری است.

با افزودن کلرید پتاسیم به خاک و جذب یون پتاسیم فعالیت مولکول های زیستی مانند آنزیم ها، کاتالیست های شیمیایی، نشاسته و قندها در فرایندهای سلولی گیاهان تنظیم شده و این مسئله به رشد و نمو مطلوب گیاه کمک خواهد کرد. یکی دیگر از اثرات مثبت کودهای پتاس تاثیر بر فتوسنتز گیاهان و جذب نور خورشید است که باعث سرسبزی بیشتر گیاهان خواهد شد. Kcl همچنین به دلیل صرفه اقتصادی به عنوان ماده اولیه تولید کود پتاسیم سولفات مورد استفاده قرار می گیرد.

جالب است بدانید با اینکه حدود ۹۲ درصد کودهای پتاسیمی مصرفی جهان را کلرور پتاسیم به خود اختصاص می دهد ولی وجود یون کلر در برخی کشت ها نظیر سیب زمینی مخصوصا هنگامی که مصرف سیب زمینی به صورت تازه مطرح نباشد، مطلوب نیست  زیرا وجود کلر اضافی در انتقال نشاسته در گیاه وقفه ایجاد کرده و عملکرد سیب زمینی  را کاهش می دهد.

کود کلرید پتاسیم  در سه گرید استاندارد ، درشت و دانه ای تولید و به بازار عرضه می شود به طوریکه دانه ها با اندازه ۰.۲ الی ۰.۸ میلی متر در گرید استاندارد، با اندازه ۰.۸ الی ۲ میلی متر گرید درشت و با اندازه ۱.۲ الی ۳.۵ میلی متر به عنوان گرید دانه ای دسته بندی می شود.