عرق شیرین بیان و این همه خاصیت !؟

در این مطلب از نشریه علمی جهان شیمی فیزیک به گوشه ای از خواص درمانی این گیاه می پردازیم، لطفاً با ما همراه باشید.

شیرین بیان

نام علمی شیرین بیان گلابرا گلیسیریزا (Glycyrrhiza glabra) نامی یونانی است که از دو واژه گلیکیس به معنی شیرین و ریزا به معنی ریشه مشتق شده است. گلابرا به معنای صاف و بدون کرک است که اشاره به فاقد کرک بودن گیاه دارد.

نام دیگر آن، ریشه‌ی شیرین است، گیاهی است چوبی و چندساله که تا حدود ۱ تا ۲ متر رشد می‌کند. ریشه های این گیاه بلند و پرچین است و به‌صورت افقی و زیر زمین پخش می‌شوند .این گیاه در حقیقت ریشه نوعی گیاه بومی کشورهای آسیایی و اروپایی است که به دلیل داشتن خواص دارویی شگفت انگیز از قرن‌ها پیش مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

ترکیبی که باعث طعم شیرین این گیاه می شود، ترکیبی به نام اسید گلیسریزیک (Glycyrrhizic acid) یا گلیسیریزین است. این ترکیب ۵۰ برابر شکر شیرین تر است. مقدار این ماده در ریشه گیاه به گونه گیاه و محل و زمان برداشت آن وابسته است. میزان این ماده در سال های پایانی رشد گیاه به بیشترین مقدار خود می رسد.از خاصیت شیرین کنندگی این گیاه برای تولید شکلات و آبنبات و برخی نوشیدنی‌ها استفاده کردند.

مکان های رویش شیرین بیان

شیرین بیان در ایران و عراق به صورت گسترده ای پراکنده است . در نواحی کردستان، فارس و خراسان ،آذربایجان شرقی و غربی به صورت خودرو رشد می کند.

پیشینه شیرین بیان

مصریان باستان، با خواص بی نظیر شیرین بیان آشنایی کامل داشتند و از این گیاه به عنوان معجونی شفا بخش استفاده می‌کردند. بعد از مدت ها مهاجران و بازگانان مصری که به نقاط دیگر جهان سفر می‌کردند، شیرین بیان را به سرزمین چین بردند. به این ترتیب، چینی‌ها هم با خواص این گیاه آشنایی پیدا کردند. اکنون، این گیاه در طب چینی نقش درمانی به سزایی دارد.

ارزش غذایی شیرین بیان

در شیرین بیان انواع گوناگونی از موادمغذی مفید و «فلاونوئیدها» وجود دارد. شیرین بیان منبع خوبی از B3 (نیاسین)، B5 (اسید پانتوتنیک) و ویتامین E (توکوفرول) ویتامین B1 (تیامین)، B2 (ریبوفلاوین)، است. مواد معدنی این گیاه شامل پتاسیم، سلنیوم، سیلیکون فسفر، کلسیم، کولین، آهن، منیزیم،  و روی نیز برخوردار است. شیرین بیان سرشار از مواد مغذی گیاهی همچون«گلابریدین» «فنول»، «اسید فرولیک» «بتاکاروتن»، «گلیسیریزین»، «ازوئگوئتیدین»، «تیمول» و «کورستین» است.

ترکیبات شیمیایی شیرین بیان 

– فلاونوییدها (ایزولیکوفلاونول، لیکویی ریتین، ایزولیکویی ریتین و …)
– ایزوفلاون ها (فورمونونتین، گلابریدین، گلابرن و …)
– ساپونین های تری ترپنی (گلیسیریزین)
– کومارین ها (هرنیارین، آمبلیفرون و…)

فواید عرق شیرین بیان

خواص عرق شیرین بیان در تسکین معده درد 

ریشه گیاه شیرین بیان دارای ماده ای بنام اسید گلیسیریزیک (glycyrrhizic acid) است . این ترکیب خواص ضد التهابی دارد و باعث تقویت سیستم ایمنی، تسکین درد معده و ناراحتی دستگاه گوارش، ترمیم دیواره معده و بهبود روند هضم می شود.اسید گلیسریزیک(glycyrrhizic acid) موجود در شیرین بیان از تکثیر و رشد هلیکوباکتر پیلوری در روده و معده پیشگیری می کند . این بکتری از عوامل اصلی زخم معده و ناراحتی دستگاه گوارش محسوب می شود.

خواص عرق شیرین بیان در پاکسازی دستگاه تنفسی و مجاری آن 

گیاه شیرین بیان دارای خاصیت خلط آوری است. این ویژگی کمک می کند تا از انسداد مجاری تنفسی پیشگیری شود و مخاط چسبنده و قدیمی دفع شود.

خواص عرق شیرین بیان در مقابله با استرس و افسردگی

این گیاه با تقویت غدد فوق کلیوی، میزان آدرنالین و کورتیزول را در بدن تنظیم می کند. هم چنین این گیاه حاوی مواد معدنی ضروری نظیر منیزیم،تا کاروتن و فلانوئید،کلسیم و بتا کاروتن می باشد که به پیشگیری از افسردگی کمک می کند.

خواص عرق شیرین بیان در درمان سرطان 

مهمترین خاصیت شیرین بیان که اخیرا کشف شده است، خاصیت ضد سرطانی آن است که سازمان غذا و دارو نیز به تازگی مزایای دارویی شیرین بیان در درمان سرطان را تأئید کرده است.

خواص عرق شیرین بیان در مراقبت دندان

خواص ضد باکتریایی این گیاه باعث جلوگیری از پوسیدگی دندان می شود.

خواص عرق شیرین بیان در مراقبت پوست و مو

فلاونوئیدها و فیتو استروژن ها موجود در شیرین بیان باعث کاهش ترشح روغن و پیشگیری از شوره سر می شود و به این طریق به حفظ موی سالم کمک می کند. این گیاه هم چنین با مهار رشد هورمون دی هیدروتستوسترون سبب تحریک رشد مو می شود.

این گیاه قابلیت آن در بهبود اگزما و حساسیت‌های پوستی است. ژل‌های موضعی این گیاه نیزبه همین منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند. خواص ضد باکتریایی شیرین بیان نیز باعث بهبود بسیاری از مشکلات پوستی می شود.

خواص عرق شیرین بیان در پیشگیری از آلزایمر

شیرین بیان حاوی گلابریدین یک فلاونوئید می باشد. این ترکیب ازاز آسیب های اکسیداتیو در مغز پیشگیری می کند و باعث بهبود عملکرد مغز و حافظه می شود.

خواص شیرین بیان در درمان ناباروری مردان 

مطالعات در ایتالیا نشان داده که ریشه شیرین بیان با افزایش سطح هورمون تستوسترون و همچنین افزایش تعداد اسپرم در مردان به درمان اختلالات نعوظ و ناباروری در مردان کمک میکند.

خواص شیرین بیان درمان بیماری های آلرژیک 

براساس مطالعات انجام گرفته بر روی مدل های حیوانی آزمایشگاهی ترکیبات گیاه شیرین بیان در مکانیسم های التهابی در ریه های بیماران  آسم آلرژیک اثر تعدیل کنندگی دارد و مصرف گیاه شیرین بیان باعث کاهش آنتی بادی IgE (پروتئین  عامل ایجاد بیماری آلرژی می شود) و سلول های Th2 (سلول های مؤثر در ایجاد واکنش های التهابی آلرژیک) می شود.

هشدارها و عوارض جانبی مصرف شیرین بیان

در افراد مبتلا به مشکلات فشار خون و اختلالات قلبی – عروقی با احتیاط مصرف شود.مصرف طولانی مدت شیرین بیان ممکن است باعث کاهش دفع سدیم و افزایش دفع پتاسیم و احتباس آب و تورم دست ها و پاها می گردد.

شیرین بیان بر روی هورمون استروژن تاثیر دارد و مصرف آن برای افرادی که به سرطان پستان، فیبروئید رحمی و سرطان تخمدان مبتلا هستند و شرایط حساس هورمونی دارند ممکن است خطرناک باشد.

مصرف بیش از حد شیرین بیان در دوران بارداری و دوران شیر دهی توصیه نمی شود. طبق تحقیقات انجام شده که گلیسیریزه شیرین بیان می تواند به مغز در حال رشد جنین آسیب برساند .

طریقه مصرف عرق شیرین بیان

شما می توانید عرق شیرین بیان را برای بهره مندی از فواید بسیار زیاد آن به صورت روزانه به مقدار یک استکان قبل یا بعد از صرف وعده های غذایی مصرف کنید. توصیه می شود از مصرف بیش از حد این عرق گیاهی خودداری کنید.

عرق شیرین بیان افشار

یکی از تولید کنندگان معروف عرقیات گیاهی در کشور ایران، شرکت افشار است. شما می توانید عرق شیرین بیان افشار را با قیمت حدود ۲۷ هزار تومان از سایت های فروش محصولات گیاهی خریداری کنید. این عرق گیاهی کیفیت بسیار خوبی دارد.

فواید عرق شیرین بیان

عرق شیرین بیان دارای فواید بسیار زیادی است. عرق شیرین بیان حاوی ترکیبات مفید مانند انواع ویتامین ها، مواد معدنی مفید و آنتی اکسیدان های قوی است. شما از این عرق گیاهی، می توانید برای بهبود بسیاری از بیماری های خود استفاده کنید. در طب سنتی مصرف عرق شیرین بیان برای درمان مشکلات گوارشی مانند زخم معده، یبوست، نفخ و دل درد بسیار توصیه می شود.

برخی دیگر از فواید عرق شیرین بیان شامل، بهبود مشکلات کبدی، کاهش استرس، بهبود مشکلات زنانه، درمان التهابات مفاصل، تقویت سلامت پوست و مو، جلوگیری از بروز سرطان، سم زدایی از بدن، تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش وزن است. شما می توانید با مصرف در حد اعتدال این عرق گیاهی، از فواید بسیار زیاد آن بهره مند شوید.

نحوه مصرف عرق شیرین بیان برای معده

برای بهبود مشکلات معده و سیستم گوارشی، توصیه می شود عرق گیاهی شیرین بیان را به میزان یک استکان به صورت روزانه بعد از صرف وعده های غذایی مصرف کنید. همچنین می توانید این عرق گیاهی را در مخلوط با آب وسط صرف غذا نیز استفاده کنید. این روش مصرف برای درمان مشکلات معده بسیار موثر است.

عرق شیرین بیان برای یبوست

یکی از خواص عرق شیرین بیان، درمان و بهبود یبوست است. این عرق گیاهی به دلیل داشتن فیبر گیاهی و همچنین ترکیبات بسیار مفید، باعث تقویت عملکرد دستگاه گوارش و تحرک بیشتر روده ها می شود. بنابراین شما با مصرف منظم عرق شیرین بیان، می توانید از بروز بیماری یبوست جلوگیری کنید.

عرق شیرین بیان برای ورم معده

تحقیقات نشان داده است، عرق شیرین بیان به دلیل غنی بودن از فیبر گیاهی برای تقویت دستگاه گوارش بسیار مفید است. این عرق گیاهی به دلیل داشتن خاصیت ضد میکروبی، از بروز عفونت معده در اثر حملات هلیوباکتری جلوگیری می کند. شما می توانید از عرق شیرین بیان برای بهبود بسیاری از مشکلات معده مانند ورم معده استفاده کنید. توصیه می شود در صورت ابتلا به عفونت معده، سریعا به پزشک مراجعه کنید.

عرق شیرین بیان برای چاقی

عرق شیرین بیان به دلیل داشتن ترکیبات خاص و فیبر گیاهی زیاد، باعث کاهش وزن می شود. بنابراین توصیه می شود از این عرق گیاهی برای چاقی و اضافه وزن استفاده نکنید.

خوردن عرق شیرین بیان ناشتا

خوردن عرق شیرین بیان ناشتا فواید زیادی برای بدن دارد. شما از این عرق گیاهی می توانید برای بهبود مشکلات پوستی مانند کک و مک، آکنه و بهبود زخم استفاده کنید. مصرف عرق شیرین بیان ناشتا، باعث سم زدایی از بدن شده و عملکرد کبد و کلیه را بهبود می بخشد. شما از عرق شیرین بیان می توانید برای بهبود زخم معده نیز استفاده کنید. در طب سنتی توصیه می شود از مصرف بیش از حد این عرق گیاهی به دلیل بروز عوارض جانبی اجتناب کنید.

طرز تهیه عرق شیرین بیان

شیرین بیان گیاهی محبوب از زمان یونانیان باستان است. در واقه یکی از پرمصرف ترین گیاهان در جهان است که فواید زیادی برای سلامتی دارد. این گیاه جادویی ممکن است به تسکین ناراحتی های گاه به گاه معده کمک کند، می تواند به تسکین سوء هاضمه و یبوست کمک کند و همچنین ممکن است برای حفظ سطح کلسترول در محدوده نرمال مفید باشد. علاوه بر این خواص زیادی برای پوست و مو دارد.

برای تهیه عرق شیرین بیان باید در ابتدا این گیاه که به صورت ریشه است را تهیه نمایید. ریشه ها را شسته و پاکسازی کنید سپس آن را در آب ریخته و بجوشانید. در حین جوشاندن مایع جمع شده روی ظرف را جمع آوری نمایید. به این مایع عرق شیرین بیان می گویند.

ریشه شیرین بیان حدود ۲ تا ۹ درصد گلیسیریزین دارد. آزمایشات بالینی نشان داده است که گلیسیریزین، زمانی که به صورت موضعی استفاده شود، از کورتیزول تقلید می کند، به این معنی که اثر تسکین دهنده بر روی پوست مستعد آکنه + اثر کاهش قرمزی روی پوست حساس دارد. جدای از آن، شیرین بیان حاوی یک عامل ضد التهابی طبیعی قوی دیگر یعنی لیکوکالکن است. وجود این مواد فعال زیستی، عصاره ریشه شیرین بیان را به ویژه برای کسانی که با پسوریازیس، روزاسه و درماتیت دست و پنجه نرم می کنند مفید می کند.

به لطف سطوح بالای گلابرین، شیرین بیان یک روشن کننده طبیعی عالی پوست است. گلابیدین به عنوان یک فیتواستروژن، برای جلوگیری از رنگدانه های بیش از حد و لکه های تیره ناشی از اشعه ماوراء بنفش عمل می کند. در نتیجه، محصولات حاوی عصاره گلیسیریزا جایگزین موثر و کاملا طبیعی برای روشن کننده های شیمیایی پوست هستند. آنها به تدریج رنگ چهره را روشن می کنند تا پوستی درخشان تر و شفاف تر و عاری از عیوب نشان دهند.