عرق گزنه – معرفی و خواص درمانی آن

عرق گزنه دارای خواص فراوان و بی نظیری است . این گیاه جزء گیاهان دارویی محسوب می شود و اثر درمانی روی بسیاری از بیماری های بدن دارد.گزنه سرشار از آنتی اکسیدان های مفید می باشد و باعث بهبود عملکرد قسمت های مختلف بدن مانند قلب و عروق، کبد، کلیه‌ها و پروستات می شود.

استفاده از گیاهان دارویی و عرقیجات آنها از گذشته در زندگی ایرانیان بسیار رونق داشته است . باتوجه به خواص فراون و مفید عرق گیاهی مشهور گزنه می توان از آن به عنوان مکمل و یا جایگزین برخی داروهای شیمیایی استفاده کرد. این گیاه خواص ضد التهاب دارد و در درمان بیماری‌هایی مانند آلرژی نقش موثری دارد. این گیاه می تواند فشار خون، کلسترول خون، قند خون را در حد نرمال تنظیم می‌کند.تا آخر این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی فیزیک با ما همراه باشید و با خواص دمنوش گزنه بیشتر آشنا شوید.

گیاه شناسی گزنه

گزنه گیاهی ماقبل تاریخی است از هزاران سال پیش مورد استفاده انسان ها قرار می گرفت. در قرن دوم میلادی جالینوس حکیم از گزنه برای درمان بیماری های دستگاه تنفسی استفاده می کرد. این گیاه علفی و چندساله دارای ساقه ای به ارتفاع یک متر و چهارگوش میباشد . برگ ها ی آن سر نیزه ای و تخم مرغی پهن یا دایره ای است و دارای رنگ سبز روشن می باشد. روی برگ های آن خار های کرکی مانندی وجود دارد که به دلیل داشتن اسید فرمیک در آن ها، اگر با پوست تماس پیدا کنند باعث ایجاد تورم و خارش پوست می‌شود. دلیل نامگذاری این گیاه نیز همین گزش دردناک است.

جدول مشخصات گزنه

 

خاستگاه گیاه گزنه

گزنه گیاهی خودرو است و در بیشتر نقاط دنیا به صورت علف هرز در مزارع و کنار نهرها و رودخانه‌ها رشد می کند. خاستگاه اصلی این گیاه اروپا و آسیا است.

 

گزنه گیاهی خودرو است که معمولاً در کنار نهرها و رودخانه‌ها یاقت می‌شود. گفته می‌شود اروپا و آسیا خاستگاه اصلی این گیاه است. این گیاه در ایران در ییلاقات اطراف تهران، شمیرانات و دامنه‌های البرز، کندوان، در مناطق شمالی در گیلان، رودبار، آستارا و دامنه‌های سهند به‌طور خودرو رشد می‌کند

پراکنش جغرافیایی در جهان: نواحی مرکزی و شرقی اروپا مانند شوروی سابق، بلغارستان و یوگسلاوی ، شرق آلمان

پراکنش جغرافیایی در ایران :در نواحی شمالی، غربی و مرکزی مانند ییلاقات اطراف تهران، شمیرانات و دامنه‌های البرز، در مناطق شمالی در گیلان، رودبار، آستارا و دامنه‌های سهند کندوان، در مناطق شمالی در گیلان، رودبار، آستارا و دامنه‌های سهند

ارزش غذایی گزنه

 

گیاه گزنه سرشار از مواد مفید می باشد از جمله فلاونوئید ها (مانند ویتامین های C، گروه B وK ، کامفرول و کورستین) و مواد معدنی (مانند کلسیم، آهن، منگنز، پتاسیم، و به خصوص نیترات ) و آمین ها ( مانند هیستامین، سروتونین و کولین ) و اسید های چرب ( سرامید ها، استرول ها و لکتین ها،ترپن ها، فنیل پروپان، لیگنان ها، کومارین ها، تری ترپن ها ) می باشد.

خواص عرق گزنه

 

عرق گزنه و محافظت از استخوان ها : این گیاه دارای کلسیم، منیزیم و آهن و بور می باشد و در تقویت ساختار و تراکم استخوان‌ها نقش موثر دارد. گیاه گزنه حاوی «سکرتین و سیلیس و بور» است و از پوکی استخوان جلوگیری می کند.

عرق گزنه و سم زدایی از بدن : عرق گزنه دارای خاصیت ادرار آوری است و به این طریق مواد سمی را از بدن دفع می کند . این گیاه باعث می شود تا جذب موادغذایی در روده افزایش پیدا کند و از انباشت مواد سمی در بدن جلوگیری می کند.به این عرق گیاهی ” تونیک بهاری ” می گویند و معنی آن ماده ای برای پاکسازی بدن از سموم است.

عرق گزنه و افزایش سلامت زنان : این گیاه با خواص بی نظیر خود علائم پیش از قاعدگیِ مانند گرفتگی و نفخ شکم و در دوران قاعدگی می‌تواند خونریزی دوران قاعدگی را کاهش دهد. در زمان یائسگی باعث می شود حالت‌های گذار راحت تر می کند.خانم‌هایی که زایمان سختی دارند گیاه گزنه به دلیل خاصیت انعقاد خون از خونریزی زیاد آنها در زمان زایمان جلوگیری می کند.علاوه‌ بر این در تحریک تولید شیر و شیردهی راحت‌تر مؤثر است.

عرق گزنه و بهبود سیستم گردش خون : گزنه منبع خوبی از ویتامین C و آهن می باشد که این ترکیبات محرک خوبی برای تولید گلبول های قرمز است و سبب تقویت سیستم گردش خون می شود. همچنین گزنه به این طریق از ضعف عمومی عضلات، خستگی، مشکلات شناختی و سردردجلوگیری می کند.

گزنه و تقویت سیستم ایمنی : فلاونوئیدها، کارتنوئیدها، ویتامین A و C موجود در گیاه گزنه باعث تقویت سیستم ایمنی می شود.فعالیت سلول‌های ایمنی را بیشتر می‌کند. همچنین گزنه با داشتن سلول‌های تی (T-cells) سیستم ایمنی را فعال می کند تا از عفونت‌ها و سایر بیماری‌های پاتوژن جلوگیری شود.

عرق گزنه و تقویت سلامت کلیه و دستگاه ادراری :گیاه گزنه ساخت بلور‌های اگزالات کلسیم در کلیه‌ها را کاهش می‌دهد و از تشکیل سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا جلوگیری می کند.

عرق گزنه و حفظ سلامت قلب : گزنه به دلیل داشتن فلاونوئیدِ کورستین و کامفرول می تواند فشار خون را کاهش دهد و از بیماری های قلبی و عروقی جلو گیری کند. هم چنین گزنه با داشتن آهن و پتاسیم در گردش خون می تواند نقش موثری داشته باشد.

عرق گزنه و ویژگی ضدالتهابی و درمان درد عضلانی :براساس تحقیقات نشان داده شده است که گیاه گزنه می‌تواند آرتریت روماتوئید و درد مزمن عضلانی را درمان کند.

عرق گزنه و بهبود سلامت دستگاه گوارش : گزنه غنی از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی می باشد و باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارشی می شود و هم چنین این گیاه با کرم روده و انگل در دستگاه گوارش مقابله و از تکثیر آنها جلوگیری می کند. این گیاه از یبوست، اسهال، و نفخ جلوگیری می کند.

عرق گزنه و پوست: گزنه دارای خواص آنتی ‌هیستامینی، ضدمیکروبی ،ضدالتهابی است . این خواص باعث بهبودی مشکلات پوستی مثل اگزما و جوش می شود.

گزنه و بهبود سلامت پروستات: استفاده از گزنه از بزرگ شدن پروستات جلوگیری می کند .

گزنه و تقویت هاضمه: گزنه با خواص خود باعث ایجاد تعادل باکتری‌ها و سایر میکروب‌های درون روده می شود و هم چنین این گیاه می تواند یبوست و اسهال و مشکلات معده را در مان کند و باعث تقویت هاضمه شود.

دانستنی‌های مفید در رابطه با گزنه

• مخلوط گزنه و گلپر در الکل می خیسانند و برای ریزش مو و شوره استفاده می کنند.
• با گزنه آش درست می کنند که بسیار خوشمزه و مقوی است.
• از چای گزنه برای براق شدن مو استفاده می کنند.
• گزنه طبع خشکی دارد و همین علت ادرار و تعریق را افزایش می دهد و به دفع سموم بدن کمک می کند.
• ساقه‌های آن الیافی دارد که در صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

موارد منع استفاده از عرق گزنه 

گزنه هیچ گونه ضررو عوارض جانبی ندارد ولی باید در مصرف آن نباید زیاده روی کرد. مصرف بیش از حد این عرق ممکن است برای دستگاه گوارش مشکل ایجاد کند. گزنه را نباید باداروهای قند و فشارخون و افسردگی مصرف نمود. اگر دچار بیماری خاصی هستید پیش از مصرف گیاهان دارویی با پزشک خود مشورت کنید.

خواص عرق گزنه

عرق گیاهی گزنه خواص بسیار زیادی برای سلامتی دارد. در طب سنتی از این عرق گیاهی بسیار استفاده می شود. مردم از دیرباز از این عرق گیاهی برای درمان مشکلاتی مانند عفونت مجاری ادراری، کاهش التهابات، درمان عفونت های بدن، تقویت سیستم ایمنی بدن، تقویت سلامت مو و کاهش قند خون استفاده می کنند.

مهمترین خواص عرق گیاهی گزنه، قابلیت سم زدایی آن از بدن است. این عرق گیاهی حاوی ترکیبات مفیدی است که سلامت بدن را ارتقا می بخشد. برخی از مهمترین خواص این عرق گیاهی شامل بهبود آلرژی های فصلی، افزایش گردش خون، افزایش سطح انرژی، بهبود مشکلات قاعدگی و کمک به سلامت پوست است. تحقیقات نشان داده است عرق گزنه، ممکن است به کاهش التهابات روده بزرگ و بهبود زخم معده نیز کمک کند. باید توجه داشته باشید از مصرف بیش از حد این عرق گیاهی، به دلیل بروز عوارض جانبی خودداری کنید.

فواید عرق گزنه

این عرق گیاهی فواید بسیار زیادی برای سلامتی دارد. برخی از فواید عرق گزنه برای سلامتی عبارتند از:

بدن را سم زدایی می کند

طیف گسترده ای از مواد مغذی مفید موجود در این عرق گیاهی آن را به سم زدایی ایده آل برای بدن تبدیل می کند. در طب سنتی گفته می شود این عرق گیاهی به آرامی بدن را از سموم پاک می کند. این عرق گیاهی به عنوان یک دیورتیک سموم خنثی شده در بدن به سرعت از بین می روند.

این عرق گیاهی ممکن است به بهبود راندمان جذب مواد مغذی در روده کمک کند و تضمین می کند که فرآیندهای گوارشی به خوبی انجام می شود و در نتیجه از تجمع سموم خطرناک در بدن جلوگیری می کند. همچنین می تواند سیستم لنفاوی را تحریک کند و به خلاص شدن بدن از سموم اضافی در کلیه ها نیز کمک می کند.

سلامت زنان را ارتقا می دهد

عرق گزنه دارای چندین جزء فعال است که بر سلامت زنان بسیار مفید است. این عرق گیاهی در طب سنتی برای بهبود و درمان علائم دردناک قبل از قاعدگی، به عنوان تسکین گرفتگی و نفخ شناخته شده است. در حالی که به دلیل قابلیت قابض بودن، جریان خون را در طول قاعدگی به حداقل می رساند.

ممکن است از سنگ کلیه جلوگیری کند

عرق گزنه مدت طولانی است که به عنوان یک دیورتیک شناخته شده است و به صورت یک عرق گیاهی برای درمان بیماری های ادراری و سنگ کلیه استفاده می شود. فیتوکمیکال های موجود در این عرق گیاهی مانند فلاونوئیدها، آنتوسیانین ها و ساپونین ها به جلوگیری از رسوب کلسیم و اگزالات و رشد کریستال ها در بدن کمک می کنند. این عرق گیاهی همچنین می تواند از بدتر شدن سنگ کلیه جلوگیری کند.

خاصیت ضد التهابی دارد

این عرق گیاهی در طب سنتی، برای درمان برخی مشکلات مانند درد مفاصل، اگزما، آرتریت و نقرس توصیه شده است. مطالعات نشان داده است که این عرق گیاهی، می تواند آرتریت روماتوئید و درد مزمن عضلانی را درمان کند.

به کاهش مشکلات تنفسی کمک می کند

این عرق گیاهی همچنین می تواند یک درمان مکمل برای بیماری های تنفسی از جمله تب یونجه، آسم و سایر آلرژی های فصلی باشد. این عرق گیاهی به دلیل داشتن ترکیبات مفید، می تواند واکنش های آلرژیک را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

ممکن است فشار خون را کاهش دهد

مصرف منظم این عرق گیاهی می تواند به کاهش فشار خون کمک کرده و به بهبود و سلامت قلب کمک کند.

به کنترل سطح قند خون کمک می کند

به گفته محققان می توانید از عرق گیاهی گزنه برای کاهش سطح گلوکز خون پس از صرف وعده های غذایی استفاده کنید.

در مراقبت از پوست به شما کمک می کند

عرق گزنه به دلیل داشتن ترکیبات مفید ممکن است شدت آکنه را کاهش می دهد و حتی می تواند از عفونت های باکتریایی جلوگیری کند. با توجه به خواص آنتی اکسیدانی این عرق گیاهی، همچنین می توانید از آن برای سرعت بخشیدن به بهبود زخم، کاهش جای زخم و لکه و کاهش چین و چروک های پوست استفاده کنید.

در مراقبت از مو به شما کمک می کند

این عرق گیاهی به دلیل داشتن ترکیبات مفید، می تواند باعث رشد مو و همچنین جلوگیری از ریزش مو شود. مطالعات نشان می دهد که عرق گزنه می تواند تولید DHT در بدن را مسدود کند، هورمونی که اگر بیش از حد تولید شود، می تواند به فولیکول های مو آسیب برساند.

عرق گزنه برای قند خون

عرق گزنه به دلیل داشتن ترکیبات مغذی باعث کاهش میزان سطح قند خون در بدن می شود. مصرف این عرق گیاهی قبل از وعده های غذایی باعث تنظیم سطح قند خون در افراد دیابتی شده است. توصیه می شود بیماران دیابتی قبل از مصرف عرق گزنه برای بهبود و درمان دیابت با پزشک خود مشورت کنند.

 طریقه مصرف عرق گزنه

شما می توانید برای بهره مندی از فواید عرق گزنه از آن به صورت روزانه دو تا سه استکان قبل و یا بعد از صرف وعده های غذایی استفاده کنید. توصیه می شود برای جذب بهتر مواد مغذی این عرق گیاهی آن را قبل از وعده های غذایی مصرف کنید.

طرز تهیه عرق گزنه

تهیه عرق گزنه به دو صورت صنعتی و خانگی امکان پذیر است. شما می توانید این عرق گیاهی را از عطاری ها و سایت های فروش اینترتی تهیه کنید. همچنین می توانید با استفاده از دستگاه عرق گیر خانگی، این عرق گیاهی را برای خودتان تهیه کنید. برای این کار باید مقداری گیاه گزنه تهیه کرده و به همراه مقداری آب درون دستگاه عرق گیری بریزید. سپس بخارات حاصله را سرد کرده و جمع آوری کنید. مایع جمع آوری شده عرق گزنه خانگی است.

قیمت عرق گزنه

قیمت این عرق گیاهی، براساس کیفیت و حجم آن می تواند متغیر باشد. معمولا قیمت هر لیتر عرق گیاهی گزنه در بازار حدود ۳۵ هزارتومان است. شما می توانید برای اطلاع از قیمت این عرق گیاهی به عطاری ها و سایت های فروش محصولات گیاهی مراجعه کنید.

عرق گزنه برای مو

عرق گیاهی گزنه به دلیل داشتن ترکیبات مفید و ویتامین های ضروری، به بهبود سلامت مو بسیار کمک می کند. همچنین این عرق گیاهی به دلیل داشتن خاصیت ضد التهابی، باعث بهبود مشکلات پوست سر شده و از ریزش مو جلوگیری می کند. شما می توانید با مصرف عرق گیاهی گزنه، سلامتی و درخشندگی را به موهای خود بازگردانید.

طبع عرق گزنه

طبع این عرق گیاهی گرم و خشک است. بنابراین افراد گرم مزاج باید از مصرف عرق گزنه اجتناب کنند.

مضرات عرق گزنه

عرق گزنه فواید بسیار زیادی برای سلامتی دارد. مصرف در حد اعتدال این عرق گیاهی؛ هیچ گونه عوارضی برای سلامتی ندارد. اما مصرف بیش از حد آن، می تواند برای سلامتی مضراتی در پی داشته باشد. برخی از عوارض جانبی مصرف بیش از حد این عرق گیاهی شامل مشکلات گوارشی، واکنش های آلرژیک، کاهش جذب آهن و مشکلات کلیوی است. توصیه می شود، زنان و باردار و شیرده از مصرف این عرق گیاهی خودداری کنند.