روغن مرزنجوش – فواید این روغن پرکاربرد و پرمصرف

روغن مرزنجوش با داشتن طبع گرم و خشک از گذشته های دور ، برای درمان برخی از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد. در کتاب های طب سنتی به استفاده از گیاه مرزنجوش به شکل های مختلف دمنوش و یا روغن توصیه شده است . گیاه مرزنجوش دارای عطر و طعم مطبوعی است و به صورت ادویه در آشپزی نیز استفاده می شود .

این روغن سرشار از آهن ، منگنز ، اسیدهای چرب امگا و فیبر است . روغن مرزنجوش دارای خاصیت ضد درد، ضد اسپاسم، فریزر، آنتی سپتیک، ضد ویروسی و ضد باکتریایی است . به همین دلیل معمولا برای درمان بیماری هایی مانند آسم ، سرما خوردگی ، سرفه ، فشار خون بالا ، ناباروری ، مشکلات قاعدگی ، تسکین اعصاب ، تقویت سیستم ایمنی بدن ، درد معده ، جلوگیری از ریزش مو ، دفع ادرار و خروج سموم از بدن مورد استفاده قرار می گیرد .

نکته :

گیاه مرزنجوش به دلیل بافت نرم و طعم ملایمی که دارد در پخت و پز به جای پونه کوهی می تواند مورد استفاده قرار گیرد .

نکته :

توصیه می شود روغن مرزنجوش در جای سرد و خشک و تاریک نگهداری شود .

در این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی فیزیک بر آنیم به معرفی روغن مرزنجوش ، خواص ، فواید و کاربرد های آن بپردازیم .

 

مهم ترین ترکیبات موجود در روغن مرزنجوش

 

این روغن منبعی غنی از آهن ، منگنز ، اسید های چرب امگا ، فیبر ، سابئین ، آرپا ترپینن ، لینالول ، لینالیل استات ، ترپینئول ، گاما ترپینئول و ویتامین K است .

روش تهیه روغن مرزنجوش

 

برای تهیه این روغن از گل های گیاه مرزنجوش استفاده می کنند . هنگامی که گیاه مرزنجوش به طور کامل شکوفه می دهد گل هایش را جمع آوری می کنند . گل های جمع آوری شده را در معرض نور خورشید قرار داده و پس از چند روز کاملا خشک می کنند . سپس گلبرگ ها را جدا کرده و در دستگاه تقطیر می ریزند .

به این ترتیب عصاره گل استخراج و روغن مرزنجوش تهیه می شود . در جنوب فرانسه معمولا در ماه های آگوست و سپتامبر که زمان گل دهی گیاه است این کار انجام می گیرد .

پراکندگی جغرافیایی گیاه مرزنجوش

 

خاستگاه این گیاه مناطق حوزه ی مدیترانه است اما به دلیل فواید و کاربرد های بسیاری که دارد در قسمت های مختلفی از جهان از جمله آسیا ، اروپا و آفریقای شمالی کشت می شود . در ایران نیز در دشت های استان گیلان ، مازندران ، آذربایجان و خراسان کشت می شود .

روغن مرزنجوش و خواص درمانی آن

تسکین درد

استفاده از این روغن به تسکین درد های ناشی از تب و التهاب ، سر درد ، سینوزیت ، برونشیت ، سرما خوردگی ، دندان ، بیش فعالی عضلات و خستگی بسیار کمک می کند و عوارض نامطلوب جانبی نیز ندارد .

خلط آور

مصرف روغن مرزنجوش سبب بیرون راندن خلط و بلغم از گلو و سینوس ها می شود . همچنین ،  گرفتگی مجرای بینی، حلق، حنجره، برونشی، و ریه ها ناشی از سرماخوردگی و عفونت های ویروسی را برطرف می کند . این روغن در درمان سرفه های شدید بسیار موثر است.

عفونت های قارچی

روغن مرزنجوش  به دلیل خاصیت ضد قارچی که دارد از رشد قارچ ها جلوگیری و به درمان عفونت ها کمک می کند.  از این رو به درمان بیماری های ناشی از عفونت های قارچی مانند ناراحتی های پوستی و دیسانتری کمک فراوانی می کند .

زخم

همان طور که گفته شد این روغن خاصیت ضد التهابی دارد . از این رو ، سبب التیام زخم های موضعی یا درونی شده ، درمان زخم ها را سرعت بخشیده و مانع از ایجاد عفونت می شود .

کاهش استرس

بسیاری از روغن ها در کاهش استرس موثر هستند اما روغن مرزنجوش در این خصوص تاثیرات خارق العاده ای دارد . این روغن با تقویت سیستم عصبی بدن ، فرد را از اختلالات عصبی مختلف محافظت می کند . ماساژ بدن به کمک این روغن در کاهش تنش و اضطراب بسیار موثر است .

با تاثیری که این روغن در کاهش اضطراب و تقویت سیستم عصبی دارد کمک می کند تا فرد خواب آرامی داشته باشد و در بهبود کیفیت خواب موثر است . توصیه می شود این روغن را در فضای خانه اسپری و استنشاق کرد و یا همراه با یک روغن دیگر که نقش حامل را دارد استفاده کرد .

دیابت

دیابت نوع دو بر خلاف دیابت نوع یک با تغییر سبک زندگی قابل کنترل است . پزشکان معتقدند نداشتن تحرک و استفاده از یک رژیم غذایی ناسالم سبب ابتلای افراد به دیابت نوع دو می شود . اگر این موارد اصلاح شوند این نوع از دیابت را می توان بدون استفاده از دارو کنترل کرد . بر اساس مطالعات انجام شده روغن مرزنجوش و گیاه آن برای کترل این بیماری بسیار موثر هستند . این روغن با جلوگیری از تولید و ترشح برخی از آنزیم ها سبب بالا بردن تحمل انسولین می شود .

 

مشکلات هورمونی

بسیاری از خانم ها با سندرم پیش از قاعدگی یا PMS دست و پنجه نرم می کنند . این سندرم دارای علائمی مانند سر درد ، درد و گرفتگی های شکمی ، سرگیجه ، نوسانات خلقی ، ضعف و بی حالی است . استفاده از این روغن در کاهش و درمان این مشکلات که ناشی از اختلالات هورمونی در چرخه ی قاعدگی است کمک بسیاری می کند . مطالعات نشان می دهد روغن مرزنجوش در درمان PCOS و ناباروری زنان هم موثر است .

جلوگیری از سکته های قلبی و مغزی

این روغن می تواند به عنوان یک وازودیلاتور، رگ های خونی را گسترش داده و آرام کند . به این ترتیب ، جریان خون و فشار خون را کاهش می دهد و مانع از ایجاد مشکلات قلبی و عروقی می شود . مصرف این روغن برای کسانی که در معرض خطر ابتلا به حملات قلبی، آترواسکلروز یا خونریزی مغزی به علت فشارخون بالا هستند، بسیار مفید است .

پوست

روغن مرزنجوش به دلیل داشتن اسید های چرب مفید مانع از ایجاد چین و چروک های پوستی ، جوش و آکنه می شود . اضافه کردن چند قطره از این روغن به کرم صورت یا لوسیون بدن به حفظ سلامت پوست صورت و بدن کمک فراوانی می کند .

ادرار آور

ادراری که به طور طبیعی در بدن ایجاد می شود به شستشوی بدن از عفونت ها و خارج کردن آب اضافی بدن و مواد سمی مانند سدیم اضافی و اسید اوریک کمک می کند . افرادی که در این باره دچار مشکل هستند معمولا از داروهای ادرار آور استفاده می کنند .

این داروها اغلب برای افرادی که از عفونت های مجاری ادراری و کلیوی رنج می برند تجویز می شود . مصرف این دارو ها می تواند موجب کاهش آب بدن شود . استفاده از روغن مرزنجوش به عنوان یک ادرار آور طبیعی عفونت را از بدن دفع کرده و عوارضی هم به دنبال ندارد . البته توصیه می شود استفاده از محصولات گیاهی حتما با تایید پزشک صورت گیرد .

بهبود عملکرد دستگاه گوارش

روغن مرزنجوش با تحریک ترشح شیره‌های گوارشی مانند شیره معده، اسید‌ها و صفرا و همچنین حرکت روده ها به جابجایی غذا در سیستم گوارش کمک می کند . عطر این روغن غدد بزاقی را تحریک می کند و به این ترتیب بزاق بیشتری تولید می شود که در فرایند گوارش بسیار اهمیت دارد . بیماری هایی مانند مانند گاز معده، نفخ، سوء هاضمه ، گرفتگی عضلات و حالت تهوع با استفاده از این روغن قابل درمان هستند . بیمارانی که در دوره ی نقاهت به سر می برند و میلی به خوردن غذا ندارند با استفاده از روغن مرزنجوش اشتهایشان افزایش می یابد .

 

افزایش تعریق

تعریق طبیعی در بدن بسیار حائز اهمیت است . استفاده از روغن مرزنجوش با افزایش تعریق موجب می شود مواد سمی موجود در بدن مانند سدیم اضافی ، املاح و آب اضافی خارج شود . عرق کردن به پایین آمدن تب کمک می کند زیرا سبب خروج مواد سمی از بدن شده و التهاب را کاهش می دهد . همچنین استفاده از این روغن به کاهش وزن نیز کمک می کند .

کمک به گرمای بدن

مصرف این روغن گردش خون را افزایش می دهد . هنگامی که گردش خون افزایش می یابد سلول های بدن و همزمان بدن نیز گرم تر می شود . گرم شدن بدن موجب می شود فرد از سرفه و خلط اضافی رها شده و همزمان درد های ناشی از آرتروز و روماتیسم  کاهش می یابد .

درمان عفونت

همانطور که پیش از این مطرح شد این روغن خاصیت ضد ویروسی و ضد باکتریایی دارد . به همین دلیل برای درمان بیماری هایی مانند سرماخوردگی ، آنفولانزا ، سرخک ، اوریون  ، مسمومیت های غذایی ، تیفوئید ، مالاریا ، کولیک و عفونت های باکتریایی در روده بزرگ ، دستگاه گوارش ، دستگاه ادراری و سایر قسمت های سیستم دفع ادرار بسیار مفید است .

بهبود میل جنسی

یکی از عوامل بسیار تاثیر گذار در کیفیت میل جنسی عامل افسردگی است . این روغن با تقویت سیستم عصبی بدن به کنترل افسردگی کمک می کند . کنترل بیماری افسردگی به بهبود میل جنسی و افزایش کیفیت رابطه جنسی کمک قابل توجهی می کند .

روش استفاده از روغن مرزنجوش

این روغن به دلیل اثرات شفا بخش بسیار پر کاربرد است . اگر برای درمان بیماری های ناشی از استرس و افسردگی مورد اسفاده قرار بگیرد توصیه می شود آن را در هوا اسپری کرد تا با تنفس وارد بدن شود . اگر برای التیام درد های عضلانی مورد استفاده قرار گیرد بهتر است به صورت موضعی مصرف شود . اگر برای درمان سایر مشکلات مورد استفاده قرار گیرد بهتر است همراه با یک روغن حامل مصرف شود زیرا استفاده از روغن های معطر به تنهایی توصیه نمی شود .

عوارض جانبی روغن مرزنجوش

 

استفاده آن به زنان شیرده ، نوزادان و کودکان توصیه نمی شود .

مصرف آن به دلیل تحریک گردش خون و خاصیت قاعده آوری در دوران بارداری موجب سقط جنین می شود .

افرادی که نسبت به مصرف روغن ها دچار حساسیت های آلرژیک می شوند نباید از آن استفاده کنند .

توجه :

توصیه می شود این روغن را ابتدا در ناحیه کوچکی از پوست امتحان کرد تا از واکنش بدن به استفاده موضعی از آن مطلع شد .  به منظور کاهش حساسیت، بهتر است این روغن را با یک روغن حامل  که ملایم تراست مخلوط کرده و سپس از آن استفاده کرد .

گیاه شناسی گیاه مرزنجوش

 

گیاه مرزنجوش که دارای نام علمی Origanum vulgare است به نام های  Oregano ، Origano ، Mountain Mint ، Wild Marjoram ، مرزنجوش ، مرزنگوش و مرزنگوش وحشی معروف است . این گیاه از خانواده نعنائیان است . گیاه دارای رایحه ی دلپذیر بوده ساقه راست ، منشعب و پوشیده از کرک است . برگ های گیاه کم و بیش کرکدار است . قسمت های مورد استفاده گیاه ، برگ و سر شاخه های گلدار است .