آیا می دانید چه عواملی باعث بروز آلرژی می شوند؟
آلرژی (Allergie) بیماری است که در نتیجه واکنش اغراق آمیز سیستم ایمنی بدن به ماده خاصی به نام آلرژن (allergen) ایجاد می شود. آلرژی که به آن واکنش آلرژیک ( allergic reactions ) نیز گفته می شود ، یک بیماری شایع است و شامل آلرژی غذایی ، ورم ملتحمه آلرژیک ( allergic conjunctivitis ) ، آلرژی تنفسی ، حساسیت به نیش حشرات ، حساسیت دارویی و پوستی است. آلرژی های پوستی با بیماری هایی مانند اگزما (eczema) و درماتیت تماسی ( contact dermatitis ) ارتباط دارند . این بیماری همچنین با بیماری آسم و سایر مشکلات تنفسی همراه خواهد بود.
سیستم ایمنی بدن از سلول های خاصی تشکیل شده است که برای دفاع از بدن در برابر مواد خارجی مانند ویروس ها و باکتری ها در سراسر بدن گردش می کنند ، اگر شما به این مبتلا هستید ، هنگام استنشاق ، بلع یا لمس مواد بی خطر معمول مانند گرده گل ها یا گرد و غبار ، سیستم ایمنی بدن بیش از حد واکنش نشان می دهد و این منجر به آزاد شدن واسطه های قدرتمندی مانند هیستامین ( histamine ) در بدن می شود که باعث تورم ، التهاب و خارش بافت های آسیب دیده خواهد شد . در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.
آلرژی یا حساسیت چگونه رخ می دهد؟
افراد مبتلا به این بیماری اغلب به بیش از یک ماده حساسیت دارند و مواد آلرژی زای رایج شامل مواردی مانند گرد و غبار ، گرده ، هاگ کپک ، شوره حیوانات ، نیش زنبورهای عسل و فضولات سوسک یا کنه می باشد. همچنین برخی از افراد به گیاهان خاصی حساسیت دارند ، موارد دیگری که باعث ایجاد حساسیت می شوند شامل داروها ، مانند آسپرین یا پنی سیلین ، غذاها ، مانند تخم مرغ یا شیر ، یا مواد شیمیایی و سایر مواد مانند لاتکس می باشند .
یک نوع آلرژی بسیار رایج به نام تب یونجه ( hay fever ) وجود دارد که حساسیت به گرده گیاهان می باشد . تب یونجه و سایر آلرژی های تنفسی ، مانند حساسیت به کپک و گرد و غبار ، انواع رینیت آلرژیک می باشند . علائم این آلرژی ها می توانند علائم سرماخوردگی را تقلید کنند و شامل آبریزش بینی و عطسه هستند ، علائم انواع دیگر این بیماری می تواند بر سیستم تنفسی ، دستگاه گوارش و پوست تأثیر بگذارد.
تشخیص و درمان به موقع این بیماری می تواند علائم آن را تا حد زیادی کنترل کند و به شما امکان می دهد زندگی کامل و فعالی داشته باشید. درمان ممکن است شامل ترکیبی از تغییر سبک های زندگی ، داروها و سایر اقدامات باشد.
واکنش آنافیلاکتیک چیست؟
واکنش های آلرژیک می توانند از خفیف تا تهدید کننده برای زندگی متفاوت باشند. اگر شما یا فرزندتان علائم این بیماری مانند عطسه ، آبریزش از چشم ، گرفتگی بینی ، بثورات پوستی ، حالت تهوع و استفراغ بعد از خوردن برخی غذاها را دارید ، به سرعت به دنبال مراقب پزشکی برای خود یا دیگران باشید .
واکنش آنافیلاکتیک ( anaphylactic reaction ) نوعی واکنش آلرژیک به شدت تهدید کننده برای زندگی می باشد که با زبان متورم ( به طور کلی تورم) همراه با کهیر ، خارش ، تنگی نفس و تنفس سریع (بیش از حدود ۱۶ نفس در دقیقه برای یک بزرگسال) است . در صورت مشاهده علائم واکنش آنافیلاکتیک یا واکنش آلرژیک جدی دیگر ، حتی اگر سابقه بیماری آلرژی ندارید ، فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید .
علائم بیماری آلرژی چیست؟
وقتی فردی به این بیماری مبتلا می شود ، بسته به نوع آلرژی خاصی که به آن مبتلا شده است و نوع قرار گرفتن در معرض مواد حساسیت زا و شدت آن ، می تواند علائم متنوعی را ایجاد کند . علائم این بیماری می تواند به تنهایی یا همراه با علائم دیگر رخ دهد.
علائم این بیماری می تواند بر سیستم تنفسی ، پوست و دستگاه گوارش تأثیر بگذارد و در شدیدترین موارد ، علائم نوعی واکنش آلرژیک به نام آنافیلاکسی (anaphylaxis) می تواند بر سیستم قلبی عروقی تأثیر بگذارد ، آلرژی همچنین با آسم و خس خس همراه خواهد بود .
علائم عمومی بیماری آلرژی
آلرژی های غذایی ، آلرژی های تنفسی ، آلرژی های گزش حشرات و آلرژی های پوستی می توانند علائم مختلفی را ایجاد کنند که ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- خارش پوست
- چشم های خارش دار و خیس
- اضطراب خفیف
- کهیر خفیف یا تورم در ناحیه کوچک یا محدود پوست
- راش
- آبریزش بینی و گرفتگی بینی
- فشار یا درد در سینوس ها
- عطسه کردن
علائم جدی آلرژی
علائمی که ممکن است نشان دهنده یک بیماری جدی یا تهدید کننده زندگی باشد :
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری آسم به آلرژی نیز مبتلا هستند و در برخی موارد ، یک واکنش آلرژیک ممکن است علائم حمله شدید آسم را تحریک کند و واکنش آنافیلاکتیک نوعی واکنش آلرژیک بلافاصله تهدید کننده برای زندگی خواهد بود . واکنش آنافیلاکتیک حتی می تواند در افرادی رخ دهد که هیچ سابقه آلرژی ندارند ، اگر شما یا کسی که با او در ارتباط هستید ،هریک از علائم زیر را مشاهده کردید فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید :
- تغییر در سطح هوشیاری و آگاهی ، مانند از دست دادن تکلم یا عدم پاسخگویی
- درد در قفسه سینه ، تنگی قفسه سینه ، فشار در قفسه سینه و یا تپش قلب
- دشواری در تنفس ، تنگی نفس ، یا خس خس در سینه (صدای سوت بلند با صدای تنفس)
- کهیر یا تورمی که در ناحیه وسیعی از پوست در حال گسترش است
- ناتوانی در بلعیدن
- رنگ پریدگی (پوست بسیار رنگ پریده) یا سیانوز (تغییر رنگ لب ، ناخن و احتمالاً پوست به رنگ مایل به آبی)
- بی قراری و اضطراب شدید
- تورم ناگهانی لب ها ، زبان ، دهان یا صورت
چه عواملی باعث بروز بیماری آلرژی می شود؟
این بیماری در اثر واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به ماده خاصی به نام آلرژن ایجاد می شود . سیستم ایمنی بدن از سلولهای خاصی تشکیل شده است که برای دفاع از بدن در برابر مواد خارجی مانند ویروس ها و باکتری ها در سراسر بدن گردش می کند. برای افراد مبتلا به آلرژی ، هنگام استنشاق ، بلع یا لمس مواد بی خطر طبیعی مانند گرده گل ها ، گرد و غبار و برخی غذاهای خاص ، سیستم ایمنی بدن بیش از حد واکنش نشان می دهد و این منجر به آزاد شدن واسطه های قدرتمندی مانند هیستامین می شود که باعث تورم ، التهاب و خارش بافت ها می شود که این یکی از ویژگی های بیماری آلرژی می باشد .
آلرژن هایی که باعث ایجاد واکنش های آلرژیک می شوند ، در افراد مختلف ، متفاوت هستند و تقریباً هر ماده ای می تواند در شخصی که به آن ماده خاص حساسیت دارد ، واکنش آلرژیک ایجاد کند. افراد مبتلا به این بیماری اغلب به بیش از یک ماده حساسیت دارند.
آلرژن های رایج عبارتند از :
- شوره حیوانات
- نیش زنبور و نیش حشرات دیگر
- مواد شیمیایی مانند لاتکس ، مواد معطر و مواد نگهدارنده
- مدفوع سوسک و گرد و غبار
- گرد و خاک
- غذاهایی مانند تخم مرغ ، شیر ، بادام زمینی و ماهی
- داروهایی مانند آسپرین ، پنی سیلین و داروهای سولفا
- فلزات ، مانند نیکل ، نقره و مس
- هاگ کپک
- گیاهانی مانند پیچک سمی و بلوط سمی
- گرده گل
ریسک فاکتورهای بیماری آلرژی کدامند؟
عوامل ژنتیکی (ارثی) و محیطی می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند ، اما همه افرادی که در معرض خطر برای ابتلا به این بیماری هستند ، دچار آلرژی نخواهند شد . عوامل خطر برای این بیماری عبارتند از:
- اگزما
- سابقه خانوادگی داشتن این بیماری ، به ویژه مادر
- کمبود شیر مادر برای یک نوزاد
- سابقه شخصی یا خانوادگی داشتن بیماری آسم
چگونه می توان خطر ابتلا به بیماری آلرژی را کاهش داد؟
دلیل اینکه سیستم ایمنی بدن شما نسبت به برخی از مواد منجر به آلرژی ، واکنش بیش از حد نشان می دهد به خوبی شناخته نشده است ، اما عواملی که نمی توانند کنترل شوند ، مانند ژنتیک و سابقه بیماری آلرژی در خانواده ، نقش اساسی در ایجاد این بیماری را دارند. شما ممکن است با شیردهی کافی بتوانید خطر ابتلا به برخی از انواع بیماری آلرژی را در کودکان خود کاهش دهید.
بیماری آلرژی چگونه درمان می شود ؟
در برنامه های درمانی این بیماری از یک رویکرد چند وجهی استفاده می شود که به صورت فردی تنظیم می شود تا به بهترین وجه علت و شدت این بیماری و سن و سابقه پزشکی شما را برطرف کند. به طور کلی ، این بیماری بسیار قابل درمان است ، اگرچه به طور کلی قابل برطرف شدن و بهبودی کامل نیست . درمان بیماری آلرژی شامل پیشگیری از علائم ، استفاده از داروهایی برای کنترل علائم و تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی است و گاهی اوقات ، با افزایش سن ، حساسیت شدت می یابد.
چگونه از علائم بیماری آلرژی جلوگیری کنیم؟
درمان این بیماری با پیشگیری آغاز می شود و این شامل تشخیص ماده حساسیت زا یا مواد حساسیت زا خاص و جلوگیری از قرار گرفتن در معرض آنها می باشد .
تشخیص ممکن است شامل آزمایش پچ پوست ( skin patch testing ) باشد ، در یک تست پچ ، مقدار کمی از آلرژن های رایج بر روی پوست شما قرار داده می شود تا مشخص شود چه موادی پاسخ آلرژیک را تحریک می کنند . همچنین ممکن است برای کمک به شناسایی موادی که باعث ایجاد آلرژی های خاص می شوند ، آزمایش خون به نام آزمایش رادیواکلاژ جذب کننده – radioallergosorbent test (RAST) انجام شود. در صورت مشکوک بودن به آلرژی غذایی ، ممکن است از بیمار خواسته شود که یک گزارش تهیه کند تا انواع غذاهایی را که باعث واکنش آلرژیک می شوند را شناسایی کند.
پس از تشخیص آلرژن ها ، برای جلوگیری از علائم این بیماری باید از تماس با آنها خودداری کنید و به عنوان مثال ، اگر به گرد و غبار حساسیت دارید ، باید با تمیز كردن منافذ خانه به طور منظم و از بین بردن موكت و پارچه هایی كه می توانند گرد و غبار را به دام بیندازند ، را از حذف کنید و باید از وسایل “ضد آلرژی” استفاده کنید .
اگر به گرده های گل حساس هستید ، ممکن است در مواردی که تعداد گرده ها در هوا زیاد است مانند فصل بهار ، در ساختمان های دارای تهویه هوا اقامت داشته باشید و در نهایت اگر به غذاهای خاص حساسیت دارید ، باید برچسب های مواد غذایی را بخوانید و از خوردن غذا یا غذاهایی که باعث ایجاد علائم این بیماری در شما می شوند خودداری کنید .
درمان دارویی بیماری های آلرژیک :
علائم تنفسی و پوستی آلرژیک خفیف تا متوسط را می توان با انواع داروهای بدون نسخه یا تجویز شده به صورت قرص ، مایع ، موضعی و اسپری بینی درمان کرد. داروهایی که ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی شما ممکن است توصیه یا تجویز کند شامل موارد زیر خواهد بود :
- آنتی هیستامین ها ( Antihistamines )
- کورتیکواستروئیدها ( Corticosteroids )
- کرومولین سدیم ( Cromolyn sodium )
- مواد ضد احتقان ( Decongestants )
- اصلاح کننده های لکوترین ( Leukotriene modifiers )
تزریق این داروها ممکن است برای افرادی تجویز شود که به راحتی به داروهای خوراکی یا موضعی پاسخ نمی دهند و برای واکنش های آنافیلاکتیک ( anaphylactic reactions ) ، از اپی نفرین ( epinephrine ) تزریقی به طور کلی استفاده می شود. آسم آلرژیک همچنین ممکن است با گشادکننده های برونش استنشاقی به شکل غبار درمان شود .
عوارض احتمالی بیماری آلرژی چیست؟
عوارض جدی این بیماری ، بسیار پیشرونده است و حتی می تواند تهدید کننده جدی برای زندگی و کشنده باشد. با دنبال کردن برنامه درمانی که توسط پزشک به صورت حرفه ای برای شما طراحی شده است ، می توانید خطر ابتلا به عوارض جدی این بیماری را بسیار کاهش داده و یا پیشرفت آنها را به تأخیر بیندازید. عوارض احتمالی این بیماری می تواند شامل موارد زیر باشد :
- واکنش آنافیلاکتیک ( آنافیلاکسی – anaphylaxis ) ، نوعی واکنش آلرژیک که بسیار خطرناک و تهدید کننده جدی برای زندگی می باشد
- آسم
- کما
- عفونت گوش
- اگزما
- عفونت ریه
- آلرژی های متعدد
- ایست تنفسی از شوک آنافیلاکتیک
- شوکه شدن
- سینوزیت
