۵ دلیل نارسایی تخمدان چیست؟ | دارو و درمان نارسایی تخمدان

امروز در این مطلب از جهان شیمی فیزیک قصد داریم تا شما را با نارسایی تخمدان و درمان آن آشنا کنیم. نارسایی تخمدان یکی از ان دسته مشکلات زنانه است که می تواند زنان را بسیار نگران و مضطرب کند. این عارضه در هر سنی بعد از بلوغ ممکن است رخ دهد. از همین رو، بسیار مهم است تا هوارض ناشی از آن و علائم ابتلا به آن را بشناسیم و در صدد درمان برآییم. در این مطلب از نشریه الکترونیکی جهان شیمی فیزیک سعی مردیم تا تمامی آنچه که لازم است در رابطه با نارسایی تخمدان بدانیم را با هم بررسی کنیم. پس تا انتهای این مطلب ما را یاری نمایید.

لازم به ذکر است شما در نشریه ی الکترونیکی جهان شیمی فیزیک می توانید اطلاعات بسیار کامل و مفیدی در رابطه با انواع داروها به دست آورید. کافی است در کادر جستجو که در قسمت سمت چپ و بالای صفحه ی اصلی سایت قرار گرفته است، نام داروی خود را وارد کرده و مقالات مربوط به آن را بخوانید. اگر به دنبال اطلاعات دارویی خاص هستید و مطلبی در رابطه با آن در سایت ما نیست، لطفا در قسمت بیان دیدگاه ها عنوان کرده تا مقاله ی کاملی در رابطه با آن برای شما قرار دهیم.

برای مثال خواندن مطلبی در رابطه با بیماری ام اس را به شما پیشنهاد می کنیم. برای مطالعه ی این مقاله ی ارزشمند اینجا کلیک کنید.

نارسایی تخمدان چیست

اگر بخواهیم نارسایی تخمدان را به زبان ساده توضیح دهیم، باید بگوییم که این عارضه زمانی رخ می دهد که عملکرد تخمدان پیش از ۴۰ سالگی متوقف شود. به این عارضه نارسایی تخمدان اولیه یا نارسایی تخمدان زودرس نیز می گویند. خوب است بدانید که این نارسایی، یائسگی تلقی نمی شود. این عارضه گاهی با یائسگی زودرس اشتباه گرفته می شود. این در حالی است که این دو اختلال کاملا با هم تفاوت دارند.

زنانی که دچار نارسایی تخمدان می شوند، ممکن است برای سال ها قاعدگی نامنظم را تجربه کرده و حتی باردار شوند. در حالی که زنانی که دچار یائسگی زودرس می شوند، دیگر پریود نشده و دچار ناباروری خواهند شد.

در صورتی که توسط پزشک بتوان سطح پروژسترون را به حالت عادی خود بازگرداند، می توان تا حد زیادی از عوارض نارسایی تخمدان جلوگیری کرد. یکی از عوارضه این نارسایی، استئوپروز است. استئوپروز همان پوکی استخوان است. این عارضه در زنان بسیار شایع است و با تنظیم سطوح پروژسترون می توان از آن جلوگیری کرد.

علائم نارسایی تخمدان چیست

برای این که بدانید به نارسایی تخمدان مبتلا شده اید یا خیر، باید به علائم و نشانه های خود توجه کنید. جالب است بدانید که علائم و نشانه های ابتلا به این بیماری، با علائم و نشانه های یائسگی مشابه است. از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

قطع قاعدگی یا نامنظم شدن آن که ممکن است سال‌ ها طول بکشد و یا بعد از بارداری یا قطع قرص‌ های کنترل تولد ایجاد شود.

مشکل در بارداری

گرگرفتگی

تعریق شبانه

خشکی واژن

خشکی چشم

تحریک‌ پذیری یا مشکل در تمرکز

کاهش میل جنسی

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید

شاید این سوال در ذهن شما نقش بسته باشد که چه زمان برای درمان نارسایی تخمدان باید به پزشک مراجعه کرد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که پزشک زنان و زایمان می تواند مشکل شما را به نحو درستی درمان کند. برای این منظور، اگر به مدت بیش از سه ماه است که پریود نشده اید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

قطع قاعدگی دلایل بسیار زیادی دارد. از جمله این دلایل می توان به بارداری، استرس، تغییر رژیم غذایی و حتی ورزش های سنگین اشاره کرد. با این حال بهتر است با کوچکترین تغییر در چرخه قاعدگی خود، دلایل اصلی را مورد بررسی قرار دهید.

شاید پریود نشدن برای شما مهم نباشد، با این حال باز هم به پزشک مراجعه کنید تا علت اصلی تغییرات بدن خود را بفهمید. پایین بودن سطح استروژن می تواند منجر به بروز پوکی استخوان و تخریب آن شود. همچنین احتمال ابتلا به بیماری های قلبی در شما افزایش خواهد یافت. پس بهتر است با مشاهده کوچکترین علائم تغییر در چرخه قاعدگی برای درمان آن اقدام کنید.

دلایل بروز نارسایی تخمدانی اولیه

نارسایی تخمدان می تواند دلایل متعددی داشته باشد. در این بخش از مقاله به بیان دلایل بروز این عارضه پرداخته ایم:

• نقص کروموزومی

یکی از دلایل بروز نارسایی تخمدان، مشکلات ژنتیکی است. این اختلالات در کرومزوم رخ داده و می تواند منجر به بروز مشکل شود. یکی از این اختلالات ژنتیک، سندروم موزائیک ترنر نام دارد. بر اثر این اختلال، زن فقط یک کروموزوم ایکس نرمال داشته و کروموزوم دیگر تغییر یافته است. اختلال ژنتیکی دیگر سندروم ایکس شکننده نام دارد که کروموزوم ایکس در این اختلال شکننده می شود.

• سموم

درمان هایی چون شیمی درمانی و پرتو درمانی، می توانند سبب بروز نارسایی تخمدان شوند. این درمان ها سموم و داروهایی را به بدن وارد می کنند که می توانند به ژنتیک سلول ها آسیب وارد کنند. از جمله دیگر سمومی که می تواند سبب بروز نارسایی تخمدان شود، می توان به دود سیگار، مواد شیمیایی، سموم دفع آفات و ویروس ها اشاره کرد.

• پاسخ سیستم ایمنی به بافت تخمدان (بیماری خود ایمنی)

بدن هیچگاه از شر بیماری های خود ایمنی در امان نیست. یکی از بیماری های خود ایمنی که می تواند سبب بروز نارسایی تخمدان شود، پاسخ سیستم ایمنی  به بافت تخمدان است. در این شرایط، سیستم ایمنی پادتن هایی را علیه بافت تخمدان آزاد می کند که به فولیکول های حاوی تخمک و تخمک ها، آسیب وارد می کند. دلیل بروز این حادثه کاملا نامشخص است، با این حال پزشکان احتمال می دهند که ابتلا به نوعی ویروس خاص، می تواند عامل بروز این خود ایمنی شود.

• عوامل ناشناخته

در موارد خاصی، علت نارسایی تخمدان اولیه غیر قابل شناسایی است. پزشک ممکن است آزمایش ‌های بیشتری را برای یافتن علت توصیه کند، اما در بسیاری از موارد علت آن مشخص نیست.

عوامل خطر نارسایی تخمدان زودرس

در صورتی که زنی به نارسایی تخمدان زودرس مبتلا شود، ممکن است عوارض خطرناکی را تجربه کند. در این بخش از مقاله عواملی که سبب تشدید بروز نارسایی تخمدان زودرس می شوند را برای شما بیان کرده ایم:

• سن

خطر ابتلا به نارسایی تخمدان در سنین بین ۳۵ تا ۴۰ سال افزایش می ‌یابد. با این که احتمال ابتلا به این بیماری قبل از ۳۰ سالگی نادر است، اما نارسایی تخمدانی اولیه در زنان جوان و حتی در نوجوانان ها ممکن است دیده شود.

• سابقه خانوادگی

در صورتی که زنی در خانواده اش، سابقه ابتلا به  نارسایی تخمدان اولیه را مشاهده کرده است، برای او نیز خطر ابتلا به این اختلال را افزایش خواهد یافت.

• جراحی تخمدان

زنانی که در معرض جراحی‌ های مربوط به تخمدان ها قرار می گیرند، خطر ابتلا به نارسایی تخمدان اولیه را بیش از سایرین احساس خواهند کرد.

عوارض نارسایی تخمدان

همان طور که گفتیم، مانند هر بیماری دیگری، ابتلا به نارسایی تخمدان عوارضی به دنبال دارد. در این بخش از مقاله به بیان عوارض نارسایی تخمدان پرداخته ایم:

• ناباروری

یکی از اساسی ترین مشکلاتی که زنان مبتلا به نارسایی تخمدان تجربه می کنند، ناباروری است. ناتوانی در بارداری جزء اولیه ترین عوارض این بیماری به شمار می رود. در موارد نادر، بارداری تا زمان تخلیه تخمک ها امکان پذیر است.

• پوکی استخوان

همان طور که در ابتدای این مقاله نیز توضیح دادیم، ارتباط مستقیمی میان سطح استروژن و پوکی استخوان برقرار است. هورمون استروژن به حفظ استخوان‌ ها کمک می ‌کند. زنانی که میزان استروژن کمی در بدن خود دارند، خطر ابتلا به استخوان‌ های ضعیف و شکننده (پوکی استخوان) را همیشه احساس می کنند. همچنین احتمال شکستگی استخوان برای آن ها بیش از سایر زنان است.

• افسردگی یا اضطراب

زمانی که افراد به نارسایی تخمدان مبتلا می شوند، استرس و نگرانی هایی که بابت عدم باروری تحمل می کنند، می تواند آن ها را به مرز افسردگی و اضطراب برساند همچنین این دسته از زنان به دلیل سطح پایین هورمون استروژن، دچار افسردگی خواهند شد.

• بیماری قلبی

از بین رفتن زودرس هورمون استروژن در بدن زنان می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را برای آنان افزایش دهد.

تشخیص نارسایی تخمدان

حتما تا اینجای مقاله این سوال در ذهن شما نقش بسته است که چطور می توان ابتلا به نارسایی تخمدان را تشخیص داد؟ باید به شما بگوییم که بیشتر زنان علائم کمی از ابتلا به این عارضه را در خود دارند، با این حال، مشکوک شدن به این بیماری زمانی رخ می دهد که فرد پریودهای نامنظم را تجربه کند.

برای تشخیص ابتلا به این بیماری، معاینه بدنی و معاینه لگن لازم است. همچنین پزشک سوالاتی در رابطه با چرخه قاعدگی و قرار گرفتن در معرض سموم نام برده شده در بخش های قبلی، از بیمار سوالاتی می پرسد. در مواقعی پزشک لازم است تا بداند آیا شما جراحی خاصی در قسمت تخمدان یا رحم انجام داده اید یا خیر.

پزشک احتمالا یک یا چند آزمایش برای بررسی موارد زیر توصیه می‌ کند:

• بارداری

در صورتی که در سن باروری قرار داشته باشید و قطع قاعدگی برای شما رخ داده باشد، آزمایش بارداری برای بررسی بارداری غیر منتظره صورت می گیرد.

• سطح هورمون

پزشک باید سطح تعدادی از هورمون‌ های خون را بررسی کند. از جمله این هورمون ها می توان به هورمون تحریک کننده فولیکول(FSH)، نوعی استروژن به نام استرادیول و هورمون تحریک کننده تولید شیر مادر (پرولاکتین) اشاره کرد. به این منظور بیمار باید آزمایش خون بدهد.

• برخی از ژن‌ ها یا نقایص ژنتیکی

یک آزمایش کاریوتیپ برای بررسی ناهنجاری در کروموزوم‌ ها ممکن است توصیه شود. پزشک با این آزمایش بررسی می ‌کند که آیا فرد ژن مرتبط با سندرم X شکننده به نام FMR1 دارد یا خیر.

درمان نارسایی تخمدان

برای درمان نارسایی تخمدان ابتدا باید روی مشکلاتی نظیر کمبود استروژن تمرکز کرد. درمان های هورمونی، ابتدایی ترین درمانی است که معمولا پزشکان برای این بیماری توصیه می کنند. در این زمینه ممکن است پزشک درمان های زیر را توصیه کند:

• استروژن درمانی

استروژن درمانی منجر به جلوگیری از پوکی استخوان و همچنین تسکین گرگرفتگی و سایر علائم کمبود استروژن خواهد شد.  پزشک به طور معمول استروژن را با هورمون پروژسترون تجویز خواهد کرد. این درمان اگر هنوز رحم دارید بسیار محتمل است. اضافه کردن پروژسترون از پوشش رحم (آندومتر) در برابر تغییرات پیش سرطانی که ممکن است با مصرف استروژن به تنهایی ایجاد شود، محافظت می ‌کند.

ترکیبی از هورمون‌ ها ممکن است باعث شود که قاعدگی عقب بیفتد، اما عملکرد تخمدان را بازیابی نمی‌ کند. بسته به سلامتی و ترجیح شما، ممکن است تا سن ۵۰ یا ۵۱ سالگی (میانگین سن یائسگی طبیعی) تحت هورمون درمانی قرار بگیرید.

در زنان مسن، درمان طولانی مدت استروژن به همراه پروژسترون با افزایش خطر ابتلا به بیماری ‌های قلبی و عروقی (کاردیوواسکولار) و سرطان پستان مرتبط است. اما در زنان جوان با نارسایی تخمدانی اولیه، فواید هورمون درمانی از خطرات بالقوه آن بالاتر است.

• مکمل های کلسیم و ویتامین دی

کلسیم و ویتامین دی هر دو برای جلوگیری از پوکی استخوان بسیار ضروری هستند. ممکن است شما این ویتامین ها را از مواد غذایی و نور خورشید دریافت نکنید. از همین رو، باید مکمل های خوراکی آن ها را مصرف کنید. پیش از آغاز مصرف دارو، ممکن است آزمایش تراکم استخوان برای شما تجویز شود.

برای زنان در سنین ۱۹ تا ۵۰ سالگی، متخصصان به طور کلی ۱۰۰۰ میلی گرم (میلی گرم) کلسیم در روز را از طریق مواد غذایی یا مکمل ‌ها توصیه می ‌کنند. این میزان در زنان ۵۱ سال و بالاتر به ۱۲۰۰ میلی گرم در روز افزایش می ‌یابد.

دوز مطلوب روزانه ویتامین D هنوز مشخص نیست. نقطه شروع خوب برای بزرگسالان ۶۰۰ تا ۸۰۰ واحد بین المللی (IU) در روز، از طریق مواد غذایی یا مکمل‌ ها است. اگر سطح ویتامین D خون شما پایین باشد، پزشک ممکن است دوزهای بیشتری را پیشنهاد کند.

پرداختن به ناباروری

در صورتی که زنی دچار ناباروری شده باشد، هیچ درمانی برای او وجود ندارد. جایگزین احتمالی برای درمان ناباروری، این است که برخی از زنان و شرکای آن ‌ها بارداری را از طریق لقاح آزمایشگاهی با استفاده از تخمک‌ های اهدایی دنبال می ‌کنند. این روش شامل برداشتن تخمک‌ ها از یک اهدا کننده و بارور کردن آن‌ ها با اسپرم همسرتان در آزمایشگاه است. تخم بارور شده (جنین) سپس در رحم شما قرار خواهد گرفت.