انواع انکوباتور آزمایشگاهی – قیمت خرید و فروش و کاربرد آنها
انواع انکوباتور آزمایشگاهی وجود دارد که هر یک برای اهداف خاص تحقیقاتی مورد استفاده قرار می گیرد . پیش از بررسی انواع انکوباتور آزمایشگاهی به معرفی دستگاه انکوباتور و ویژگی های آن می پردازیم .
انکوباتور از جمله دستگاه هایی است که متناسب با نوع کاربردی که دارد به ۳ مدل صنعتی ، پزشکی و آزمایشگاهی تقسیم می شود .
انکوباتور آزمایشگاهی یکی از دستگاه های آزمایشگاهی است که از آن برای رشد و نگهداری کشت‌های میکروبی و کشت‌های سلولی استفاده می شود . این دستگاه قادر است علاوه بر دما و رطوبت ، میزان منو اکسید کربن (CO)، دی اکسید کربن (CO۲) و اکسیژن (O۲) را که برای رشد ارگانیسم‌های زنده حیاتی است ، در حالت بهینه قرار دهد .
این دستگاه برای انجام پروژه های تحقیقاتی ، در زمینه‌های زیست‌شناسی سلولی و مولکولی ، میکروبیولوژی ، کشت باکتری و کشت سلول‌های یوکاریوتی بسیار ضروری است .
در ساده ترین حالت ، دستگاه انکوباتور آزمایشگاهی از یک محفظه ی ایزوله و عایق تشکیل شده است که به یک هیتر با قابلیت تنظیم دما مجهز است . دمای داخل محفظه معمولا می‌تواند تا ۶۰ الی ۶۵ درجه‌ی سانتیگراد افزایش یابد . بعضی از انکوباتورها قادرند دمای داخل محفظه را تا حدود ۱۰۰ درجه ی سانتیگراد نیز بالا ببرند .
جالب است بدانیم که :
بهترین دما برای کشت باکتری‌هایی مانند E.coli و همچنین کشت سلول پستانداران ، دمای ۳۷ درجه‌ی سانتیگراد است . زیرا این ارگانیسم‌ها فقط در چنین دمایی رشد می‌کنند . دمای مناسب برای رشد سایر ارگانیسم های مورد استفاده در آزمایش های بیولوژیکی ، مانند جوانه زدن مخمر ساکارومایسس سرویزیه ، ۳۰ درجه‌ی سانتیگراد است.
انکوباتورهای آزمایشگاهی دیگری نیز وجود دارند که می توانند دمای داخل محفظه را کاهش داده و میزان رطوبت و سطح دی اکسید کربن (CO۲) را کنترل کنند . این قابلیت ها برای کشت سلول‌های پستانداران بسیار حیاتی است . بهتر است برای جلوگیری از تبخیر و آسیب رسانده به این ارگانیسم ها ، میزان رطوبت نسبی بیشتر از ۸۰ درصد باشد . به منظور کنترل میزان اسیدیته ی محیط کشت ، بهتر است pH کشت اندکی اسیدی باشد . از این رو ، لازم است میزان سطح دی‌اکسیدکربن در حدود ۵ درصد باقی بماند .
در این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی فیزیک انواع انکوباتور آزمایشگاهی ، ویژگی و کاربرد آن ها را بررسی می کنیم .
- معرفی انواع انکوباتور آزمایشگاهی
- قیمت خرید انواع انکوباتور آزمایشگاهی
- معرفی اجزای انواع انکوباتور آزمایشگاهی
- رعایت نکات مهم هنگام نصب انواع انکوباتور آزمایشگاهی
- هنگام نظافت انواع انکوباتور آزمایشگاهی رعایت چه نکاتی ضروری است ؟
معرفی انواع انکوباتور های آزمایشگاهی و کاربرد آنها
همان طور که پیش از این به آن اشاره شد انکوباتورهای آزمایشگاهی ، از جمله دستگاه های پرکاربرد آزمایشگاه های میکروب شناسی و بیولوژی هستند . از این دستگاه برای کنترل میزان اکسیژن ، رطوبت ، دما و سایر موارد مورد نیاز برای زنده ماندن و رشد میکروارگانیسم ها و بافت ها استفاده می شود . انواع مختلفی از انکوباتور های آزمایشگاهی موجود است که هر کدام ویژگی و کاربرد های مخصوص به خود را دارند . در این بخش به معرفی تک تک آن ها می پردازیم :
انکوباتور استاندارد
ساده ترین و پرکاربرترین نوع انکوباتور است که در آزمایشگاه های میکروبی و بیولوژی مورد استفاده قرار می گیرد . در این آزمایشگاه ها ، پروژه های تحقیقاتی در زمینه های بیوشیمی ، خون شناسی ، کشت سلولی و میکروبی و همچنین بانک اطلاعات سلولی(DNA) انجام می گیرد .
انکوباتور یخچال دار یا خنک کننده
انکوباتور های یخچال دار یا خنک کننده برخلاف انکوباتور های استاندارد ، توانایی تنظیم دما در محدوده ی ۵- تا ۶۵+ درجه سانتیگراد را دارند . از این نوع انکوباتور بیشتر برای کشت باکتری در آزمایشگاه های میکروب شناسی استفاده می شود . علاوه بر کشت میکروارگانیسم ، می توان از آن برای خشک کردن ظروف و لوازم مورد استفاده در آزمایشگاه استفاده کرد . این دستگاه قابلیت نگه داری سرم های خونی را نیز دارد .
انکوباتور دی اکسید کربنی (CO2)
از این نوع انکوباتور معمولا برای کشت بافت و ارگانیسم های زنده در آزمایشگاه های بیولوژیکی استفاده می شود . به این دستگاه مخزنی متصل است که می تواند دی اکسید کربن مورد نیاز درون محفظه را تامین کند . دمای داخل محفظه معمولا ۳۷ درجه سانتی گراد است. برای تنظیم pH محیط ، از بیکربنات سدیم به عنوان بافر استفاده می شود . برای پایداری این ترکیب لازم است محفظه ی دستگاه ، میزان مشخصی از دی اکسید کربن را در خود داشته باشد .
انکوباتور مرطوب
این نوع انکوباتور علاوه بر قابلیت کنترل دما، توانایی تنظیم رطوبت داخل محفظه را نیز دارد . درون مخزنی که به دستگاه متصل است آب مقطر وجود دارد . آب مقطر در اثر حرارت و گرما تبخیر شده و رطوبت ایجاد می شود . رطوبت ایجاد شده از طریق یک دریچه وارد محفظه دستگاه می شود . کنترل دمایی انکوباتور مرطوب به این صورت است که علاوه بر افزایش دما و ایجاد گرما ، توانایی کاهش دما و ایجاد محیط سرد را نیز دارد . این قابلیت برای کنترل میزان رطوبت درون محفظه ضروری است .
انکوباتور شیکردار
از این نوع انکوباتور معمولا ، برای نمونه های هوازی کشت شده در محیط مایع و مخلوط شدن سیالات استفاده می شود . این دستگاه دارای صفحه ای متحرک است که توانایی چرخش در مسیر های دایره ای و خطی را دارد . انکوباتور شیکردار علاوه بر سیستم تنظیم دمایی ، دارای یک سیستم خنک کننده است که از آن برای کاهش دمای نمونه کمتر از دمای محیط بیرون استفاده می کند .
انکوباتور ترکیبی ( Hybridization )
این نوع انکوباتور علاوه بر دارا بودن ویژگی های اصلی یک انکوباتور، دارای میله هایی است . از این میله ها برای نگهداری شیشه های هیبریدیزاسیون که اندازه های متفاوتی دارند و همچنین چرخش آن ها با سرعت تعیین شده ، استفاده می شود .
نکته :
علاوه بر انکوباتور های نام برده شده ، انواع دیگری از انکوباتورها با نام های انکوباتور چندگازی و انکوباتور وکیوم دار نیز وجود دارد .
قیمت خرید و فروش انواع انکوباتور آزمایشگاهی
دستگاه های انکوباتور ، متناسب با تجهیزات و حجم محفظه ای که دارند از قیمت های مختلفی برخوردار هستند . هر چقدر حجم محفظه بیشتر باشد قیمت انکوباتور نیز بیشتر است . به عنوان نمونه قیمت خرید دستگاه انکوباتور دی اکسید کربنی به ترتیب بیشتر از نمونه یخچال دار ، شیکر دار و ساده است . شرکت های ایرانی و خارجی مختلفی این دستگاه ها را تولید می کنند . قیمت دستگاه های ساخت شرکت های داخلی یک دوم و یا یک سوم قیمت نمونه های مشابه خارجی است .
معرفی اجزای انواع انکوباتور آزمایشگاهی
در این قسمت می خواهیم اجزای اصلی یک انکوباتور آزمایشگاهی را معرفی و عملکرد آن را به طور خلاصه شرح دهیم . باید به این نکته توجه شود که انکوباتورهای مختلف بسته به نوع عملکردشان ، می توانند برخی از اجزای زیر را نداشته و یا از اجزای بیشتری تشکیل شده باشند .
محفظه نگهدارنده کشت
این محفظه دو جداره بوده و به گونه‌ای عایق‌بندی شده است که از لحاظ دما و رطوبت کاملا جدا از محیط بیرون باشد . این ویژگی موجب می شود ورود و خروج گازها به درون محفظه به صورت کنترل شده باشد .
جنس این محفظه معمولا از استیل زنگ نزن است . استیل زنگ نزن محفظه را در برابر خوردگی و زنگ زدگی بر اثر گرما ، رطوبت و همچنین ریزش احتمالی مایعات مورد آزمایش ، محافظت می کند .
سیستم کنترل کننده دما
برای گرم‌کردن محفظه‌ی داخل انکوباتور ، از هیترهای الکتریکی استفاده می‌شود . بیشتر انکوباتورها ، سیستم سیرکولاسیونی با قابلیت تنظیم سرعت دارند . این سیستم موجب همگن شدن دما در تمام نقاط محفظه ی انکوباتور می شود .
دمای داخل انکوباتور به وسیله ی سیستم‌های کنترلی ساده مانند ترموستات و یا مدارهای میکروکنترلی کنترل می شود . مدارهای میکروکنترلی نسبت به مدل‌های دارای ترموستات دقت بیشتری در کنترل دما دارند .
سیستم کنترل کننده رطوبت
سیستم کنترل کننده رطوبت ، رطوبت داخل انکوباتور را در سطح تنظیم شده کنترل می کند . انکوباتور های مجهز به این سیستم ، دارای سنسور هایی هستند که از رطوبت داخل محفظه نمونه برداری می‌کند. این رطوبت از طریق یک مخزن کوچک که حاوی آب مقطر است ، تامین می‌شود . سیستم گرمایش انکوباتور ، آب مقطر را به بخار تبدیل کرده و از دریچه‌ی مخصوصی وارد محفظه‌ی انکوباتور می کند . به این ترتیب رطوبت محفظه تنظیم می شود .
سیستم کنترل کننده گازها
بعضی از انکوباتورها مانند انکوباتور های چند گازی ، قابلیت تنظیم ترکیب گازهای داخل محفظه را دارند . این انکوباتورها مجهز به سنسورهایی هستند که میزان سطح گازهای مختلف را اندازه‌گیری می کند . در صورت نیاز ، گاز مورد نظر از طریق مخازنی که خارج از انکوباتور قرار دارند ، تامین می شود .
رعایت نکات مهم هنگام نصب انواع انکوباتور آزمایشگاهی
برای نصب دستگاه انکوباتور در آزمایشگاه و حفظ ایمنی ، رعایت نکاتی ضروری است . در این قسمت به نکات مهم هنگام نصب دستگاه اشاره می کنیم :
- نصب یک کلید اضطراری در سیم‌کشی ساختمان ضروری است . در این صورت هنگام بروز مشکل به راحتی می توان برق آزمایشگاه را قطع کرد . کلید اضطراری باید دور از انکوباتور و ترجیحا خارج از اتاقی باشد که دستگاه در آن قرار دارد .
- محل قرار گیری انکوباتور در آزمایشگاه باید کاملا صاف و به صورت تراز باشد . این محل باید خشک و دارای تهویه‌ی مناسب باشد و توانایی تحمل وزن دستگاه را داشته باشد .
- دستگاه انکوباتور نباید در مکان های مرطوب و یا خیلی گرم نصب شود . بهتر است دمای محیط با دمای ۲۵ درجه سانتیگراد که به دمای اتاق معروف است نزدیک باشد . تفاوت زیاد محیط نصب با این دما باعث ایجاد تفاوت در نتیجه تحقیقات می شود . هر چقدر دمای محیط از ۲۵ درجه سانتیگراد بیشتر باشد ، به همان نسبت از قدرت سیستم سرمایش دستگاه کاسته می‌شود .
- دستگاه انکوباتور باید از طرفین حداقل ۱۶ سانتی‌متر فاصله داشته باشد . رعایت این فاصله موجب می شود درب دستگاه به راحتی باز شود .
- پشت دستگاه انکوباتور باید حداقل ۱۰ سانتی‌متر فاصله‌ی خالی وجود داشته باشد . رعایت این فاصله به عملکرد بهتر فن و سیستم تهویه‌ی دستگاه کمک می کند .
- برای عملکرد بهتر سیستم تهویه دستگاه ، نباید شیئی مقابل آن قرار داشته باشد .
- پیش از راه‌اندازی دستگاه و اتصال به برق ، باید ولتاژ برق کنترل شود . لازم است دوشاخه دستگاه به پریز استاندارد متصل شود و برق شبکه مصرفی با مندرجات پلاک شناسایی مطابقت داشته باشد .
هنگام نظافت انواع انکوباتور آزمایشگاهی رعایت چه نکاتی ضروری است ؟
نظافت این دستگاه ، از حساسیت ویژه ای برخوردار است . از این رو ، رعایت نکاتی که در ادامه به آن می پردازیم بسیار حائز اهمیت است .
- اولین قدم برای تمیز کردن انکوباتور خاموش کردن دستگاه و قطع برق آن است . پس از نظافت نیز باید صبر کرد تا دستگاه کاملا خشک شود سپس آن را روشن کرد .
- بهتر است از مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده ای استفاده شود که pH آن بین ۵ تا ۸ است . توصیه می شود از مواد شوینده قلیایی که pH بیشتر از ۸ دارند پرهیز شود .
- در صورت مشاهده ی آلودگی در فلاسک‌های کشت ، باید به سرعت تمامی کشت‌ها را از انکوباتور خارج کرده و داخل محفظه ی انکوباتور آزمایشگاهی را ضدعفونی کرد .
- اگر آلودگی داخلی دستگاه به وسیله ی مواد بیولوژیکی و یا شیمیایی خطرناک ایجاد شود ، دو راه پیشنهاد می‌شود:
- درون محفظه‌ی داخلی دستگاه به وسیله ی ضدعفونی‌کننده مناسب اسپری شود . توجه به این نکته ضروری است که دستگاه باید قبل از راه‌اندازی کاملا خشک باشد . از آنجایی که ممکن است هنگام ضدعفونی‌کردن ، گازهای قابل اشتعال ایجاد شود ، هوای درون محفظه قبل از شروع به کار باید تهویه شود .
- در صورت مشاهده آلودگی شدید ، یک متخصص باید اجزای محفظه ی داخلی را خارج و تمیز کند . این محفظه باید به وسیله ی مواد ضدعفونی‌کننده و یا اتوکلاو ، به طور کامل استریل شود .
