قرص و آمپول اندانسترون: پیشگیری از حالت تهوع و استفراغ
اندانسترون برای جلوگیری از حالت تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی سرطان، پرتودرمانی و جراحی استفاده می شود. اندانسترون در دسته ای از داروها به نام آنتاگونیست های گیرنده سروتونین ۵-HT3 قرار دارد. این ماده با مسدود کردن عملکرد سروتونین، یک ماده طبیعی که ممکن است باعث تهوع و استفراغ شود، عمل می کند. اندانسترون با مسدود کردن سروتونین عمل می کند.
نشریه جهان شیمی فیزیک مقالاتی در زمینه انواع داروها و کاربردشان منتشر کرده است مانند فاموتیدین، دگزامتازون، سیتریزین. در این مطلب راجع به اندانسترون اطلاعات کاملی در اختیار علاقه مندان به مباحث دارو قرار میدهیم.
اندانسترون برای چیست
اندانسترون فعالیت مواد شیمیایی در بدن را که می توانند باعث تهوع و استفراغ شوند را مسدود می کند. اندانسترون برای جلوگیری از حالت تهوع و استفراغی که ممکن است در اثر جراحی، شیمی درمانی سرطان یا پرتودرمانی ایجاد شود، استفاده می شود.
هشدار در مصرف اندانسترون
اگر از آپومورفین نیز استفاده می کنید، نباید از اندانسترون استفاده کنید. اگر به آن یا به داروهای مشابه مانند دولاسترون، گرانیسترون یا پالونوسترون حساسیت دارید، نباید از اندانسترون استفاده کنید. قبل از مصرف اندانسترون، اگر بیماری کبدی یا سابقه شخصی یا خانوادگی سندرم طولانی مدت QT دارید. به پزشک خود اطلاع دهید. قرص های تجزیه کننده خوراکی اندانسترون ممکن است حاوی فنیل آلانین باشند. در صورت ابتلا به فنیل کتونوری به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی جدی اندانسترون شامل تاری دید یا از دست دادن موقت بینایی (از چند دقیقه تا چند ساعت طول می کشد)، ضربان قلب آهسته، مشکل در تنفس، اضطراب، بی قراری، لرز، احساس بیهوش شدن، و ادرار کردن کمتر از حد معمول یا اصلا. در صورت بروز هر یک از این عوارض، مصرف این دارو را قطع کنید و فورا با پزشک خود تماس بگیرید. اندانسترون ممکن است تفکر یا واکنش شما را مختل کند. اگر رانندگی می کنید یا کاری انجام می دهید که نیاز به هوشیاری دارد، مراقب باشید.
زمان استفاده از اندانسترون
اندانسترون به صورت قرص، فیلم و محلول خوراکی (مایع) که به سرعت تجزیه میشود (محلول میشود) و از راه خوراکی مصرف میشود. اولین دوز اندانسترون ۳۰ دقیقه قبل از شیمی درمانی، ۱ تا ۲ ساعت قبل از پرتودرمانی یا ۱ ساعت قبل از جراحی تجویز می شود.
دوزهای اضافی گاهی یک تا سه بار در روز در طول شیمی درمانی یا پرتودرمانی و ۱ تا ۲ روز پس از پایان درمان مصرف می شود. اندانسترون را دقیقا طبق دستور مصرف کنید. کمتر یا بیشتر از آن مصرف نکنید یا بیشتر از آنچه پزشک تجویز کرده است مصرف نکنید.
اگر قرصی را مصرف می کنید که به سرعت تجزیه می شود. درست قبل از مصرف دوز، قرص را از بسته بندی خارج کنید. برای باز کردن بسته، سعی نکنید قرص را از پشت فویل تاول فشار دهید. به جای آن، از دست های خشک برای جدا کردن پشتی فویل استفاده کنید. به آرامی قرص را بردارید و بلافاصله آن را در بالای زبان خود قرار دهید. قرص در عرض چند ثانیه حل می شود و می توان آن را با بزاق قورت داد.
قبل از مصرف اندانسترون
در موارد زیر نباید از اندانسترون استفاده کنید:
- شما از آپومورفین هم استفاده می کنید.
- به اندانسترون یا داروهای مشابه (دولاسترون، گرانیسترون، پالونسترون) حساسیت دارید.
برای اطمینان از اینکه اندانسترون برای شما بی خطر است، در صورت داشتن موارد زیر به پزشک خود اطلاع دهید:
- بیماری کبد
- عدم تعادل الکترولیت (مانند سطوح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون شما)
- نارسایی احتقانی قلب، ضربان قلب آهسته
- سابقه شخصی یا خانوادگی سندرم QT طولانی
- انسداد در دستگاه گوارش شما (معده یا روده)
اندانسترون به جنین آسیب نمیرساند. اگر باردار هستید به پزشک اطلاع دهید. مشخص نیست که آیا اندانسترون به شیر مادر منتقل می شود یا می تواند به نوزاد شیرده آسیب برساند. اگر به نوزادی شیر می دهید به پزشک خود اطلاع دهید. اندانسترون برای استفاده توسط افراد کمتر از ۴ سال تایید نشده است. قرص های تجزیه کننده خوراکی اندانسترون ممکن است حاوی فنیل آلانین باشند. در صورت ابتلا به فنیل کتونوری به پزشک خود اطلاع دهید.
نحوه مصرف قرص اندانسترون
اندانسترون را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید. دارو را در بیشتر یا کمتر از مقدار مصرف نکنید. اندانسترون با یا بدون غذا مصرف شود. اولین دوز معمولا قبل از شروع جراحی، شیمی درمانی یا پرتودرمانی مصرف می شود. دستورالعمل های دوز پزشک خود را با دقت بسیار دنبال کنید. قرص اندانسترون معمولی را با یک لیوان پر آب مصرف کنید.
قرص خوراکی
قرص را تا زمانی که آماده مصرف شوید در بسته بندی تاول خود نگهداری کنید. بسته را باز کرده و فویل را جدا کنید. تبلت را از داخل فویل فشار ندهید وگرنه ممکن است به تبلت آسیب برسانید. برای برداشتن قرص و قرار دادن آن در دهان از دست های خشک استفاده کنید. قرص را به طور کامل قورت ندهید. بدون جویدن در دهان جذب شود.
فیلم خوراکی محلول اندانسترون
نوار را در کیسه فویل نگه دارید تا زمانی که آماده استفاده از دارو شوید. با استفاده از دست های خشک، نوار را بردارید و روی زبان خود قرار دهید. بلافاصله شروع به حل شدن خواهد کرد. نوار را به طور کامل قورت ندهید. بدون جویدن حل شود. پس از حل شدن نوار، چندین بار قورت دهید. در صورت تمایل، می توانید مایعی بنوشید تا به بلعیدن نوار حل شده کمک کند.
داروی مایع را با سرنگ دوز اندازه گیری کنید. اگر دستگاه اندازه‌گیری دوز ندارید، از داروساز خود بخواهید که آن را اندازه‌گیری کند. در دمای اتاق به دور از رطوبت، گرما و نور نگهداری شود. داروی مایع را در وضعیت عمودی نگهداری کنید.
حین مصرف اندانسترون از چه چیزی باید اجتناب کرد
اندانسترون ممکن است تفکر یا واکنش شما را مختل کند. اگر رانندگی می کنید یا کاری انجام می دهید که نیاز به هوشیاری دارد، مراقب باشید.
عوارض جانبی اندانسترون
اندانسترون ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. اگر علائم زیر را داشتید به پزشک خود اطلاع دهید:
- سردرد
- یبوست
- ضعف
- خستگی
- لرز
- خواب آلودگی
برخی از عوارض جانبی می تواند جدی باشد. اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید یا به دنبال درمان فوری پزشکی باشید:
- تاری دید یا از دست دادن بینایی
- راش
- خارش
- تورم چشم ها، صورت، لب ها، زبان، گلو، دست ها، پاها، مچ پا، یا ساق پا
- گرفتگی صدا
- مشکل در تنفس یا بلع
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- سرگیجه، سبکی سر، یا غش
- ضربان قلب سریع، آهسته یا نامنظم
- تحریک
- توهمات (دیدن چیزهایی یا شنیدن صداهایی که وجود ندارند)
- تب
- تعریق بیش از حد
- گیجی
- حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
- از دست دادن هماهنگی
- سفت شدن یا تکان خوردن عضلات
- تشنج
- کما (از دست دادن هوشیاری)
اندانسترون ممکن است عوارض جانبی دیگری ایجاد کند. اگر علائم زیر را دارید با پزشک تماس بگیرید:
- یبوست شدید، درد معده یا نفخ
- سردرد همراه با درد قفسه سینه و سرگیجه شدید، غش، ضربان قلب تند یا تند
- ضربان قلب تند
- زردی (زردی پوست یا چشم)
- تاری دید یا از دست دادن موقت بینایی (از چند دقیقه تا چند ساعت طول می کشد)
سطوح بالای سروتونین در بدن سبب بی قراری، توهم، تب، ضربان قلب سریع، رفلکس های بیش فعال، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، از دست دادن هماهنگی، غش میشود.
عوارض جانبی رایج اندانسترون ممکن است شامل موارد زیر باشد:
فراموشی در مصرف اندانسترون
دوز فراموش شده را به محض یادآوری مصرف کنید. اگر تقریبا زمان نوبت بعدی برنامه ریزی شده فرا رسیده است، از دوز فراموش شده صرفنظر کنید. برای جبران دوز دارو را اضافی نخورید.
مصرف بیش از حد اندانسترون
در صورت مصرف بیش از حد، با خط کمک کنترل تماس بگیرید. علائم مصرف بیش از حد موارد زیر است:
- از دست دادن ناگهانی بینایی برای مدت کوتاهی
- سرگیجه یا سبکی سر
- غش کردن
- یبوست
- ضربان قلب نامنظم
چه داروهایی بر اندانسترون اثر می گذارد
فهرستی از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید. ویتامین‌ها، مواد معدنی یا مکمل‌های غذایی همراه داشته باشید. هر بار که به پزشک مراجعه می‌کنید باید این لیست را داشته باشید.
اندانسترون می تواند باعث یک مشکل جدی قلبی شود، به خصوص اگر همزمان از داروهای خاصی از جمله آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضربان قلب، داروهای ضد روان پریشی و داروهایی برای درمان سرطان، مالاریا، HIV یا ایدز استفاده کنید. در مورد تمام داروهایی که استفاده می کنید و داروهایی را که در طول درمان با اندانسترون شروع یا متوقف می کنید به پزشک خود اطلاع دهید.
مصرف اندانسترون در حالی که از برخی داروهای دیگر استفاده می کنید می تواند باعث ایجاد سطوح بالای سروتونین در بدن شما شود، وضعیتی به نام سندرم سروتونین که می تواند کشنده باشد. در صورت استفاده از موارد زیر به پزشک خود اطلاع دهید:
- دارو برای درمان افسردگی
- دارو برای درمان یک اختلال روانی
- یک داروی مخدر (افیونی)
- دارویی برای جلوگیری از حالت تهوع و استفراغ
این فهرست کامل نیست و بسیاری از داروهای دیگر می توانند با اندانسترون تداخل داشته باشند. این شامل داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین ها و گیاهی است. فهرستی از تمام داروهای خود را به هر ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی که شما را درمان می کند، بدهید.
تداخلات دارویی اندانسترون
تداخلات دارویی عملکرد دارو را تغییر خواهد داد.خطر عوارض جانبی جدی را بالا میبرد. برخی از داروها ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: آپومورفین، ترامادول.
بسیاری از داروها علاوه بر اندانسترون ممکن است بر ریتم قلب تاثیر بگذارند، از جمله دوفتیلید، پیموزاید، پروکائین آمید، آمیودارون، کینیدین، سوتالول، آنتی بیوتیک های ماکرولید (مانند اریترومایسین) و غیره. قبل از استفاده از اندانسترون، تمام داروهایی را که در حال حاضر استفاده می کنید به پزشک یا داروساز خود گزارش دهید.
اگر از داروهای دیگری نیز استفاده می کنید که سروتونین را افزایش می دهند، خطر ابتلا به سندرم/سمیت سروتونین افزایش می یابد. به عنوان مثال می توان به داروهای خیابانی مانند اکستازی، مخمر سنت جان، داروهای ضد افسردگی خاص (از جمله SSRI ها مانند فلوکستین/پاروکستین، SNRI ها مانند دولوکستین/ونلافاکسین) اشاره کرد. با شروع یا افزایش دوز این داروها، خطر سندرم/سمیت سروتونین ممکن است بیشتر باشد.
موارد احتیاط در مصرف اندانسترون
قبل از مصرف اندانسترون، اگر به آن حساسیت دارید. به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. یا سایر مسدود کننده های سروتونین ضد تهوع (مانند گرانیسترون)؛ یا اگر آلرژی دیگری دارید. این محصول حاوی مواد غیر فعال است سبب واکنش آلرژیک میشود.
قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز خود بگویید. به خصوص در موارد: ضربان قلب نامنظم، بیماری کبد، مشکلات معده/روده (مانند جراحی اخیر شکم، ایلئوس، تورم).
اندانسترون ممکن است باعث ایجاد شرایطی شود که بر ریتم قلب تاثیر می گذارد. طولانی شدن QT به ندرت سبب ضربان قلب سریع/نامنظم جدی و سرگیجه شدید، غش می شود.
خطر طولانی شدن QT
خطر طولانی شدن QT ممکن است در صورت داشتن شرایط خاص پزشکی یا مصرف داروهای دیگری که ممکن است باعث طولانی شدن QT شوند افزایش یابد. قبل از استفاده از اندانسترون، پزشک یا داروساز خود را از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید و در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر مطلع کنید: مشکلات قلبی خاص (نارسایی قلبی، کندی ضربان قلب، طولانی شدن QT).
سطوح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون
سطوح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون خطر طولانی شدن QT را افزایش میدهد. در صورت استفاده از داروهای خاص (مانند دیورتیک ها/قرص های آب) یا تعریق شدید، اسهال یا استفراغ زیاد میشود.
این دارو سبب سرگیجه یا خواب آلودگی میشود. ماری جوانا (حشیش) سبب سرگیجه یا خواب آلودگی میشود. کاری که نیاز به هوشیاری دارد انجام ندهید. برای کاهش سرگیجه و سبکی سر، هنگام برخاستن به آرامی بلند شوید.
فنیل کتونوری
این دارو حاوی آسپارتام است. اگر فنیل کتونوری دارید. محدود به مصرف آسپارتام (یا فنیل آلانین) هستید. در مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید. افراد مسن نسبت به عوارض جانبی دارو، به ویژه طولانی شدن QT حساس هستند.
دوران بارداری
در دوران بارداری، این دارو باید فقط در صورت نیاز مصرف شود. به جنین آسیب میرساند. خطرات و فواید آن را با پزشک خود در میان بگذارید. قبل از شیردادن با پزشک مشورت کنید.
روش نگهداری اندانسترون
این دارو را در ظرفی که در آن آمده، محکم بسته و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید. قرص ها و قرص هایی که به سرعت تجزیه می شوند را دور از نور، در دمای اتاق یا در یخچال نگهداری کنید. محلول را در بطری به صورت عمودی در دمای اتاق و به دور از نور، گرمای اضافی و رطوبت نگهداری کنید. تمام داروها از دید کودکان دور باشد. قرص های هفتگی و قطره های چشمی، کرم ها، چسب در برابر کودک مقاوم نیست. کودکان خردسال به راحتی باز میکند. برای محافظت از کودکان درپوش ایمنی قفل شود. داروهای غیر ضروری را دور بریزید. تا حیوانات خانگی، کودکان نتوانند مصرف کنند. دارو در توالت ریخته نشود. بهترین راه برای دور انداختن دارو بازپس گیری است.
