رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک چیست ؟ بازار کار و درآمد آن
رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک از مجموعه رشته های زیر گروه ۵ علوم تجربی بوده و برای قبولی در آن باید در کنکور سراسری علوم تجربی شرکت نمایید. رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک ارتباط نزدیکی با رشته هایی همچون زمین شناسی و شیمی داراست. معرفی رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک به عنوان علمی بنیادی در مهندسی کشاورزی و محیط زیست شناخته می شود. بازار کار و آینده شغلی رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک را می توان در صنایع و سازمان هایی که به نحوی با آب و خاک و کشاورزی سروکار دارند جستجو نمود. در ادامه این مقاله به معرفی این رشته تحصیلی و بررسی بازار کار و آینده شغلی و گرایش ها و دروس و دانشگاه ها و درآمد رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک پرداخته ایم.
در نشریه علمی جهان شیمی فیزیک قبلاً هم به بررسی رشته های دانشگاهی دیگری همچون : علوم و مهندسی محیط زیست، علوم و مهندسی شیلات، علوم و مهندسی جنگل، زیست شناسی جانوری، زیست شناسی سلولوی و مولکولی و … پرداخته شده است. در ادامه با معرفی این رشته با ما همراه باشید.
معرفی رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک
به دلیل پیچیده بودن ساختار و کاربرد خاک، در رشته تحصیلی مجزایی از علوم مورد بررسی قرار می گیرد. خاک شناسان درواقع گروهی از مهندسان هستند که به بررسی و مطالعه جنبه های زیستی خاک می پردازند، برخلاف مهندسان عمران که به مسائل فیزیکی خاک می پردازند. خاک ها سیستم های اکولوژیکی فعالی هستند و نگهداری از گیاهان جز وظایفشان بشمار می آید. خاک تأمین کننده آب و مواد غذایی برای گیاهان بوده و برای وجود و رشد گیاه ضروری می باشد. خاک، هوای لازم برای نگهداری و رشد انبوه میکروارگانیسم‌هایی را که در چرخه مواد حیاتی دخالت دارند را نیز تأمین می کند.
خاکشناسی درواقع دانشی است که به مطالعه و طبقه‌بندی خاک پرداخته و این طبقه بندی را بر اساس خصوصیات فیزیکی خاک : مانند بافت یا ساختمان، خواص شیمیایی( مانند هدایت الکتریکی محلول خاک و مقدار سدیم موجود) و خواص زیستی انجام می دهد. این شاخه از علم مهندسی، خاک را به عنوان ترکیبی طبیعی و بسیار پیچیده مطالعه کرده و چگونگی پیدایش آن از هوازدگی فیزیکی و بیوشیمیایی سنگ ها را بررسی می کند. از دید فارغ التحصیلان رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک، خاک ترکیبی پیچیده است که از مواد بیوژئوشیمیائی تشکیل شده است.
باید بدانید که کار رشته تحصیلی علوم و مهندسی خاک شناسی مطالعه ترکیبات خاک است و این رشته با شناسایی ترکیبات خاک هر منطقه بهترین کاربردش برای منطقه را معین می کند. درواقع با شناخت ترکیب خاک هر منطقه می توان به این نکته پی برد که خاک آن منطقه چه کاربردی می تواند داشته باشد.
دروس دانشگاهی رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک چیست ؟
برای اینکه در این رشته تحصیلی مشغول به تحصیل شوید ابتدا باید در آزمون سرسری علوم تجربی شرکت نمایید. پس از ورود به این رشته تحصیلی برای اخذ مدرک کارشناسی باید ۱۴۰ واحد درسی را در ۸ نیم سال تحصیلی بگذرانید. نحوه پذیرش در این رشته دانشگاهی بدون کنکور هم صورت می پذیرد.
دروس عمومی : تفسیر موضوعی قرآن، آیین زندگی (اخلاق کاربردی)، زبان فارسی، تربیت بدنی ۱و۲، انقلاب اسلامی ایران، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، اندیشه اسلامی ۱و۲.
دروس تخصصی : ریاضی، فیزیک، شیمی عمومی، گیاه شناسی، زمین شناسی، بوم شناسی، خاک شناسی عمومی، آمار و احتمالات، زراعت عمومی، شیمی آلی، شیمی تجزیه، زیست شناسی، هوا و اقلیم شناسی، باغبانی عمومی، آبیاری عمومی، اصول تفسیر عکس های هوایی، طرح آزمایش‌ها کشاورزی، میکروبیولوژی خاک، پیدایش خاک، مهارت آموزی، فیزیک خاک، کاربرد سنجش از دور و سامانه های اطلاعات جغرافیایی در کشاورزی، ماشین های کشاورزی عمومی، رده بندی خاک ها، کارتوگرافی، بیوشیمی عمومی، کاربرد رادیو ایزوتوپ (ها) در خاکشناسی، شیمی خاک، بیولوژی خاک، شناسایی و تهیه نقشه خاک، حاصلخیزی خاک و کود ها، ارزیابی خاک ها و اراضی، رابطه آب خاک و گیاه، خاک های شور و سدیمی، فرسایش و حفاظت خاک، مدیریت خاک در کشاورزی پایدار، مدیریت خاک در کشاورزی پایدار و … .
توانایی ها و مهارت های رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک چیست ؟
- علاقه مندی به طبیعت، زیرا وقت زیادی در این رشته صرف شناخت خاک و طبیعت می شود.
- استعداد و قوی بودن در دروسی مانند ریاضی و شیمی
- قدرت تجزیه و تحلیل بالا
- توجه به جزئیات
- دارا بودن توان جسمی بالا
- دارا بودن انرژی زیاد زیرا ممکن است مأموریت هایی خارج از شهر برای پژوهش و تحقیق در صحرا و جنگل داشته باشند.
وظایف رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک چیست ؟
این رشته با شناسایی نوع خاک و خواص آن کمک های زیادی به پیشرفت علم و تکنولوژی نموده است. با استفاده از این رشته می توان به حاصلخیزی خاک نیز پی برد. با دانستن این نکته می توان فهمید که خاک هر منطقه برای رشد چه پوشش گیاهی مناسب است. این تنها نمونه ای از کاربردهای این رشته دانشگاهی بشمار می آید. وظایف فارغ التحصیلان این رشته در ادامه آورده شده است.
- روابط خاک و آب و گیاه و عوامل مختلف اقلیمی در هر منطقه را شناسایی می کنند.
- مراحل پیدایش و تکامل خاک های مختلف را مطالعه و شناسایی می کنند.
- انواع خاک های مورد استفاده در کشاورزی را طبقه بندی و شناسایی می کنند.
- روش های مختلف نگهداری، بهبود کیفیت و مدیریت بهینه خاک ها را شناسایی می کنند.
- بتوانند برنامه ریزی و آموزش علوم خاک را انجام دهند.
- تحقیقات در زمینه خاک شناسی طراحی و آن را مدیریت کنند.
- برنامه های مناسب بهره وری از زمین طراحی کنند.
بازار کار و آینده شغلی رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک چیست ؟
خاک مادر هستی و میراث بشر برای آیندگان است. این رشته دانشگاهی یکی از رشته های پراهمیت در مجموعه علوم مهندسی بشمار می آید. اما بازار کار و آینده شغلی رشته دانشگاهی علوم و مهندسی در کشور ما ایران خیلی مناسب نمی باشد و فارغ‌التحصیلان این رشته به زحمت شغل مورد علاقه خود را پیدا می کنند. اما بازار کار رشته دانشگاهی علوم و مهندسی را می توان در بساری از سازمان ها و شرکت های خصوصی جستجو نمود :
- آزمایشگاه های دولتی و خصوصی که حوزه فعالیتشان شیمی خاک است.
- کار در گلخانه ها و مؤسسات حفاظت از محیط زیست
- اشتغال در مکان های تولید خاک مناسب و انجام خدماتی مانند تعیین پارامترهای فیزیکی خاک، تعیین سطح کود
- اشتغال در شرکت های مشاوره مهندسی
- تا سیس شرکت شخصی
- تهیه نقشه های خاک و حاصلخیزی خاک
- تعیین قابلیت اراضی
- احداث سیستم های آبیاری تحت فشار
درآمد رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک چگونه است ؟
درآمد رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک در ایران کاملاً به نوع کار و شرکتی که در آن کار می‌کنید بستگی دارد. حتی شهر و محل اشتغال نیز روی درآمد مؤثر است. به دلیل اینکه ظرفیت بازارکار کشور در این حوزه با تعداد فارغ التحصیلان همخوانی ندارد، درآمد قابل توجهی در انتظار فارغ التحصیلان این رشته نخواهد بود.
اما بعضی از فارغ التحصیلان این رشته توانسته اند اقدام به تأسیس شرکت های خصوصی خود و کارآفرینی در روستا و یا شهرستانشان نمایند. این متخصصان بعد از گذشت چند سال و با کسب مهارت و تجربه توانسته اند درآمد مورد انتظار و قابل قابلی برای خود و بسیاری دیگر از افراد ایجاد نمایند و این‌گونه به تولید علمی و بهینه محصولات کشاورزی نیز کمک کرده اند.
تفاوت درآمد ها در این رشته تا حد زیادی به سابقه کاری، تجربه و تخصص افراد در حوزه های مختلف کاری، نوع شرکت، شهر اشتغال و …. وابسته است.
درآمد این رشته تحصیلی در کشورهای خارجی می تواند بسیار بیشتر از ایران باشد، زیرا کشورهای پیشرفته به رشته هایی همچون مهندسی خاک و زمین شناسی برای کارایی بهتر منابعشان، بیشتر اهمیت می دهند.
آمریکا، استرالیا، انگلستان کشورهایی هستند که بیشترین درآمد این رشته دانشگاهی در آن‌ها وجود دارد و علاقه‌مندان به این رشته و کسب درآمد در آن می‌توانند برای درآمد بهتر به کشورهای اشاره‌شده مهاجرت کرده و همچنین می توانند در همین کشور ها تحصیلات خود را ادامه دهند.
چه دروسی برای رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک لازم است ؟
برای اینکه بتوانید در این رشته تحصیلی قبول شده و یا ادامه تحصیل دهید باید به برخی از دروس تسلط کافی داشته باشید. برای این رشته تحصیلی ریاضی مهم ترین درس بوده و ضریبی برابر با ۳ در کنکور داراست. دروس بعدی فیزیک، زیست و شیمی می باشد که هرکدام ضریبی برابر با ۲ دارند. درس زمین شناسی هم ضریب ۱ در کنکور داراست.
گرایش های رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک چیست ؟
علاقه‌مندان به این رشته تحصیلی می‌توانند تحصیلات خود را ادامه دهند. در کشور ما ایران ادامه تحصیل این رشته فراهم شده است. دانش خاک شناسی دارای گرایش‌های تخصصی متعددی بوده که برحسب علاقه می تواند انتخاب شود.
گرایش‌های مقطع کارشناسی ارشد :
- پیدایش و رده بندی خاک
- شیمی خاک
- فیزیک خاک
- آلودگی خاک
- بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک
- حاصلخیزی خاک
- فرسایش خاک
مزایا رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک چیست ؟
- در کشور ما ایران فرسایش خاک یکی از مهم ترین بحران های زیست محیطی بشمار می آید. وقوع سیلاب های مداوم و گرد و غبار از مسائلی است که امروزه کشورمان بسیار با آن درگیر است. روش های مقابله با فرسایش از طریق رشته مهندسی خاک در زمین های کشاورزی، رودخانه ها و مناطق خشک و بیابانی قابل مطالعه بوده و آن‌ها روش هایی را برای جلوگیری از فرسایش خاک پیشنهاد می کنند. فارغ التحصیلان این رشته تحصیلی با استخدام در سازمان هایی مانند : کشاورزی، منابع طبیعی و آبخیزداری و با تأسیس شرکت های خصوصی برای حفاظت خاک و بیابان زدایی و جلوگیری از فرسایش اقداماتی را انجام خوهند داد.
- کشور ما ایران در کمربند خشک و نیمه خشک جهان قرار داشته و امروزه کمبود آب یک مسئله مهم در کشور بشمار می آید. همان‌طور که می دانید خاک مهم ترین مخزن ذخیره آب شیرین در کره زمین است. نگهداری از آب برای تأمین نیاز انسان، گیاهان و جانوران ضروری بوده و یکی از موضوعات مهم که مهندسی خاک به آن می پردازد: روش های مهندسی حفظ آب در خاک و تعیین دقیق نیاز آبی گیاهان برای بهبود عملکرد محصولات کشاورزی می باشد. متخصصین این رشته می توانند با استخدام در سازمان های کشاورزی، منابع طبیعی و آب منطقه ای خدماتی را برای حفظ آب در کشور ارائه دهند.
نکته
- بسیاری از زمین های مرتعی و جنگلی به دلایلی به زمین های کشاورزی تغییر یافته اند. متخصصین این رشته کاربری های زمین و استفاده مناسب از خاک و تهیه نقشه های مهندسی را بررسی نموده و با استفاده از سامانه های اطلاعات جغرافیایی و پردازش تصاویر ماهواره ای جلوی استفاده های نادرست از اراضی را می گیرند. این مهندسان می توانند در سازمان های کشاورزی، منابع طبیعی مشاوره های لازم را برای استفاده مناسب از خاک ها انجام دهند.
دانشگاه های رشته دانشگاهی علوم و مهندسی خاک چیست ؟
دانشگاه تهران، دانشگاه تبریز، دانشگاه رازی کرمانشاه، دانشگاه زنجان، دانشگاه زابل، دانشگاه شیراز، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه محقق اردبیلی و … .
سخن آخر
در انتخاب رشته دانشگاهی اولین گام شناخت استعداد و علایق تحصیلی می باشد. گام بعدی در این رشته تحصیلی بررسی میزان درآمد و آینده شغلی می باشد. شناخت روحیات فردی نیز از عوامل مهم انتخاب رشته بشمار می آید. اگر استعداد و توانایی ها و بازار کار رشته های تحصیلی را بشناسید با یک انتخاب درست می توانید آینده ای روشن برای زندگی خود بسازید اما انتخاب اشتباه و بدون آگاهی می تواند موجبات پشیمانی را فراهم آورد.
