پتری دیش چیست ؟ کاربرد انواع و قیمت خرید و فروش آن
پتری دیش (Petri dish ) یا پلیت ، بشقاب های کوچک دایره ای شکل و کم عمقی هستند که برای کشت سلولی ، ذخیره و نگهداری مواد و حمل مواد بسیار کم در آزمایشگاه های میکروبیولوژی ، شیمی و زیست شناسی مورد استفاده قرار می گیرد . این ظرف یکی از تجهیزات آزمایشگاهی بسیار پرکاربرد است .
پتری دیش به افتخار مخترع آن ، یولیوس ریشارد پِتری به این نام نامیده شد . یولیوس ریشارد پِتری یک میکروب شناس آلمانی بود . او هنگامی که به عنوان دستیار با رُبرت کُخ کار می کرد این وسیله را اختراع کرد .
نکته :
پیش از اختراع و استفاده از پتری دیش‌ها ، از ظروف دیگری مانند لوله‌های آزمایشگاهی به عنوان ظرفی مناسب برای کشت سلولی استفاده می شد . لوله‌های آزمایشگاهی به دلیل داشتن سطح کم و فضای محدود ، قادر نبودند محیطی مناسب برای کشت‌های سلولی گسترده فراهم کنند . علاوه بر این ، نداشتن حفاظ مناسب به عنوان درپوش ، احتمال آلودگی در محیط‌های کشت را افزایش می داد .
جالب است بدانیم که :
این ظرف از دو کفه تشکیل شده است . یکی از کفه ها به عنوان درب پلیت کاربرد دارد . در پتری دیش ها ، اغلب از کفه با عمق کمتر به عنوان محل قرار گیری محیط کشت سلولی استفاده می شود.
استفاده از پتری دیش‌ها با درپوش‌های مناسب، احتمال آلودگی کشت‌های سلولی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد و به دلیل سطح بشقاب مانندی که دارند، محیط مناسبی برای انجام کشت‌های سلولی گسترده محسوب می‌شوند.
پتری دیش‌ها متناسب با کاربردهایی که دارند در دو نوع پلاستیکی و شیشه‌ای تولید می شوند . از پتری دیش های پلاستیکی می توان به صورت یک بار مصرف استفاده کرد . پتری دیش های شیشه ای را می توان پس از استریل کردن در اتوکلاو مجددا مورد استفاده قرار داد .
پیش از این در نشریه علمی جهان شیمی فیزیک به بررسی برخی از تجهیزات ایمنی آزمایشگاهی ، دستگاه های آزمایشگاهی و ظروف مورد استفاده در آزمایشگاه مانند بوته چینی و پارافیلم پرداخته شده است . در این مقاله به بررسی انواع پتری دیش ، ویژگی ، کاربرد و قیمت خرید و فروش آن می پردازیم :
- پتری دیش چه ویژگی هایی دارد ؟
- انواع پتری دیش ها کدامند ؟
- قیمت خرید و فروش پتری دیش چگونه است ؟
- پتری دیش چه کاربرد هایی دارد ؟
- روش استفاده از پتری دیش چگونه است ؟
پتری دیش چه ویژگی هایی دارد ؟
پتری دیش ها ، بشقاب‌های گرد و لبه داری هستند که قطر آن ها به ۳۰ تا ۲۰۰ میلی متر می رسد . نسبت ارتفاع به قطر این ظرف ها یک به ده تا یک به چهار است . اندازه ی دهانه ی پتری دیش متفاوت و در اندازه های ۴ ، ۶ ، ۸ ، ۱۰، ۱۲، ۱۵ و ۲۰ سانتی متر است .
این ظرف در دو نوع شیشه ای و پلاستیکی تولید می شود . نوع شیشه ای بورسیلیکات نسبت به حرارت مقاوم است . به همین دلیل برای استریل کردن آن را در آون ، در دمای ۱۲۰ تا ۱۶۰ درجه سانتی گراد قرار می دهند . نوع پلاستیکی آن با اشعه گاما استریل می شود . این نوع پتری دیش معمولا به صورت استریل به فروش می‌رسد .
نکته :
پتری دیش ها اغلب با یک درب شفاف کم عمق پوشانده می‌شوند که باریک تر و بزرگ تر از خود ظرف است . این درب ها معمولاً اتصالات محکمی نداشته و به راحتی از ظرف جدا می شوند. برخلاف ظرف های شیشه ای ، ظروف پتری دیش پلاستیکی اغلب دارای درب‌هایی هستند که اتصالات محکمی دارند و مانع از خشک شدن محتویات ظرف ها می شوند .
بعضی از انواع ظروف شیشه ای یا پلاستیکی سوراخ‌های کوچکی در اطراف و حاشیه ظرف دارند . برخی دیگر دارای دنده‌هایی در قسمت زیرین پوشش هستند . وجود این منافذ ، تهویه ی فضای درونی سطح کشت را امکان پذیر کرده و مانع از تراکم آب و بخار آب در ظرف می شود . برای استفاده از پتری دیش ها به عنوان محیط کشت سلولی بهتر است فضای درونی ظرف از تهویه ی مناسب برخوردار باشد .
پتری دیش‌هایی که جدیدا تولید می شوند مخصوصا انواع پلاستیکی آن‌ها، معمولا روی درب و کفه پایه دارای حلقه‌ها یا شکاف‌هایی هستند . این شکاف ها موجب می شود هنگامی که پتری دیش ها روی یکدیگر قرار می گیرند ، از لغزیدن آن‌ها جلوگیری شود .
برخی از ظروف کوچک تر پتری دیش ، دارای یک پایه بیرون زده هستند . از این ظروف در بررسی‌های مستقیم و برای قرارگیری روی صفحه میکروسکوپ استفاده می شود.
نکته :
برخی از پتری دیش ها در کفه پایه خود ، دارای یک صفحه مشبک چاپ شده هستند . از این صفحه ی مشبک برای سنجش تراکم بخش‌های مختلف محیط های کشت استفاده می شود.
نکته :
در برخی از پتری دیش ها قابلیت کشت‌های مختلف به صورت همزمان وجود دارد . این ظرف ها را پلیت‌های چند خانه می‌نامند .
در این نوع پتری دیش‌ها ، کف ظرف به وسیله ی دیواره‌های باریکی به چند بخش تقسیم می شود . هر بخش یک پلیت جداگانه به حساب می آید . با استفاده از این نوع پتری دیش‌ها ، امکان همزمان تلقیح و رشد چندین نوع کشت از نمونه‌های مختلف به صورت مستقل فراهم است . علاوه بر این ، استفاده و تهیه این نوع از پتری دیش‌ها نسبت به پتری دیش های معمولی از سهولت و قیمت پایین تری برخوردار است .
انواع پتری دیش ها کدامند ؟
پتری دیش ها از جمله تجهیزات آزمایشگاهی هستند که متناسب با کاربردی که دارند در دو نوع شیشه ای و پلاستیکی تولید می شوند . نوع شیشه ای از جنس بوروسیلیکات یا سودالایم و نوع پلاستیکی از جنس پلی استایرن می باشد . این ظروف دارای حالت های مختلفی بوده و می تواند به صورت ساده ، تقسیم بندی شده ، مشبک و شیار دار باشد .
قیمت خرید و فروش پتری دیش چگونه است ؟
به دلیل کاربرد بسیار بالایی که ظرف های پتری دیش در آزمایشگا ه های گوناگون دارد ، شرکت های تولیدی بسیاری در داخل و خارج از کشور سعی می کنند این محصول را در بالاترین کیفیت تولید کنند . قیمت این ظرف ها متناسب با کاربرد ، جنس ، حجم ، قطر و ارتفاع دهانه متفاوت است .
نمونه های تولید شده در داخل کشور نسبت به نمونه های مشابه خارجی از قیمت کمتری برخوردار است . از این رو حمایت از تولیدات داخلی موجب صرفه جویی ارزی نیز می شود .
پتری دیش چه کاربرد هایی دارد ؟
پتری دیش ها یکی از پرکاربرد ترین ظروف و تجهیزات آزمایشگاهی به شمار می روند . این ظروف در آزمایشگاه‌های پزشکی ، زیست شناسی سلولی ، میکروبیولوژی و گیاه پزشکی کاربرد فراوانی دارد . در این قسمت به مهم ترین کاربرد های پتری دیش می پردازیم :
پتری دیش چه کاربردی در آزمایشگاه میکروبیولوژی دارد ؟
این ظرف معمولا آزمایشگاه های بیولوژیکی برای کشت و تکثیر میکروارگانیسم‌هایی مانند باکتری ، مخمر و قارچ مورد استفاده قرار می گیرد . این ظرف برای کشت ارگانیسم‌هایی که روی یک سطح جامد یا نیمه جامد رشد می‌کنند ، بسیار مناسب است .
محیط های کشت سلولی اغلب شامل یک صفحه آگار ( لایه‌ای به ضخامت چند میلی متر از ژل آگار ) یا آگارز است . این لایه حاوی مواد مغذی مورد نیاز میکروارگانیسم مانند خون ، نمک ، کربوهیدرات و اسید های آمینه است . علاوه بر این ، ممکن است حاوی مواد دیگری مانند رنگ ، نشانگر ، برخی داروهای آنتی بیوتیک و … باشد که براساس نوع کشت و نوع آزمون مورد نظر به محیط‌های کشت اضافه می‌شود .
برای ایجاد یک محیط کشت مناسب ، آگار و سایر مواد تشکیل دهنده ی آن ، در آب گرم حل شده و درون ظرف‌های پتری دیش قرار می گیرد . به آگار‌ها زمان داده می‌شود تا در دمای محیط آزمایشگاه خنک شده و به اصطلاح خود را بگیرند . سپس محیط کشت برای تلقیح نمونه‌های ارگانیسمی آماده است.
پتری دیش‌های حاوی محیط کشت پس از تلقیح نمونه‌ها، برای ساعت‌ها یا روزها در دستگاه انکوباتور قرار داده می شوند تا محیط مناسب برای رشد و تکثیر سلول‌های میکروارگانیسمی فراهم شود . این ظرف ها را همراه با درپوش و به صورت وارونه در انکوباتور قرار می دهند . به این ترتیب ، خطر آلودگی ناشی از اسپورهای موجود در فضای داخل ظرف کاهش می یابد .
پتری دیش چه کاربردی در تشخیص آلودگی دارد ؟
از ظروف پتری دیش ، برای مشاهده محل و میزان آلودگی روی سطوحی مانند پیشخوان ، ظروف آشپزخانه ، پوشاک ، تجهیزات تهیه غذا ، پوست حیوانات و انسان استفاده می شود .
برای این کار ، پتری دیش را از محیط کشت پر می کنند . به طوری که محیط کشت تا کمی بالاتر از لبه‌های ظرف قرار بگیرد و از آن بیرون بزند . این روش ، موجب سهولت در گرفتن نمونه از سطوح سخت می شود .
پتری دیش‌های کم عمقی که به این روش تولید می‌شوند را پلیت‌های تشخیص و شمارش ارگانیسم‌های تکثیر شده می نامند . این محیط های کشت ، به صورت آماده در بازار قابل خریداری است .
پتری دیش چه کاربردی در کشت سلول دارد ؟
پتری دیش ها برای کشت سلول های جدا شده از ارگانیسم های یوکاریوتی و به منظور مطالعات ایمنولوژی روی آگار جامد یا در یک کشت مایع مورد استفاده قرار می گیرد . در حالت دوم ، اغلب سلول‌ها به عنوان لایه ای که به سطح پایین ظرف متصل است و در زیر محیط کشت رشد می کنند .
پتری دیش چه کاربردی در گیاه شناسی و کشاورزی دارد ؟
از ظرف های پتری دیش برای مشاهده و مطالعه مراحل اولیه جوانه زنی گیاهان و رشد و تقسیم غیرجنسی آن ها استفاده می شود .
پتری دیش چه کاربردی در حشره شناسی دارد ؟
پتری دیش ها می توانند محیط مناسبی را برای مطالعه ی رفتاری و مشاهده ی مراحل زندگی حشرات در علم حشره‌شناسی به وجود آورند .
پتری دیش چه کاربردی در آزمایشگاه شیمی دارد ؟
از پتری دیش‌ها به دلیل سطح وسیعی که دارند برای تبخیر حلال‌ها و خشک کردن رسوبات در دمای اتاق یا در آون‌های آزمایشگاهی و دسیکاتورها استفاده می شود .
پتری دیش چه کاربردی در ذخیره‌سازی نمونه دارد ؟
پتری دیش‌ها، برای ذخیره‌سازی انواع نمونه ها ظروف مناسبی به شمار می آیند . این نمونه ها، می‌توانند گستره ی وسیعی از نمونه های مایع ، نمونه های پودری یا گرانول‌ها و اجسام کوچک مانند حشرات یا دانه های گیاهی را شامل شوند . شفافیت و سطح صاف این ظروف این امکان را فراهم می کند تا محتویات آن ها را بتوان با چشم غیر مسلح ، ذره بین یا میکروسکوپ کم توان مورد بررسی قرار داد . در این بررسی ها نیازی به برداشتن درب پتری دیش‌ها نمی باشد .
روش استفاده از پتری دیش چگونه است ؟
انواع مختلف محیط های کشت جامد مانند آگار را در کفه پایه ای پتری دیش ها می ریزند . پس از تلقیح نمونه هایی مانند نمونه های سلولی ، پتری دیش های محیط کشت را به صورت وارونه داخل انکوباتورها قرار می دهند . دلیل این کار این است که در محیط انکوباتور ، بخارهای آب ایجاد شده در پتری دیش‌ها مجددا به محیط کشت برنگشته و محیط کشت خشک باقی بماند .
علاوه بر این ، بر اثر متابولیسم و فعالیت سلول های نمونه مانند باکتری ها ، امکان دارد قطره های آبی تشکیل شود که با وارونه قرار دادن پتری دیش ، این قطرات دوباره به سطح کشت نمی ریزند و کلنی های سلولی تشکیل شده از آلودگی حفظ می شوند .
نکته :
از پپیت ها و ارلن هایی که قبلا استریل شده‌اند ، برای انتقال مواد و ترکیبات مختلف به محیط‌های کشت داخل پتری دیش‌ها استفاده می شود .
درب های پتری دیش ها معمولا بدون هیچ گونه اتصالی روی کفه ی پایه ی آن قرار می گیرند . به همین دلیل ، هنگام جابجایی پلیت های حاوی محیط کشت باید بسیار دقت کرد تا از لغزیدن و برداشته شدن درب پلیت‌ها جلوگیری شود . این امر ، در جلوگیری از آلودگی محیط های کشت بسیار موثر است .
چنانچه لازم باشد از محیط های کشت برای مدت زمان طولانی تری نگهداری شوند ، توصیه می شود از ابزارهایی مانند نوار چسب های مخصوص و یا فیلم ها برای بسته نگه داشتن درپوش پلیت ها استفاده کرد . این کار موجب جلوگیری از آلودگی های محیطی می شود .
