گیاه گالگا و خواص دارویی شگفت انگیز آن را بشناسیم

گیاه گالگا با نام علمی Galega officinalis، از جمله گیاهان دارویی پرکاربرد است که طبیعت گرم و خشک دارد. در طب سنتی از این گیاه برای درمان دیابت و کنترل قند خون، کاهش وزن و تحریک غدد شیری استفاده می شود.

از ترکیب گیاه گالگا با گیاهان دیگر، برای تحریک غده ی آدرنال و پانکراس، محافظت و تقویت کبد، رفع مشکلات گوارشی، تصفیه خون و در برخی موارد به عنوان تونیک استفاده می شود.

این گیاه بومی مناطق غربی آسیا و جنوب اروپا است و سابقه ی استفاده از آن به قرن ها پیش باز می گردد. گیاه گالگا که طعمی تلخ و بویی تند دارد از دیرباز به علف شیرآور معروف است. در ایران این گیاه به طور وسیع در استان گلستان کشت می شود. گیاه گالگا برای رشد بهتر به خاکی با بافت متوسط و عمیق همراه با رطوبت مناسب نیاز دارد.

توجه

این گیاه برای اثربخشی بیشتر، اغلب به شکل قرص مورد استفاده قرار می گیرد. برای تهیه ی این قرص از برگ های گیاه استفاده می شود.

تاکنون در نشریه علمی جهان شیمی فیزیک به خواص دارویی گیاهانی مانند گل ساعتی، عروسک پشت پرده، سیم اوتی، انیسون شیرین، برگ سنا، گارسینیا کامبوجیا، جاشیر، گل ماهور، مورد، درمنه و … پرداخته شده است. در این مقاله به معرفی و بررسی گیاه گالگا، فواید و خواص دارویی، کاربرد و عوارض احتمالی آن می پردازیم.

مشخصات ظاهری گیاه گالگا چگونه است؟

گیاه گالگا با نام علمی Galega officinalis، به راسته باقلاسانان، تیره باقلاییان، خانواده باقالی ها و گونه G. officinalis تعلق دارد.

این گیاه علفی و چند ساله دارای ساقه های مستقیم و توخالی است که ارتفاع آن از ۴۰ تا ۱۰۰ سانتی متر متفاوت است.  برگ های گیاه به صورت متناوب و چند برگچه ای است. تعداد این برگچه ها از ۱۱ تا ۱۷ عدد متغیر است.

برگچه ها به شکل نیزه ای یا بیضوی و به طول ۵/۱ تا ۴ سانتی متر دیده می شوند. سطح زیرین برگچه ها از سطح رویی آن روشن تر است. ریشه ی گیاه گالگا ضخیم و دارای انشعابات فراوانی است که به طور عمودی در خاک فرو قرار دارد.

گل های این گیاه به صورت مجتمع در انتهای ساقه ی اصلی و انشعاب های جانبی آن می رویند. ساقه های گل دهنده با طولی بین ۲ تا ۴ سانتی متر، بلند و پوشیده از گل است. البته در برخی مناطق٬ طول این ساقه ها به ۱۰سانتی متر هم می رسد.

گل های گیاه گالگا کوچک بوده و اغلب به رنگ بنفش مایل به ارغوانی و به ندرت به رنگ سفید دیده می شود. این گل ها از اواخر فصل بهار (خرداد) می رویند. هر گل ۱۰ عدد پرچم دارد که مادگی را احاطه می کنند. مادگی نیز دارای یک برچه و چند تخمک است.

میوه این گیاه نیـــام است. این میوه دارای غلاف، به طول ۲ تا ۴ سانتی متر و ضخامت ۲ تا ۳ میلی متر است. میوه حاوی دانه هایی به رنگ قهوه ای روشن است. طول این دانه ها ۴ تا ۴.۸ میلی متر و ضخامت آن ۱ تا ۱.۵ میلی متر است. این دانه ها بسیار محکم بوده و در طول آن یک شیار کم و بیش عمیق وجود دارد.

مهم ترین ترکیبات شیمیایی گیاه گالگا کدام است؟

ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه خواص دارویی آن را تعیین می کنند. از مهم ترین ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه گالگا می توان به گوانیدین (Goanidin) و ترکیباتی که منشاء گوانیدینی دارند٬ مانند گالگین، ۳- متیل ۲- بوتنیل گوانیدین، هیدروکسی گالگین وابسته به گروه آلکالوئیدها، فلانوئید، ساپونین و استروئیدهایی مانند کلسترول بتا ٬ سیستوسترول و استیگماسترول اشاره کرد.

نکته

قــرص گیاهی گــالــگا نیز حاوی ترکيـبات شيميـايـی مانند سـاپونيـن ها، فلاونوييـد ها و مشـتقات گوانيـديـن و آلکالوييدی است.

قیمت خرید و فروش قرص گالگا

همان طور که اشاره کردیم گیاه گالگا اغلب به صورت قرص و دمنوش مورد استفاده قرار می گیرد. از آن جا که قرص گالکا از تاثیرگذاری بیشتری برخوردار است طرفداران بیشتری دارد.

این قرص گیاهی توسط شرکت های داروسازی در داخل کشور تولید و در داروخانه ها عرضه می گردد. بسته های ۳۰ عددی قرص گالگا از قیمت خرید و فروش مناسبی برخوردار است و بدون صرف هزینه های گزاف می توان آن را خریداری کرد. علاوه بر داروخانه ها، می توان این قرص را به صورت آنلاین از سایت های معتبر فروش دارو نیز تهیه کرد.

گیاه و قرص گالگا از چه خواص درمانی برخوردار است؟

همان طور که پیش از این به آن اشاره شد سابقه استفاده از این گیاه جهت درمان بیماری های مختلف به صد ها سال پیش باز می گردد. در این قسمت به مهم ترین خواص دارویی این گیاه می پردازیم.

با کنترل قند خون به درمان دیابت کمک می کند

در اروپا از دیرباز از گیاه گالگا برای درمان بیماری دیابت استفاده می شود. از علائم این بیماری می توان به تكرر ادرار،  كاهش وزن، تشنگی فراوان، ضعف و كاهش نيروی جسمی، دير بهبود يافتن زخم ها و عفونت، از بين رفتن حس بخش های انتهايی اندام ها يا احساس گزگز و مورمور در آن ها اشاره کرد.

این گیاه حاوی دو ترکیب شیمیایی به نام گوانیدین و گالگین است. این دو ترکیب با سنتز بی گوانيـدهای پایین آورنده قند، میزان قند خون را کنترل کرده و در درمان دیابت مانند داروی متفورمین عمل می کنند.

گیاه گالگا از دگرانوله شدن سلول‌های آسیب دیده β پانکراس جلوگیری کرده و سبب افزایش بازیابی نسبی این سلول‌ها می‌شود. در نتیجه این فرایند، میزان ترشح انسولین افزایش می یابد.

علاوه بر این، مصرف این گیاه از جذب قند در روده جلوگیری کرده و در کاهش قند خون نقش دارد. به این ترتیب، با کاهش قند خون و درمان بیماری دیابت، از آسیب شبکیه چشم و آسیب های کلیوی نیز جلوگیری می شود.

توجه

محققان با طراحی آزمایشی اثر گیاه گالگا در کنترل قند خون در خرگوش‌ها را بررسی کردند. نتایج این آزمایش مشخص کرد قند خون ۳۲ درصد از خرگوش‌های مبتلا به دیابت با مصرف این گیاه کاهش یافت.

ترکیبات موجود در قرص گیاهی گالگا نیز اثر انسولیـن را در بدن تقویـت کرده و با افزایـش ورود قند به ســلول ها، موجــب کاهش قند خون در بدن می شود. پژوهشگران معتقدند مصرف گیاه گالگا توسط بزرگسالان دیابتی که بیماری‌ آن ها در مراحل ابتدایی است، اثر حمایت کنندگی دارد.

در کاهش وزن نقش دارد

همان طور که در بخش قبل به آن اشاره شد مصرف گیاه گالگا میزان جذب قند را کاهش داده و به این ترتیب قند خون را کنترل می کند. علاوه بر این، در کاهش توده های چربی بدن نیز نقش دارد. مجموع این عوامل نقش مهمی در کاهش وزن و تناسب اندام دارد.

موجب تحریک غدد شیردهی می شود

مطالعات دانشمندان نشان می دهد مصرف این گیاه با تحریک غدد شیردهی، ترشح شیر را در گاوهای شیرده ۳۵ تا ۵۰ درصد افزایش می دهد.

سایر خواص درمانی گیاه گالگا

مصرف گیاه گالگا از واکوئلیزه شدن سلول‌های کبدی جلوگیری می کند. علاوه بر این، با تحریک غدد فوق کلیه موجب افزایش ادرار می شود. این گیاه در درمان بیماری هایی نظیر حصبه، مشکلات سیستم عصبی، بیماری های کبدی، تب و انگل نقش دارد.

نحوه مصرف گیاه گالگا چگونه است؟

در طب سنتی از این گیاه به صورت خشک شده استفاده می شود. اما امروزه استفاده از قرص گیاه گالگا بسیار رایج است. توصیه می شود میزان مصرف قرص با نظر پزشک متخصص همراه باشد.

پزشکان معمولا مصرف یک تا دو عدد قرص را یک تا سه بار در روز و بعد از غذا توصیه می کنند. بهتر است این قرص در دمای کمتر از ۳۰ درجه سانتیگراد، دور از نور و رطوبـت نگهداری شود.

در مورد مقدار و نحوه استفاده از این گیاه به صورت خشک اطلاعات کافی و دقیقی وجود ندارد. از این رو، بهتر است مصرف آن با مشورت پزشک متخصص صورت گیرد.

هنگام مصرف گیاه و قرص گالگا رعایت چه نکاتی الزامی است؟

در صورت استفاده از این گیاه باید نکاتی را همواره مدنظر قرار داد که در این قسمت به آن می پردازیم.

• هنگام شـروع درمـان با این گیاه، کمتـرین دوز آن مصـرف شـود. در صـورت نیـاز، می توان مقدار دوز مصرفی را به تـدریـج افزایش داد.
• بيماران مبتلا به دیابت که از انسوليـن برای درمـان خود استفاده می کنند، باید مصرف انسوليـن را ادامـه داده و دوز مصرفی گیاه گالگا را نسبت به ميزان قند خون تنظيم کنند.
• توصیه می شود این گیاه و فراورده های آن مانند قرص، دور از دسترس کودکان نگهداری شود.
• در صورت استفاده از قرص گالگا و بروز هر نوع حساسیت، حتما به پزشک معالج مراجعه شود.
• از مصرف خودسرانه گیاه گالگا و فراورده های آن پرهیز شده و مصرف آن مطابق تجویز پزشک معالج باشد.
• در صورتی که فرد مبتلا به بیماری های کلیوی و اختلال روده باشد پیش از مصرف باید با پزشک معالج مشورت کند.
• در صورت بروز سردرد پس از مصرف این قرص، از ادامه مصرف آن خودداری کنید.

عوارض مصرف گیاه و قرص گالگا کدام است؟

با وجود خواص فراوانی که مصرف این گیاه به همراه دارد اما افراط در مصرف آن می تواند با بروز عوارض و مشکلات فراوانی همراه باشد. به همین دلیل توصیه می شود مصرف این گیاه و فراورده های آن با نظر و مشورت افراد متخصص در زمینه طب سنتی همراه باشد. در این قسمت به مهم ترین عوارض جانبی مصرف گیاه مورد می پردازیم.

• با وجود اینکه اطلاعات قابل اطمینانی درباره ی مصرف گیاه گالگا هنگام بارداری و شیردهی وجود ندارد اما، به زنان باردار و شیره توصیه می شود از مصرف آن خودداری کنند.
• مصرف این گیاه می تواند فرایند انعقاد خون را کند کرده و احتمال خونریزی را افزایش دهد. بر اساس یافته های محققان، این گیاه ممکن است سرعت تشکیل لخته خون را کاهش داده و اختلالات خونریزی را افزایش دهد.
• مصرف گیاه گالگا و قرص آن، می تواند سطح قند خون را در بعضی از افراد کاهش دهد. از این رو، باید مراقب علائم کمبود قند خون  بود. در صورت مصرف همزمان دارو های دیابت و گیاه گالگا، قند خون خود را به دقت کنترل کنید.

  

• به افراد توصیه می شود حداقل ۲ هفته قبل از عمل جراحی، از مصرف گالگا و قرص آن پرهیز شود. زیرا ممکن است روی سطح قند خون تاثیر منفی داشته باشد.
• مصرف این گیاه ممکن است با عوارضی مانند عصبانیت، ضعف و سردرد همراه باشد. پس از مشاهده این علائم مصرف آن باید بلافاصله قطع شود.
• بر اساس مطالعات انجام شده تاکنون عوارض خطرناکی در انسان گزارش نشده است، اما در حیوانات علف خواری که مقدار زیادی از این گیاه را مصرف کرده اند، مسمومیت کشنده اتفاق افتاده است.

تداخلات دارویی گیاه و قرص گالگا کدام است؟

• گیاه گالگا با داروهای کاهنده قند خون ممکن است اثر هم افزایی داشته باشد. از این رو، باید از مصرف همزمان آن ها خودداری کرد.
• مصرف این گیاه، میل به خونریزی را در بدن افزایش می دهد و می تواند با داروهای ضد لخته خون مانند وارفارین تداخل ایجاد نماید.
• گیاه گالگا با جذب مواد معدنی نظیر آهن تداخل ایجاد می‌ کند.

سخن پایانی

گیاه گالگا با نام علمی Galega officinalis، از گیاهان دارویی پرکاربرد است. این گیاه طبیعت گرم و خشک دارد و در طب سنتی از آن برای درمان دیابت و کنترل قند خون، کاهش وزن و تحریک غدد شیری استفاده می شود.

ترکیب گیاه گالگا با گیاهان دیگر، در تحریک غده ی آدرنال و پانکراس، محافظت و تقویت کبد، رفع مشکلات گوارشی، تصفیه خون و در برخی موارد به عنوان تونیک نقش دارد.

این گیاه علفی و چند ساله  که بومی مناطق غربی آسیا و جنوب اروپا است، ساقه های مستقیم و توخالی دارد. برگ های آن به صورت متناوب و چند برگچه ای است. تعداد این برگچه ها از ۱۱ تا ۱۷ عدد متغیر است.

گل های گیاه گالگا که در انتهای ساقه ی اصلی و انشعاب های جانبی آن می رویند، اغلب به رنگ بنفش مایل به ارغوانی و به ندرت به رنگ سفید دیده می شود.

میوه این گیاه حاوی دانه هایی به رنگ قهوه ای روشن است. این دانه ها بسیار محکم بوده و در طول آن یک شیار کم و بیش عمیق وجود دارد. گیاه گالگا که طعمی تلخ و بویی تند دارد از دیرباز به علف شیرآور معروف است.

گیاه گالگا معمولا به شکل قرص مورد استفاده قرار می گیرد. هنگام مصرف این قرص باید با پزشک متخصص مشورت شود. زیرا، مصرف همزمان آن با داروهای کاهش دهنده قند خون، داروهای آهن و داروهای ضد لخته خون تداخل ایجاد می کند.