علائم خونریزی مغزی چیست | درمان قطعی و فوری خونریزی مغزی
خونریزی مغزی، خونریزی کنترل نشده در داخل مغز است که اغلب با فشار خون بالا مرتبط است. چشم انداز افرادی که از این عارضه جان سالم به در می برند مطلوب نیست، اما بهبودی کامل امکان پذیر است.
خونریزی مغزی می تواند در اثر آسیب مغزی یا شرایطی که باعث نشت یا ترکیدن رگ های خونی می شود، رخ دهد. درمان ها شامل دارو و احتمالا جراحی برای توقف خونریزی، کاهش فشار در مغز و مدیریت علائم است که می تواند شامل تشنج باشد.
در این مقاله از نشریه جهان شیمی فیزیک به علت خونریزی مغزی، عواملی که احتمال خونریزی مغزی را افزایش می دهند، تشخیص و درمان این بیماری می پردازیم.
خونریزی مغزی چیست
خونریزی مغزی نوعی خونریزی است که می تواند در داخل جمجمه رخ دهد. این خونریزی می تواند در خارج از بافت مغز یا در داخل بافت مغز رخ دهد.
خونریزی خارج از بافت مغز
اگر یک رگ خونی در سطح مغز آسیب ببیند، خون می تواند جمع شود و بین مغز و غشاها یا مننژهایی که آن را احاطه کرده اند، هماتوم ایجاد کند. محل آسیب، اصطلاح پزشکی خونریزی را تعیین می کند:
- خونریزی اپیدورال بین جمجمه و لایه بیرونی مننژها یعنی سخت شامه رخ می دهد.
- خونریزی ساب دورال بین دورا ماتر و لایه بعدی یعنی عنکبوتیه رخ می دهد.
- خونریزی زیر عنکبوتیه بین عنکبوتیه و لایه کنار مغز یعنی پیا ماتر رخ می دهد.
- ضربه به سر یک علت شایع خونریزی در داخل جمجمه اما خارج از بافت مغز است.
خونریزی داخل مغز
خونریزی داخل مغز نوعی خونریزی داخل جمجمه ای است که در آن خونریزی در خود بافت مغز رخ می دهد. اصطلاح پزشکی آن «خونریزی داخل پارانشیمی» است. به گفته انجمن جراحان مغز و اعصاب آمریکا، خونریزی در داخل مغز دومین علت شایع سکته مغزی است. خونریزی مغزی همیشه یک اورژانس است و باید فورا درمان شود تا بافت مغز تا حد امکان حفظ شود.
علت خونریزی مغزی
این عارضه معمولا در نتیجه آسیب یا ضعف رگ های خونی رخ می دهد. شرایطی که منجر به آسیب یا ضعف رگ های خونی می شود، می تواند در بدو تولد وجود داشته باشد یا در طول زندگی فرد ایجاد شود.
برخی از شرایط پزشکی می توانند احتمال خونریزی در مغز را افزایش دهند. اما فقط به این دلیل که شما یکی از این شرایط پزشکی را دارید به این معنی نیست که دچار خونریزی مغزی خواهید شد. این عارضه می تواند به طور تصادفی در افرادی که هیچ فاکتور خطر شناخته شده ای ندارند نیز اتفاق بیفتد. عواملی که می توانند خونریزی مغزی را بیشتر کنند عبارتند از:
- سن بالا
- اختلالات خونریزی
- مصرف داروی ضد انعقاد (رقیق کننده های خون)
- مصرف روزانه آسپرین
- استفاده از کوکائین و سایر محرک ها
- فشار خون بالا و کنترل نشده
- آنوریسم مغزی
- آنژیوپاتی آمیلوئید
- ناهنجاری های شریانی- وریدی
- آترواسکلروز
- واسکولیت
- سابقه سکته مغزی
- سرطان
علائم خونریزی مغزی در اثر ضربه
علائم مربوط به محل خونریزی در مغز است. خونریزی در برخی از نقاط مغز می تواند در عملکرد برخی از قسمت های بدن مانند توانایی حرکت یا دیدن اختلال ایجاد کند. این وضعیت همیشه یک اورژانس است و می تواند کشنده باشد. برای هر یک از علائم زیر فورا به دنبال مراقبت پزشکی باشید:
- مشکل ناگهانی در تفکر یا درک
- عدم تکلم ناگهانی یا نامفهوم
- ناتوانی در صحبت کردن، نوشتن یا خواندن
- بی حسی یا ضعف ناگهانی
- فلج ناگهانی
- از دست دادن ناگهانی بینایی یا تغییر در بینایی
- تشنج
- سردرد شدید
- تغییر در سطح هوشیاری، مانند غش کردن یا عدم پاسخگویی
تشخیص خونریزی مغزی
در شرایط اضطراری، یک متخصص مراقبت های بهداشتی برای تشخیص اولیه سی تی اسکن بدون کنتراست انجام می دهد. هنگامی که وضعیت بیمار پایدار است، پزشک آنژیوگرافی مغزی را تجویز می کند. این یک سی تی اسکن یا MRI با ماده حاجب برای تجسم رگ های خونی واضح تر است. با این آزمایش، پزشک ممکن است منبع و علت اصلی خونریزی را که برای درمان حیاتی است، شناسایی کند.
تعیین سابقه پزشکی بیمار، داروهای فعلی و نتایج آزمایش خون نیز در تشخیص علت بالقوه زمینه ای و تصمیم گیری درمانی مهم هستند. به عنوان مثال، اگر بیمار تحت درمان ضد انعقاد است، تجویز داروهایی برای معکوس کردن اثرات آن می تواند یک درمان اولیه باشد.
درمان خونریزی مغزی
درمان خونریزی مغزی به علت خونریزی، محل آن در مغز، میزان خون و سلامت کلی بیمار بستگی دارد. هدف از درمان، متوقف کردن خونریزی و کاهش اندازه حوضچه خون یا هماتوم است که به کاهش فشار روی مغز کمک می کند.
گزینه های درمانی غیر تهاجمی و جراحی برای درمان این عارضه وجود دارد. پس از درمان اولیه، توانبخشی ممکن است برای کمک به بازیابی عملکردهایی که ممکن است از دست رفته باشند ضروری باشد.
درمان غیر تهاجمی
درمان بدون جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داروهایی برای معکوس کردن اثر داروهای ضد انعقاد که ممکن است بیمار مصرف کند
- تجویز فاکتور انعقادی برای توقف خونریزی در افرادی که فاقد این فاکتورها هستند
- داروهای کاهش فشار خون
- داروهای ضد تشنج برای کنترل تشنج
- آرام بخش
- داروهای ضد درد برای افزایش راحتی
درمان های جراحی و کم تهاجمی
جراحی برای خونریزی مغزی شامل جراحی باز روی مغز و درمان های مبتنی بر کاتتر برای موارد زیر است:
- لخته های خون کوچک واقع در نزدیکی سطح مغز را از بین می برد.
- برای کمک به کاهش فشار، لخته های خون را در مغز با یک عامل ترومبولیتیک حل می کنند.
- ترمیم رگ های خونی، از جمله ترمیم آنوریسم و ترمیم ناهنجاری شریانی – وریدی
- توقف یا کاهش جریان خون در ناحیه خونریزی
- کنترل و کاهش فشار داخل جمجمه
خونریزی مغزی زنده می ماند
چشم انداز فرد مبتلا به خونریزی مغزی به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله سن فرد، محل خونریزی در مغز، حجم لخته ایجاد شده و اینکه آیا فرد در زمان خونریزی از داروهای رقیق کننده خون یا آسپرین استفاده می کرده است. یک مطالعه بزرگ منتشر شده در سال ۲۰۲۱ نشان می دهد که به طور کلی، حدود ۶۶٪ از مردم تا ۹۰ روز پس از خونریزی مغزی زنده مانده اند.
میزان بقا برای افرادی که داروهای ضد انعقاد مصرف می کردند به ۵۶.۹٪ کاهش یافت، در حالی که نرخ بقای تقریبا ۷۳.۷٪ برای افرادی که آنها را مصرف نمی کردند، کاهش یافت.
عوارض خونریزی مغزی
- مشکل در بلع
- مشکل در حافظه، تفکر، صحبت کردن، درک مطلب، نوشتن یا خواندن
- تغییرات شخصیتی
- از دست دادن بینایی یا تغییر در بینایی
- از دست دادن دائمی حس
- فلج یا ضعف
- کما
خونریزی مغزی و مرگ
چشم انداز افرادی که از خونریزی مغزی جان سالم به در می برند، مطلوب نیست. بررسی ها نشان می دهد که میزان مرگ و میر می تواند تا ۵۰٪ باشد. اما توانبخشی می تواند به افراد در بازیابی توانایی عملکردی و استقلال کمک کند.
افرادی که از داروهایی استفاده می کنند که لخته شدن خون را مهار می کنند، نسبت به افرادی که آنها را مصرف نمی کنند، نتیجه مطلوب کمتری دارند. مطالعات نشان داد بقا برای افرادی که از داروهای رقیق کننده خون یا آسپرین استفاده می کردند حدود ۵۶.۹ درصد کاهش یافته است. برای افرادی که تحت درمان ضد انعقادی نبودند این آمار پس از ۹۰ روز حدود ۷۳.۷ بود.
مراقبتهای بعد از خونریزی مغزی
- داروهایی برای حفظ فشار خون متوسط
- داروها (یا تغییرات در داروهای موجود) برای کاهش احتمال یک دوره خونریزی دیگر
- مشاوره رژیم غذایی برای کمک به تعدیل فشار خون و کلسترول
- کاردرمانی و گفتار درمانی برای کمک به رفع مشکلات خوردن، بلع یا صحبت کردن
- فیزیوتراپی برای کمک به تقویت بدن، افزایش هوشیاری، کاهش خستگی و افزایش توانایی عملکردی
خونریزی مغزی و سطح هوشیاری
بیهوشی یا تغییر سطح هوشیاری پس از یک آسیب مغزی حاد مانند خونریزی مغزی شایع است. خونریزی در مغز به سرعت باعث افزایش فشار در مغز می شود که می تواند منجر به آسیب سلول های مغز، بیهوشی یا حتی مرگ شود.
خونریزی مغزی در اثر تصادف
خونریزی مغزی ناشی از تصادف رانندگی زمانی اتفاق می افتد که ضربه ناشی از تصادف وسیله نقلیه موتوری باعث شود مغز فرد به سمت عقب و جلو شلاق بخورد و به شدت به جلو و پشت جمجمه ضربه بزند. کوبیده شدن مغز باعث پاره شدن رگ های خونی می شود و اجازه می دهد خون بین مغز و جمجمه جمع شود.
خونریزی مغزی ناشی از تصادف رانندگی جدی و به طور بالقوه تهدید کننده زندگی است. زیرا خونی که بین مغز و جمجمه جمع می شود به مغز فشار وارد می کند که می تواند منجر به از دست دادن هوشیاری، ناتوانی در تنفس یا کنترل جریان خون، کما، آسیب دائمی یا آسیب دائمی شود.
خونریزی مغزی ناشی از تصادف رانندگی می تواند باعث آسیب دائمی یا مرگ شود. این ضربه باعث پاره شدن رگ های خونی در سر فرد می شود و خون فشار خطرناکی بر مغز فرد وارد می کند. علائم خونریزی مغزی ممکن است بلافاصله ظاهر نشود و می تواند این تصور نادرست را ایجاد کند که فرد آسیبی ندیده است.
جستجوی فوری مراقبت های پزشکی و درمان برای خونریزی مغزی ناشی از تصادف رانندگی برای هر گونه آسیب مشکوک به ضربه مغزی، بسیار مهم است. مراقبت و درمان فوری پزشکی می تواند به معنای واقعی کلمه مرگ یا زندگی باشد.
هر چه خونریزی بیشتری در مغز تشخیص داده شود و درمان نشود، آسیب بیشتری ایجاد می کند. افزایش فشار بر روی مغز می تواند باعث از دست دادن هوشیاری، ناتوانی در تنفس، کما، آسیب جدی مغزی و یا مرگ شود.
از آنجایی که خونریزی در جمجمه فرد ممکن است به آرامی و به تدریج افزایش یابد، علائم آسیب فرد ممکن است تا ساعت ها یا حتی روزها پس از مجروح شدن فرد در تصادف خودرو مشخص نشود. همچنین ممکن است فرد بلافاصله پس از آسیب جدی به سر در تصادف، کاملا خوب به نظر برسد. این امر باعث تاخیر در جستجوی مراقبت های پزشکی فوری می شود و ناآگاهانه زمان گرانبها برای نجات زندگی از دست می رود.
درمان خونریزی مغزی چقدر طول میکشد
پس از جراحی یا زمانی که خونریزی تحت کنترل است و بیمار پایدار است، روند بهبودی آغاز می شود. بسته به میزان آسیب مغزی، بهبودی ممکن است چندین ماه طول بکشد. برخی از درمان ها در مرحله بهبودی به علت زمینه ای بستگی دارد.
درمان خانگی خونریزی مغزی در طب سنتی
در حالی که درمان های خانگی برای آسیب مغزی فواید زیادی دارند، نباید به عنوان جایگزینی برای توصیه های پزشک استفاده شوند. در موارد خفیف خونریزی مغزی پس از تأیید توسط پزشک، می توانید داروهای طبیعی مختلفی را برای بهبود آسیب مغزی امتحان کنید.
طب سوزنی
طب سوزنی یک درمان طبیعی محبوب پس از آسیب مغزی است. بسیاری از بازماندگان حتی پس از صدمات شدید مغزی، پیشرفت های قابل توجهی را پس از انجام طب سنتی گزارش کرده اند.
ویتامین ها
ویتامین ها مواد مغذی ضروری هستند که بدن برای رشد و عملکرد صحیح به ویژه در زمان بهبود آسیب مغزی به آن نیاز دارد. داشتن مقادیر سالم و متعادل ویتامین ها در رژیم غذایی می تواند به کاهش اثرات آسیب مغزی کمک کند.
غذاهای سالم برای مغز
مغز برای ترمیم خود پس از آسیب به سوخت بیشتری نیاز دارد. گنجاندن غذاهای مفید برای مغز در رژیم غذایی مهم است. اینها می تواند شامل غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ و آنتی اکسیدان ها برای کمک به کاهش التهاب در مغز باشد.
دمنوش های گیاهی
یکی از محبوب ترین درمان های طبیعی برای آسیب مغزی، چای گیاهی است. دمنوش می تواند به آرامش سیستم عصبی و تقویت شناخت کمک کند. چای سبز و بسیاری از دمنوش های گیاهی فاقد کافئین از جمله انواع بابونه، زنجبیل و نعناع فلفلی برای تسکین علائم آسیب مغزی مفید هستند.
پیشگیری از خونریزی مغزی
- مدیریت فشار خون
- با خوردن مواد مغذی و ورزش منظم، کلسترول خود را مدیریت کنید
- اگر سیگار می کشید، سیگار را ترک کنید
- با مشورت پزشک اطمینان حاصل کنید که دوز صحیح ضد انعقاد یا آسپرین را مصرف می کنید، زیرا این داروها احتمال خونریزی را افزایش می دهند.طب سوزنی
- انجام اقدامات احتیاطی در برابر ضربه به سر، مانند استفاده از کلاه ایمنی در حین فعالیت هایی که می تواند منجر به آسیب شود.
درمان قطعی و فوری خونریزی مغزی
بسته به میزان خونریزی و فشار روی مغز درمان این آسیب می تواند شامل جراحی باشد. دو روش محتمل عبارتند از:
ترفیناسیون (یا تخلیه جراحی) – شامل ایجاد یک سوراخ کوچک در جمجمه بر روی ناحیه خونریزی و مکش خون برای کاهش فشار روی مغز است.
کرانیوتومی- شامل برداشتن (و بعدا جایگزینی) بخشی از جمجمه برای دسترسی بهتر به ناحیه خونریزی است تا بتوان خون را خارج کرد و فشار داخل جمجمه را کاهش داد.
