ایزوپروپانول چیست؟ – خواص و مزایا

ایزوپروپانول یا ایزوپروپیل الکل، یکی از ترکیبات آلی در دسته ی الکل های نوع دوم بوده و در صنایع مختلف مانند تولید مواد شوینده و ضدعفونی کننده ها به کار برده می شود. این الکل در ترکیب رقیق کننده های رنگ و ضد یخ ها نیز به کار برده شده و قابلیت آتش زایی دارد. شرکت های مختلفی به عرضه این محصول با کیفیت های مختلف می پردازند. به همین جهت قیمت ایزوپروپیل الکل در شرکت های مختلف متفاوت است. این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک ما را با ایزوپروپیل الکل و خواص آن آشنا می کند.

خواص ایزوپروپیل الکل

ایزوپروپیل الکل ترکیبی با فرمول شیمیایی C_۳H_۷OH بوده و از نظر ظاهری به صورت مایعی شفاف و بدون رنگ است. این مایع بویی تند داشته و آتش زاست. نقطه ذوب ایزوپروپانول ۸۹- درجه سانتی گراد و نقطه جوش آن ۸۲,۶ درجه سانتی گراد است. مایع مورد نظر در آب، اتر، کلروفرم و استون محلول بوده ولی در محلول های نمکی حل نمی شود. همچنین این الکل صنعتی، خاصیت خورندگی داشته و از نظر ساختاری، ساده ترین الکل نوع دوم است.

تولید ایزوپروپانول

با استفاده از ماده اولیه پروپیلن با دو روش تجاری می توان، ایزوپروپیل الکل تولید کرد.

در روش اول که هیدراتاسیون غیرمستقیم است، ابتدا پروپیلن را با اسید سولفوریک واکنش می دهند. محصول این واکنش، هیدروژن سولفات ایزوپروپیل است. سپس این ماده، هیدرولیز شده و ایزوپروپیل الکل تولید می شود. واکنش باید در دمای ۶۵ درجه سانتی گراد و با اسید سولفوریک ۶۰ درصد انجام شود. اگر این واکنش را در فشار کم انجام دهند، می تواند در زیر ۳۰ درجه سانتی گراد اتفاق بیفتد.

روش بعدی که هیدراتاسیون مستقیم است، واکنش هیدراتاسیون پروپیلن با آب در مجاورت کاتالیزور انجام می شود. شرایط این واکنش، گرما و افزایش فشار است. اسید سولفوریک نیز به عنوان کاتالیزور به کار برده می شود.

روش دوم با توجه به این که خوردگی اسید سولفوریک و غلظت اسید رقیق در آن مشکلی ایجاد نمی کند، کاربرد صنعتی بیشتری دارد.

قیمت ایزوپروپیل الکل با توجه به کاربرد آن در تولید انواع مواد ضدعفونی کننده رو به افزایش است.

مزایای ایزوپروپانول

عمده کاربرد ایزوپروپیل الکل به جهت سمیت کم در تولید مواد ضدعفونی کننده و محصولات بهداشتی است. زیرا مانع رشد باکتری ها در پوست می شود. تاثیر ضدعفونی کنندگی این الکل در مقایسه با اتانول بیشتر بوده و در بیمارستان بیشتر به کار برده می شود. همچنین برای نگهداری نمونه ها و یا استخراج DNA از این الکل استفاده می شود. در پزشکی برای شست و شوی زخم ها و بیهوشی های موضعی نیز به کار برده می شود.

در کاهش دمای دستگاه های صنعتی و پیشگیری از داغ شدن آن ها، از ایزوپروپیل الکل به جهت خاصیت فرار بودن و دمای پایین تبخیر استفاده می شود. برای پاکسازی اتصالات الکتریکی، لنزهای دیسک های نوری، آلودگی های روغنی از سطح هیت سینک ها و IC نیز ایزوپروپیل الکل کاربرد دارد.

برای ساخت انواع شیشه شورها، رنگ برها، به عنوان واسطه های شیمیایی در پردازش آمین های پروپیل، هالیدها و استات پروپیل و همچنین در نقش حلال، ایزوپروپانول به طور عمده به کار گرفته می شود.

نکات ایمنی

ایزوپروپیل الکل در صورت تماس با چشم، حتی اگر سوزشی احساس نشده باعث ایجاد مشکل می شود. در این شرایط چشم را با آب فراوان به مدت ۲۰ الی ۳۰ دقیقه شست و شو داده و به پزشک مراجعه کنید. استنشاق این الکل مضر بوده و فرد مصدوم باید به هوای آزاد منتقل شود.

عرضه ایزوپروپانول صنعتی به صورت فله ای و فروش آزمایشگاهی آن در گالن های دو و نیم و ۲۰ لیتری و بشکه های ۱۶۰ کیلوگرمی صورت می گیرد.

قیمت ایزوپروپیل الکل و بازار جهانی خرید و فروش این الکل با توجه به عمده کاربردهای آن، در حال افزایش است. برای خرید باکیفیت و مقرون به صرفه تر، بهتر است شرکت ها معتبری را انتخاب کنیم.