نوترینت آگار چیست؟ – ترکیبات و طرز ساخت

نوترینت آگار یک محیطی غیر انتخابی، جامد و مغذی برای رشد و تکثیر بسیاری از باکتری هایی است که سخت پسند نیستند. از جمله ی باکتری های غیر سریع که در این محیط کشت داده می شوند استرپتوکوکوس و استافیلوکوک هستند. برای درک مفهوم و کاربرد این محیط کشت با این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک با ما همراه باشید.

فهرست مطالب :

۱- محیط کشت چیست؟

۲- نوترینت آگار (Nutrient Agar) (NA) چیست؟

۳- اجزای تشکیل دهنده محیط کشت نوترینت آگار

۴- طرز ساخت و آماده سازی محیط کشت نوترینت آگار

۵- قیمت و خرید و فروش

۶- فواید و نکاتی که در رابطه با این محیط کشت بهتر است بدانیم

۷- تفاوت بین نوترینت آگار و نوترینت براث

۱- محیط کشت چیست؟

محیطی مغذی که حاوی تمام مواد مورد نیاز اعم از آب، اکسیژن، مواد آلی و معدنی برای رشد یک موجود تک سلولی و میکروسکوپی است را محیط کشت می گویند. رشد و تکثیر میکروارگانیسم ها می تواند در ظرف های مختلف محیط کشت مثل شیشه پلیت و لوله آزمایش انجام شود. گاهی باید این محیط های کشت با اضافه کردن موادی چون خون (بلاد آگار)، سرم، زرده تخم مرغ و مواد دیگر غنی سازی شوند تا باکتری های سخت رشد بتوانند در آن تکثیر یابند. سه نوع محیط کشت مایع، نیمه جامد و جامد (آگار دار) داریم. یکی از انواع محیط های کشت جامد نوترینت آگار است که به بررسی و معرفی آن می پردازیم.

۲- نوترینت آگار (Nutrient Agar) (NA) چیست؟

محیط کشت نوترینت آگار محیطی جامد و دارای مواد مغذی و لازم برای رشد دادن میکروارگانیسم ها و همچنین شمارش آن ها در آب، فاضلاب و مواد دیگر می باشد. این محیط که یک محیط کشت میکروب شناسی می باشد حتی در دماهای بالا نیز جامد می باشد و برای رشد قارچ ها و باکتری های که سخت پسند نیستند و به شرایط سخت محیطی احتیاج ندارند، مناسب است. در این محیط رشد باکتری ها و تشکیل کلونی های آن در سطح انجام می شود. همچنین از خصوصیات آن داشتن PH خنثی در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد است.

نکته :

در انجام تست حساسیت به آنتی بیوتیک ها و همچنین جداکردن گونه ها از محیط کشت NA استفاده می شود.

۳- اجزای تشکیل دهنده محیط کشت نوترینت آگار :

اولین ترکیبی که در این محیط کشت وجود دارد پپتون به اندازه نیم درصد است که منبع نیتروژن و اسیدهای آمینه برای رشد میکروارگانیسم ها است. با هضم آنزیمی پروتئین حیوانی پپتون به دست می آید. دومین ترکیب، عصاره مخمر و عصاره گوشت است که حاوی ویتامین ها، ترکیبات آلی نیتروژن و نمک می باشد و در آب محلول می باشد. وجود آگار در این محیط کشت برای جامد کردن محیط و ایجاد سطح پایدار برای رشد باکتری ها است (یک و نیم درصد).

همچنین :

وجود نیم درصد نمک کلرید سدیم در محیط کشت NA برای حفظ غلظت تعادل اسمزی محیط و مانع تغییر PH است. وجود آب هم که به عنوان یک فاکتور مهم و ضروری برای حل مواد مغذی، در تمام محیط های کشت لازم و ضروری است. انتقال مواد مغذی به سلول ها با آب انجام می شود و این برای رشد و تکثیر سلول ها بسیار حائز اهمیت است.

۴- طرز ساخت و آماده سازی محیط کشت نوترینت آگار :

با اضافه کردن مقدار ۲۸ گرم از پودر محیط کشت نوترینت آگار به یک لیتر آب مقطر، آن را خوب هم زده تا پودر کاملا حل شود. محیط آماده شده باید به مدت ۱۵ دقیقه در دمای ۱۲۱ درجه سانتی گراد اتوکلاو شود. بعد از خارج کردن ظرف از دستگاه اتوکلاو تا دمای ۴۰ تا ۴۵ درجه سانتی گراد سرد می شود ولی نباید جامد نشود. اگر لازم به اضافه کردن مواد مغذی باشد می توان به آن مایعات بیولوژیکی و… افزود و غنی سازیش کرد. بعد از ریختن مواد در صفحات استریل پلیت و جامد شدن، محیط به مدت چند دقیقه با حرارت کم گرم می شود تا اگر بین صفحات استریل رطوبتی باشد خارج شود.

توجه :

نگه داری پلیت ها باید با درب های بسته و دور از نور خورشید و در محیط خشک و خنک (در یخچال) تا زمان استفاده از آن ها انجام شود. محل نگه داری باید درصد رطوبتش کمتر از ۶۰ باشد.

۵- قیمت و خرید و فروش :

انواع محیط کشت را می توان از فروشندگان و وارد کنندگان مواد شیمیایی و لوازم آزمایشگاهی به طور مستقیم و یا مجازی (اینترنتی) در کمترین زمان خریداری کرد. قیمت آن ها نیز با توجه به کیفیت و برندهای معتبر می تواند متغیر باشد.

۶- فواید و نکاتی که در رابطه با این محیط کشت بهتر است بدانیم :

٭ محیط کشت نوترینت آگار برای رشد باکتری های غیر سریع مناسب است که می توان به این محیط خون یا سرم اضافه کرد و آن را برای رشد میکروارگانیسم های سریع، مناسب و مغذی کرد.

٭ محیط آگار دار یک مزیتی که دارد این است که در دمای محیط زنده مانی به مدت طولانی، بدون رشد بیش از حد را برای فرهنگ ها فراهم می آورد، در صورتی که در محیط های مغذی ممکن است رشد بیش از حد اتفاق بیفتد.

٭ این محیط غیرانتخابی بسیار ساده است که به طور گسترده برای کشت میکروارگانیسم ها در آزمایشگاه های میکروبیولوژیکی استفاده می شود.

٭ این محیط را حتی می توان با زرده تخم مرغ مغذی کرد و برای رشد باکتری های سریع دیگر استفاده کرد.

٭ از این محیط برای رشد باکتری های سریع با نیازهای غذایی خاصی که دارند، نمی توان به عنوان یک محیط کشت انتخابی استفاده کرد.

۷- تفاوت بین نوترینت آگار و نوترینت براث :

در محیط کشت NA بسیاری از باکتری های غیر مشکل پسند رشد داده می شوند اما در محیط کشت نوترینت براث باکتری های مشکل پسند رشد می کنند. NA حاوی پپتون، عصاره گوشت و مخمر، کلرید سدیم و آگار است ولی نوترینت براث حاوی پپتون، عصاره گوشت و کلرید سدیم است ولی آگار ندارد. به همین جهت مایع است ولی محیط کشت NA جامد می باشد. محیط کشت NA در ظرف پلیت ولی نوترینت براث در لوله آزمایش انجام می شود.