رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار و معرفی آن
رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار شاخه ای از علم بهداشت بوده و در رشته های علوم تجربی جای دارد. این رشته ترکیبی از علوم پزشکی و مهندسی می باشد. هدف از رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار بهبود سلامت، در همه حوزه های سلامت جسمی، روانی و اجتماعی مشاغل می باشد. بازار کار و آینده شغلی رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار را می توان در مکان ها و سازمان های مرتبط با بهداشت، کارخانه ها و … جستجو نمود. میزان درآمد رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار نیز به موارد مختلفی وابسته است که در ادامه به آن پرداخته شده است.
معرفی این رشته دانشگاهی و بررسی گرایش ها، دانشگاه ها، فرصت های شغلی و دروس رشته دانشگاهی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار و … از جمله مواردی است که در ادامه مقاله به آن پرداخته ایم. در نشریه علمی جهان شیمی فیزیک رشته های دانشگاهی دیگری نیز همچون : مهندسی بهداشت عمومی، مهندسی بهداشت محیط، بهداشت و بازرسی گوشت، زیست فناوری، مهندسی شیلات، مهندسی علوم و صنایع غذایی، میکروبیولوژی و … پرداخته شده است. با ما همراه باشید.
معرفی رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار
رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت و ایمنی کار به مسائلی مانند : بهداشت، ایمنی و رفاه محیط های کاری می پردازد. هدف از این رشته بهبود محیط کار کارگران، اعضای خانواده، مشتریان و سایر ذینفعان بر طبق استاندارد ها و برنامه های قبلی می باشد. تضمین تجارتی خوب، برندسازی معتبر و روحیه بالا برای کارکنان از مزایای بهبود استاندارد های بهداشت و ایمنی کار در یک شرکت می باشد. مهندسان این رشته در محل کار، در معرض خطراتی نیز وجود دارند. مواد شیمیایی، خطرات فیزیکی، عوامل بیولوژیکی، پیامد های روانی، مسائل ارگونومیک و حوادث غیر مترقبه از خطرات شغلی این رشته محسوب می شود.
تمرکز ویژه در پیشگیری اولیه از خطرات، از وظایف اصلی رشته بهداشت حرفه ای می باشد، اما این رشته با همه‌ی جنبه های بهداشت و ایمنی در محیط کار سر و کار خواهد داشت. تأمین سلامت کارگران چندین عامل تعیین کننده دارد و باید توسط این مهندسان بررسی گردد. از جمله خطراتی که در محیط کار و به واسطه‌ی آن ممکن است به وجود آید می توان به مواردی مانند : سرطان، تصادفات، بیماری های اسکلتی عضلانی، بیماری های تنفسی، کاهش شنوایی، بیماری های گردش خون، اختلالات مرتبط با استرس و بیماری های واگیر و … اشاره نمود. مهندسان این رشته تمام این خطرات و عوامل بیماری را بررسی نموده و مانع از آسیب در محیط های شغلی و کاهش آن می شوند.
شاید جمله معروف Safety first (اول ایمنی و بعد کار) را روی دیوار های محیط های کارگاهی یا کارخانه ای دیده باشید. این مهم‌ترین شعار این رشته دانشگاهی بوده و مهندسان این رشته تحصیلی همواره برای تحقق این شعار تمام تلاش خود را به عمل می آورند تا بتوانند سلامتی در کار را برای شاغلین تضمین کنند.
تحصیل رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار به چه ویژگی هایی نیاز دارد ؟
- مسئولیت پذیری
- آشنایی با دانش و قوانین بهداشت حرفه ای
- توجه به جزئیات
- توان تصمیم گیری درست و به موقع
- داشتن مهارت های ارتباطی بالا
- توانایی حل مسئله و مشکلات
- آشنایی با مسائل فنی صنایع و سازمان محل کار
- توانایی آموزش موارد بهداشت ایمنی به شاغلین
- استقامت بدنی مناسب
برای قبولی رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار چه دروسی لازم است ؟
برای اینکه در این رشته تحصیلی راه پیدا کرده و به تحصیل در آن بپردازید، باید در کنکور علوم تجربی شرکت نمایید. این رشته ی تحصیلی در زیر گروه ۲ علوم تجربی قرار داشته و مهم ترین دروس برای قبولی در آن درس های زیست شناسی و شیمی با ضرایبی برابر با ۴ می باشد. درس ریاضی با ضریب ۳ و درس فیزیک با ضریب ۲ در جایگاه های بعدی اهمیت قرار دارند. درس زمین شناسی برای قبولی در این رشته ضریبی برابر با ۱ داراست.
دروس رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار چیست ؟
برای اخذ مدرک کارشناسی این رشته دانشگاهی موظف به گذراندن ۱۲۸ واحد درسی می باشید که ۲۰ واحد دروس عمومی، ۹۲ واحد دروس پایه و اختصاصی و ۱۶ واحد نیز کارآموزی در عرصه را شامل می شود:
دروس عمومی : ادبیات فارسی، زبان عمومی، اخلاق اسلامی، مبانی نظری اسلام، تاریخ و تمدن اسلامی، آشنایی با منابع اسلامی، انقلاب اسلامی، تربیت بدنی ۱ و۲.
دروس پایه : شیمی عمومی، شیمی معدنی، شیمی آلی، شیمی تجزیه، ریاضیات عمومی ۱ و ۲، مکانیک جامدات، فیزیک تخصصی ۱ و ۲، کمک های اولیه، نقشه کشی صنعتی، بیوشیمی و اصول تغذیه، مدیریت صنعتی، روانشناسی صنعتی و ارتقا سلامت، مکانیک سیالات، فیزیولوژی و کالبد شناسی، آشنایی با صنایع و شناخت فنون صنعتی، آمار حیاتی، برنامه نویسی کامپیوتر.
دروس تخصصی : روشنایی در محیط کار، ایمنی در محیط کار ۱و۲، صدا و ارتعاش در محیط کار، مهندسی فاکتورهای انسانی ۱ و ۲، ارزیابی و مدیریت ریسک، تنش های حرارتی در محیط کار، بهداشت پرتوها، سم شناسی شغلی، دینامیک گازها ، مبانی نمونه برداری از آلاینده های هوا، مبانی کنترل آلودگی هوا، تجزیه و ارزشیابی نمونه های هوا، بیماری های شغلی، سیستم های مدیریت یکپارچه، طراحی تهویه صنعتی، اپیدمیولوژی بیماری های شغلی، کلیات محیط زیست، زبان تخصصی، کارآموزی در عرصه ۱و۲.
ادامه تحصیل و گرایش های رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار
امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر برای این رشته در کشور ما ایران و هم در کشورهای خارجی فراهم می باشد. ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در این رشته تحصیلی امکان پذیر می باشد.
فارغ التحصیلان این رشته دانشگاهی برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد، می توانند هم در گرایش بهداشت حرفه ای شرکت نمایند و هم در آزمون ارشد سایر رشته های تحصیلی مانند : آموزش پزشکی، آموزش بهداشت و ارتقا سلامت، بهداشت محیط، فیزیولوژی، ارگونومی، اکولوژی انسانی، سم شناسی محیط، سم شناسی پزشکی، رفاه اجتماعی، مدیریت سلامت ایمنی و محیط زیست، تاریخ علوم پزشکی، پدافند غیرعامل در نظام سلامت شرکت نمایند.
گرایش های مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار در دکتری چیست ؟
بهداشت حرفه ای، نانو فناوری پزشکی، انفورماتیک پزشکی، ارگونومی، مددکاری اجتماعی، سیاست گذاری سلامت، سلامت در بلایا و فوریت ها، سلامت و رفاه اجتماعی، اپیدمیولوژی، گفتار درمانی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد به شرط داشتن کارشناسی گفتار درمانی).
وظایف رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار چیست ؟
- شناسایی خطرات موجود در محل کار
- جمع‌آوری مواد و ترکیباتی که بالقوه سمی هستند و تجزیه و تحلیل استفاده از آن ها
- بررسی و ارزیابی تجهیزات و روش های استاندارد و مقررات بهداشتی و ایمنی شرکت ها و دولت ها در محیط های کاری.
- طراحی و اجرای فرایندهای برای محافظت از کارگران در مقابل شرایط خطرناک کاری
- بررسی حوادث برای شناسایی علل آن‌ها و ارائه راهکارهایی برای چگونگی پیشگیری از بروز مجدد آن ها در آینده
- دادن آموزش های مختلف به کارکنان محیط های کاری برای آمادگی های اضطراری در مواجه با حوادث
- میزان روشنایی، تجهیزات، تهویه مناسب و … در محیط های کاری را بررسی نموده و شرایط را بهبود می بخشد تا کارکنان عملکرد بهتری داشته باشند.
- با کاهش و خرابی تجهیزات، بهره‌وری کارگران را افزایش می دهند.
- برنامه های ایمنی و آموزشی کارکنان را تهیه و اجرا می کنند. برنامه ها و آموزش ها می توانند موارد مختلفی را شامل شوند : نحوه استفاده صحیح از تجهیزات ایمنی و نحوه پاسخگویی در مواقع اضطراری از آن جمله اند.
- از اماکن کار در معرض خطرهای شیمیایی، جسمی، رادیولوژی و بیولوژیکی برای جلوگیری از آسیب رساندن به اموال، محیط زیست و عموم مردم بازرسی به عمل می آورند.
- مهندسانی که در مراکز دولتی مشغول به کار هستند، بازرسی های ایمنی را از کارخانه ها و شرکت ها و سازمان های مختلف و … انجام داده و می توانند جریمه هایی را برای عدم استانداردسازی در نظر بگیرند.
- جهت کنترل و رفع شرایط یا تجهیزات بالقوه خطرناک، مهندسان این رشته با مهندسین دیگر و پزشکان همکاری می کنند.
- با تکنسین های بهداشت و ایمنی شغلی جهت جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها در محیط های کار همکاری می کنند.
معرفی دانشگاه های رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی- تهران، دانشگاه علوم پزشکی البرز – کرج، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دانشگاه علوم پزشکی یزد، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، دانشگاه علوم پزشکی همدان، دانشگاه علوم پزشکی گیلان – رشت، دانشگاه علوم پزشکی مازندران – ساری، دانشگاه علوم پزشکی سمنان (محل تحصیل دانشکده بهداشت دامغان)، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، دانشکده علوم پزشکی نیشابور، دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی – بجنورد، دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور – اهواز، دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس، دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، دانشگاه علوم پزشکی ایلام، دانشگاه علوم پزشکی زاهدان و … .
بازار کار و آینده شغلی رشته دانشگاهی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار چگونه است ؟
آینده شغلی و بازار کار رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار را می توان در مکان های شغلی زیادی جستجو نمود. به دلیل تنوع شغلی که در رابطه با این رشته وجود دارد، فارغ التحصیلان این رشته دانشگاهی می توانند در مکان های مختلفی مشغول به کار شوند.
سازمان ها، شرکت ها و کارخانه های بزرگ می توانند محل های اشتغالی برای این مهندسان باشند، شرکت هایی مانند : شرکت نفت، شرکت ذوب آهن، هواپیمایی کشوری، شرکت ایران خودرو و … . در هر یک از این واحد ها چند مهندس بهداشت حرفه ای مشغول به فعالیت می شوند.
بیش از نیمی از دانش آموختگان بهداشت حرفه ای نیز به طور تمام یا پاره وقت در کارخانجات و سازمان ها به عنوان مسئول بهداشت حرفه ای و ایمنی کار مشغول می شوند.
آموزش و تدریس هم از فرصت های شغلی دیگری است که برای دانش آموختگان این رشته در مقاطع تحصیلات تکمیلی فراهم شده و مهندسین بهداشت حرفه ای می توانند جذب دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی شوند.
درآمد رشته دانشگاهی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار چگونه است ؟
در سال های اخیر اهمیت این شغل برای کارخانجات و صنایع مختلف و … بیشتر شده است و آن‌ها برای کاهش هزینه های خود به دنبال پیاده سازی روش های پیشگیری به جای درمان هستند. بنابراین بازار کار و درآمد رشته دانشگاهی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار مناسب پیش بینی می شود.
عامل مؤثر در میزان درآمد برای این رشته تحصیلی تجربه و مهارت در کار است. هرچه مهندس بیشتر به کار خود و متد جدید دنیا آشنایی داشته باشد می تواند حقوق بیشتری دریافت نماید(مراکز خصوصی).
عامل مؤثر دیگر بر اشتغال در این رشته، محل اشتغال است. دولتی یا خصوصی بودن محل اشتغال می تواند روی میزان درآمد مؤثر باشد. مراکز دولتی حقوقی مبنی بر آنچه سازمان مربوطه تعیین نموده است پرداخت می کنند. اما مراکز خصوصی با توجه به مهارت و تجربه مهندسین بهداشت حرفه ای حقوق پرداخت می کنند و مقدار آن در بسیاری از موارد می تواند توافقی باشد.
تحصیل و اشتغال در خارج از کشور
امکان تحصیل در این رشته دانشگاهی در خارج از کشور فراهم بوده و دانشجویان پس از فارغ التحصیلی از این رشته دانشگاهی در خارج از کشور می توانند، فرصت های شغلی خوبی پیدا نموده و به درآمد خوبی نیز دست پیدا کنند. برخی از دانشگاه های خارج از کشور که در رشته دانشگاهی مهندسی بهداشت حرفه ای اقدام به جذب دانشجو می کنند: دانشگاه اوهایو، دانشگاه اوکلند، دانشگاه آلابامای شمالی، دانشگاه هوستون، دانشگاه تگزاس، دانشگاه جان هاپکینز و … می باشند.
کشور های امریکا و استرالیا برای تحصیل و اشتغال در این رشته جز کشورهای بسیار خوب بشمار می آیند.
سخن آخر
انتخاب رشته دانشگاهی به عنوان تأثیر گذار ترین انتخاب زندگی هر شخص محسوب می شود، بنابراین در انتخاب آن باید دقت کافی به عمل آید. توجه به علایق و روحیات از مهم ترین عواملی است که در انتخاب رشته دانشگاهی باید به آن توجه نمود. عامل دیگری که باید در انتخاب رشته دانشگاهی در نظر گرفته شود، بازار کار و درآمد و آینده شغلی رشته مورد نظر است. با درنظر گرفتن این عوامل می توان به انتخابی درست و در نتیجه آینده تحصیلی و شغلی مناسب دست یافت.
