علائم مسمومیت با متانول چیست؟

متانول یا متیل الکل با نام الکل صنعتی نیز شناخته می‌شود. از کاربرد متانول در صنایع مختلفی استفاده می‌شود. اما همواره باید به علائم مسمومیت با متانول توجه ویژه‌ای نمود. علائم مسمومیت با متانول اغلب پس از ۲۲ ساعت بروز کرده و فرد مسموم دارای علائم حادی از مسمومیت خواهد بود. یکی از علائم مسمومیت با متانول گشاد شدن مردمک چشم است، درصورتی‌که مسمومیت با اتانول فاقد این عارضه است. بنابراین از علائم مهم مسمومیت با متانول می‌توان به تاری دید و حساسیت به نور اشاره نمود. همچنین متانول می‌تواند بر گردش خون تاثیر نامطلوب گذاشته و موجب بروز مشکلات قلبی گردد. در صورت بلع سهوی متانول، باید به‌سرعت به پزشک مراجعه شود. در صورت تماس متانول با پوست یا چشم، محل تماس باید به مدت ۲۰ دقیقه با آب شسته شود.

متانول ماده‌ای در دسترس است، زیرا در بسیاری از صنایع کاربرد دارد. بنابراین باید با علائم مسمومیت با متانول آشنا بوده و در صورت بروز علائم مسمومیت به پزشک مراجعه نمود.

متانول چیست

الکل‌ها مواد شیمیایی هستند که با گروه عاملی OH شناخته می‌شوند. در خانواده الکل‌ها، متانول ساده‌ترین محسوب شده و در ساختار آن تنها یک اتم کربن وجود دارد. فرمول شیمیایی متانول به صورتCH_۳OH  است. این الکل با نام های متیل الکل، الکل متیلیک، الکل چوب یا الکل صنعتی نیز معروف است. متانول یا همان الکل صنعتی در صنایع تولید شوینده، تولید ضد یخ، صنایع شیمیایی، تولید عطر و… مورد استقاده قرار می گیرد.

مسمومیت با متانول ممکن است در اثر بلع سهوی یا عمدی خوراکی آن صورت پذیرد. همچنین تماس مکرر متانول با پوست نیز موجب بروز علائم مسمومیت با آن می‌گردد. علائم مسمومیت با متانول با قرار گرفتن در معرض آن رخ می‌دهد. مقدار متانول تعیین کننده درجات مسمومیت با آن است. برای بهبود علائم با توجه به درجه مسمومیت از درمان‌های مختلفی مانند درمان ضد سم و دیالیز استفاده می‌شود.

متانول (CH_۳OH) مایعی شفاف و بی‌رنگ است و به‌راحتی با اتانول اشتباه گرفته می‌شود. اما متانول نسبت به اتانول بسیار سمی بوده و برای سلامت انسان خطر آفرین است. کاربرد متانول بیشتر به‌عنوان حلال صنعتی و تجاری، در محصولات پاک‌کننده و مایعات ضد یخ صورت می‌پذیرد.

تفاوت علائم مسمومیت با متانول و اتانول

سمیت متانول نسبت به اتانول بیشتر است. این افزایش به دلیل متابولیسم آن است. متانول به‌وسیله الکل دهیدروژناز ۴ به فرمالدهید متابولیزه شده و فرمالدهید نیز به‌طور کامل توسط آلدهید دهیدروژناز ۴ به فرمات متابولیزه می‌گردد. فرمات در زنجیره تنفسی بسیار سمی بوده و موجب مهار سیتوکروم اکسیداز می‌گردد. این واکنش ها درنهایت موجب هیپوکسی سلولی، اسیدوز متابولیک و دمیلینه شدن عصب بینایی خواهد شد. بنابراین علائم مسمویت با متانول بسیار حاد خواهد بود. کاربرد متانول باید بسیار با احتیاط صورت پذیرد.

شناخت علائم مسمومیت با متانول

فرآیند متابولیز متانول در بدن نیازمند زمان است. بنابراین یک دوره نهفتگی ۱۲ تا ۲۴ ساعتی برای بروز علائم وجود خواهد داشت. البته به‌طور دقیق نمی‌توان گفت علائم مسمومیت الکل صنعتی چند روز طول می‌کشد. اما میزان الکل وارد شده به بدن، مقدار توانایی بدن در مقابله با آن و زمان شروع درمان بسیار حائز اهمیت است.

درصورتی‌که بلع الکل صنعتی یا متانول، علائم طی ۲۴ ساعت ممکن است بروز کرده و در مواقعی حتی منجر به مرگ گردد. در صورت مراجعه به موقع به بیمارستان، فرد مسموم حداقل باید ۴۸ ساعت در بیمارستان بستری باشد. البته با توجه به میزان مسمومیت و علائم آن دوره بستری می‌تواند طولانی‌تر هم باشد. بنابراین کاربرد متانول باید بسیار محدود باشد.

چه مقدار از متانول موجب بروز علائم مسمومیت می شود

درصد و غلظت متانول تعیین کننده مقدار مسمومیت با آن است. ۳۰ تا ۲۴۰ میلی‌لیتر متانول یا ۱ گرم در کیلوگرم کشنده است. با ورود حداقل ۳۰ میلی‌لیتر از متانول به بدن، آسیب دائمی به بینایی رخ می‌دهد.

علائم مسمومیت با متانول

• اختلالات بینایی و درنهایت کوری
• تاثیر بر دستگاه عصبی مرکزی و بروز علائمی چون سردرد و سرگیجه، خستگی، اختلالات عملکردی عصبی دائمی
• تهوع، استفراغ و ایجاد درد در شکم
• اسیدوز متابولیک جبران ناپذیر
• کما
• مرگ