شپشک آرد آلود چیست و چگونه می توان آن را کنترل کرد؟
شپشک آرد آلود (mealybugs) که نام دیگر آن شته پشمالو است با نام علمی pseudococcus نیز شناخته می شود. شپشک آرد آلود حشره ای است که در مکان هایی گرم و مرطوب فعالیت دارد و به همین خاطر است که اغلب روی گیاهانی که در فضای بسته مثل خانه یا گلخانه دیده می شود.
این حشره با طول تقریبی ۳ میلی متر و دارای پوشش کرک مانند سفیدی است که سراسر بدن را پوشانده است. آنها در هنگام تغذیه لایه آردی و سفیدی را ترشح و از خود بر روی گیاه باقی می گذارند و سپس زیر همین پوشش موم مانند تخم گذاری می کنند. با وجود این ویژگی های ظاهری، نام آرد آلود به آنها اختصاص داده شده است.
این آفت به صورت گروهی روی قسمت های متفاوت گیاه در محل اتصال برگ به ساقه، در زیر پوسته های زخمی بین گلبرگ ها و کاسبرگ های گل ها و گاهاً در محل اتصال ساقه با ریشه مشاهده می شود و مشکلاتی را برای گیاهان به وجود می آورد. در ادامه مقاله در نشریه جهان شیمی فیزیک توضیحات بیشتری در این رابطه ارائه می گردد لطفا همراه ما باشید.
شپشک آرد آلود چگونه به محصولات آسیب می رساند
آنها با مکیدن شیره گیاهان میزبان خود به آنها آسیب می رسانند و مانند بسیاری از آفات تمایل به رشد جدید دارند. با گذشت زمان ، آسیب آنها باعث زرد شدن برگ ها و در نهایت ریزش آنها می شود. همچنین می توانند باعث ریزش زودرس میوه ها ، خرابی سبزیجات و ریزش جوانه های گل شوند. در یک هجوم بد ، مواد دفعی مومی آنها (که به آن عسلک نیز می گویند) باعث ایجاد قارچ و کپک می شوند که آسیب را دو چندان خواهد کرد.
شپشک آرد آلود به کدام گیاهان آسیب می رساند
رایج ترین و شایع ترین نوع شپشک ، شپشک آرد آلود است. از انواع گیاهانی که شپشک آرد آلود می تواند به آنها آسیب برساند می توان کاکتوس ها، انواع مرکبات و همینطور گیاهان زینتی را نام برد. هنگام خرید گیاه از همان ابتدا بهتر است که برای پیشگیری و عدم مبتلا شدن گیاهان دیگر به انواع حشرات از جمله شپشک سم پاشی انجام گیرد.
اما اگر در هر صورت گیاه به افت مبتلا شود برای جلوگیری از سرایت بیماری به گیاهان دیگر بایستی گیاه مبتلا شده را در مکانی جدا قرار داد.
گونه های بسیاری از گیاهان مستعد شپشک آرد آلود هستند و تقریباً هر گیاه داخلی می تواند به این آفات حساس باشد. به طور خاص ، گیاهان گرمسیری با ساقه و برگ های نرم تر به احتمال زیاد بیشتر آلوده می شوند. گل ارکیده ، بنفشه آفریقایی ، بگونیا ، کلئوس و آماریلیس از جمله گیاهانی هستند که به ویژه حساس شناخته می شوند. اما در مناطق گرمسیری و آب و هوای گرم بسیاری از گیاهان در فضای باز احتمال آلودگی را دارند. شپشک های آرد آلود در دمای بین ۷۰ تا ۹۰ درجه فارنهایت رشد می کنند.
چه عواملی باعث ایجاد شپشک آرد آلود می شود
انواع مختلف شپشک های آرد آلود مایل به گیاهانی هستند که شیره های سنگین و غلیظ برای تغذیه تولید می کنند. درختان مرکبات حساسیت ویژه ای دارند و شپشک آرد آلود می تواند تهدیدی جدی برای برخی محصولات تجاری مانند انبه باشند. این آفات می تواند تعدادی از گیاهان آپارتمانی داخلی ، به ویژه گونه های گرمسیری را آلوده کند.
گیاهان با سطح نیتروژن بالا و رشد آهسته شپشک ها را بیشتر جذب می کنند. اگر گیاهان خود را بیش از حد آبیاری کرده و بیش از حد کود دهید ، ممکن است دچار این آفت شوند.
روش های کنترل شپشک آرد آلود
روش های مختلف کنترل این آفت گیاهی عبارتند از استفاده از سموم ارگانیک، کنترل بهداشتی، کنترل بیولوژیکی و در نهایت کنترل شیمیایی با استفاده از سموم دفع آفات.
ابتدایی ترین اقدام جهت کاستن سرعت افزایش آنها این است که شپشک ها را با دستمال، مسواک و یا هر وسیله ای که امکان دارد از روی گیاه بر دارید. در صورت مشاهده دوباره این نوع آفت بر روی گیاه در نهایت به منظور کنترل شیمیایی برای محافظت از گیاه، از سموم باید استفاده گردد. روش های زیر می تواند برای مقابله با شپشک های آرد آلود به شما کمک کند.
شپشک آرد آلود را بشوئید
اشکالات پوسته پوسته روی گیاهان را می توان با جریان آب شست. در صورت لزوم درمان را تکرار کنید. این بهترین حالت برای کنترل آلودگی های کوچک گیاهان حساسی است که درمان شدید را تحمل نمی کنند.
از ایزوپروپیل الکل استفاده کنید
یک پنبه را با الکل خیس کنید و آن را روی برگ ها و قسمت های آلوده بکشید. از محلول حاوی بیش از الکل ایزوپروپیل ۷۰ درصد استفاده کنید و قبل از استفاده از آن روی کل گیاه ، آن را روی یک برگ آزمایش کنید تا مطمئن شوید الکل باعث سوختن برگ نمی شود.
از صابون حشره کش استفاده کنید
صابون های حشره کش آماده در بازار موجود است ولی می توانید با استفاده از مواد شوینده ظرف ها خودتان آن را تهیه کنید. سعی کنید محصولی عاری از عطر و مواد افزودنی پیدا کنید زیرا ممکن است به گیاهان آسیب برساند. صابون را با غلظت ضعیف با آب مخلوط کنید (شروع ۱ قاشق چای خوری در هر گالن و در صورت لزوم افزایش آن). محلول صابون را روی گیاهان اسپری کنید.
از روغن چریش استفاده کنید
روغن چریش یک ماده طبیعی است که از درخت چریش گرفته می شود. روغن چریش علاوه بر خاصیت حشره کش ، قارچ کش نیز هست. هنگامی که طبق دستور استفاده می شود ، نه تنها حشرات را در اثر تماس از بین می برد ، بلکه با جذب شدن در گیاه به عنوان یک آفت کش سیستمیک عمل می کند. طبق گفته آژانس حفاظت از محیط زیست ، روغن چریش برای استفاده در سبزیجات و سایر گیاهان خوراکی و همچنین گیاهان زینتی بی خطر است.
معرفی انواع سموم شیمیایی دفع شپشک آرد آلود
خسارت های رخ داده در اثر شپشک آرد آلود بسیار قابل توجه است و بعد از مدتی هیچ کدام از قسمت های گیاه از این آفت در امان نمی مانند.
فعالیت این حشره و با وارد نمودن خسارت به گیاه همراه با عسلک می باشد. با پنهان شدن شته ها و شپشک ها در پشت برگ باعث لوله ای شدن برگ شده و پناهگاهی برای خود در پس برگ لوله ای شده ایجاد می کنند. این عمل باعث می شود که سموم تماسی اثر چندانی بر روی کنترل این حشرات نداشته باشند پس با توجه به این اوضاع بهترین کار بکارگیری سموم سیستمیک می باشد.
سم آفت کش کنفیدور
کنفیدور یک سم سیستمیک با اثر تماسی گوارشی است که می تواند برای کنترل این آفت مورد استفاده قرار گیرد. این سم در سیستم عصبی آفت اختلال ایجاد می کند و باعث نابودی آن می شود و نیاز ندارد که تمام قسمت های گیاه نظیر پشت برگ ها را با سم شست و شو داد.
با اسپری کردن سم روی برگ ها هم کافیست تا سم به درون گیاه نفوذ کرده و اگر قسمتی از گیاه هم سم به آن نرسد باز از طریق آوندها سم به کل گیاه منتقل می شود و در هر جا که آفت از گیاه تغذیه کند، مسموم شده و از بین میرود
نحوه اثر بخشی این آفت کش با حشرات مختلف ( از نظر نژادی و مقاومت) متفاوت است. ولی بطورکلی ۲ سی سی از این سم باید در ۱ لیتر آب حل شده و سپس محلول را به گیاه اسپری کنید. مخصوصاً بخش هایی که تجمع بیشتری از آفت ها در آنجا مشاهده می شود.
اگر گیاه را داخل منزل نگه می دارید بهتر است برای سم پاشی آن را به خارج منتقل کرده و بعد از حدود ۲ ساعت به خانه برگردانید و در مدتی که گیاه در خارج از خانه است آن را در مسیر مستقیم نور آفتاب قرار ندهید وگرنه دچار سوختگی می شود.
اگر گیاه داخل منزل نگهداری می شود، سم پس از حدود ۳ ساعت تاثیر خود را روی گیاه می گذارد. مقداری آب خالی را روی تمام بخش های گیاه بریزید تا به مسمومیت در اثر تماس و یا تنفس دچار نشوید.
اگر از این سم به مقدار توصیه شده استفاده شود، با گیاه سازگار خواهد بود. به همین دلیل هیچ اثر منفی بر گیاهان نخواهد داشت؛ همچنین تا به حال در اثر مخلوط شدن با سایر سموم هیچ مشکلی دیده نشده، پس قابلیت اختلاط با سموم متفاوت را دارا می باشد.
سم آفت کش مالاتیون
مالاتیون حشره کشی شامل ماده شیمیایی ارگانوفسفات می باشد ، و امروزه آن را با نام تجاری مالتوس نیز می شناسند. این سم حشره کش برای نخستین بار در امریکا ثبت و مورد استفاده قرار گرفت. این ماده شیمیایی در مواد تشکیل دهنده شامپو هایی که برای درمان شپش سر مورد استفاده قرار می گیرند نیز دیده می شود.
از جمله ویژگی های این سم کم خطر بودن آن و همچنین ماندگاری کم آن می باشد. سم ها مکانیسم اثرشان با یکدیگر متفاوت است. سم مالاتیون غیر سیستماتیک است. این سم به دو وجه اثرگذاری خواهد داشت؛ اولی تماسی و دومی تدخینی است.
این سم با ایجاد اختلال در سیستم عصبی حشره و متوقف کردن انتقال پیام عصبی آفات و حشرات از بین می برد و با اختلال در تنفس نیز باعث مرگ آفات نیز می شود. سم مالاتیون برای زنبورها، ماهی ها، سایر آبزیان و پرندگان خطرناک است اما برای پستانداران سمیت کمتری دارد.
از این سم باید بوسیله سمپاش بر روی گیاه استفاده شود و یا گیاه را در محلول این سم شناور کرد. همچنین می می توان سم را زمانی که گیاه را آبیاری می کنید به صورت محلول بر روی خاک بریزید. این عمل برای کنترل شپشک ریشه هم به کار می رود و همینطور در رابطه با میزان و نحوه مصرف این سم معمولا اطلاعات دقیق و میزان مصرفی بر روی بسته بندی سم نوشته شده است.
همانطور که این سم بر روی حشرات تاثیر می گذارد، بر روی سیستم دفاعی بدن انسان و حیوانات هم اثرگذار است. بنابراین بلعیدن و نوشیدن این سم خطرناک و توجه داشته باشید که این سم از طریق پوست نیز جذب می شود.
برای اینکه گیاه را از آسیب های جدی مراقبت کنیم، باید نکاتی را مدنظر داشته باشیم. برای جلوگیری از سوختن گیاه نباید در ساعات گرم روز از این سم برای گیاهان استفاده کرد.
محصولات دارای ماده مالاتیون به چند صورت مایع، پودر و امولسیون وجود دارند. توجه کنید که با قرار گرفتن در معرض گرما باعث افزایش قدرت سمیت محصول می شود، برای همین است که توصیه می شود سم را در معرض تابش مستقیم نور آفتاب نگهداری نکنید.
سم آفت کش فن پروپاترین
نوعی سم کنه کش و حشره کش تماسی غیر سیستمیک می باشد که به غیر از کنه، طیف گسترده ای از آفات دیگر را از بین می برد. ولی استفاده از این نوع سم برای همه کاکتوس ها و ساکولنت ها توصیه نمی شود.
سم آفت کش دیمتوات
سم آفت کش دیمتوات از انواع سم سیستمیک و از گروه ارگانوفسفره است که وارد شیره گیاه شده و به آسانی حشرات مکنده را از بین می برد.
به کار بردن سموم تماسی برای این نوع از آفت به خاطر وجود پوشش کرک مانند حشره که مانند یک سپر محافظتی عمل می کند، قابل استفاده نیست. در صورت به کارگیری سموم سیستمیک برای کنترل این آفت، به دلیل تغذیه شپشک آرد آلود از شیره گیاه نتیجه مطلوب خواهد بود.
چگونه می توان از شپشک آرد آلود پیشگیری کرد؟
مانند اکثر آفات بهترین راه کنترل، تقویت سیستم دفاعی است. گیاهان سالم و پرانرژی نسبت به گیاهان ضعیف ، و تحت تنش کمتر در معرض حمله آفات هستند. به عنوان یک قاعده کلی ، از سالم بودن گیاهان خود اطمینان حاصل کنید تا کمتر در معرض آفات قرار بگیرند.
با این حال شپشک ها می توانند حتی گیاهان سالم را نیز آلوده کنند. غالباً آنها با خرید گیاهان جدید وارد گلخانه می شوند زیرا گلخانه ها محل مناسبی برای آنها هستند. قبل از افزودن گیاهان جدید به مجموعه خود آنها را با دقت بررسی کنید.
کاهش تغذیه و آبیاری ممکن است گاهی اوقات از بروز شپشک ها جلوگیری کند. به طور مرتب پاک کردن شاخ و برگ با محلول براق کننده برگ حاوی روغن چریش ممکن است از بروز آنها در گونه های حساس گیاهان جلوگیری کند.
برای گیاهان داخلی که می توانند آن را تحمل کنند ، کاهش درجه حرارت در شب تا ۶۰ درجه فارنهایت باعث از بین بردن شپشک های آرد آلود شود زیرا دماهای بالا را بیشتر ترجیح می دهند.
اگر بعد از دو یا سه بار استفاده از حشره کش در هفته نمی توانید آلودگی را کنترل کنید، قبل از انتشار آلودگی به سایر گیاهان در خانه گیاه آلوده را از محل دور کنید.
نکاتی در رابطه با کنترل شپشک آرد آلود
در زمان سم پاشی حتما از دستکش، عینک، ماسک و لباس کار استفاده کنید. سم را دور از دسترسی کودکان و در جایی بسته، دور از رطوبت و نور آفتاب قرار دهید و نگه دارید.
سموم تماسی معمولا روغنی هستند و گیاهانی که با این سموم سمپاشی شده باشند اگر در معرض آفتاب باشند، دچار سوختگی خواهند شد.
سموم سیستمیک فقط در فصل رشد کاکتوس مورد استفاده قرار می گیرد برای اینکه شیرابه داخل کاکتوس فعال است. و در نهایت بهترین راه کنترل آفت شپشک آرد آلود، جلوگیری از ورود آن به گیاهان است.
همچنین توجه کنید که درب ظرف حاوی سموم کاملا بسته باشد. در غیر این صورت اثر سم برای استفاده دوباره از بین خواهد رفت.
شپشک آرد آلود برای انسان مضر است
شپشک آرد آلود برای انسان مضر نیست اما می تواند به گیاهان آسیب بزند. شپشک های آردآلود، حشره‌ای کوچک و نرم بدن به نام شته‌ها متعلق به گونه های نزدیک به شته ها هستند. آنها به طور کلی از گیاهان زینتی، از جمله گیاهان یک ساله، چند ساله، درختچه ها، نخل ها، علف ها و درختان تغذیه می کنند.
شپشک های آردآلود ماده تقریباً ۱/۴ اینچ رشد می کنند. بدن بیضی شکل آنها در یک ترشح مومی سفید رنگ پوشیده شده است که می تواند رشته هایی شبیه خارها یا موهای کوچک را تشکیل دهد. شپشک های آردآلود نر کوچک تر هستند و به‌طور مشخصی با همتایان ماده‌شان متفاوت هستند، با دو بال شفاف و رشته‌های دم بلند مشخص می شوند. شپشک های آرد آلود طرفداران بزرگ محیط های گرم و مرطوب هستند به همین دلیل است که آنها به گلخانه ها جذب می شوند. انواع گیاهان مورد علاقه آنها عبارتند از:
- مرکبات و سایر میوه آوران؛
- ساکولنت ها و کاکتوس ها؛
- انواع زینتی مانند گاردنیا؛
- گیاهان آپارتمانی گرمسیری مانند فیکوس، پوتوس، ارکیده و فیلودندرون.
- شپشک های آرد آلود ریشه، ساقه و شاخ و برگ گیاهان را مورد هجوم و به گل ها کاری ندارند.
هنگامی که آنها در یک گیاه مستقر می شوند، می توانند به راحتی به گیاهان مجاور مهاجرت کنند یا توسط باد حمل شوند. شپشک های آرد آلود از قسمت های دهان سوراخ کننده خود برای نفوذ به سطح یا “پوست” مواد گیاهی و تغذیه از بافت آن استفاده می‌کنند. آنها یک ماده زائد قندی به نام عسلک را دفع می کنند که می تواند رشد قارچ سیاه رنگی به نام کپک دوده ای را تقویت کند. این ماده برای گیاهان زینتی نامطلوب است و می تواند کیفیت گیاه یا میوه را نیز کاهش دهد. اثرات منفی روی گیاهان عبارتند از پژمردگی، زردی، ریزش زودرس برگ و رشد ناقص. اگر شپشک آرد آلود کنترل نشود، به معنای واقعی کلمه می تواند زندگی گیاهان را بمکد.
