قرص و محلول و کپسول کلیندامایسین چیست؟ کاربرد، نحوه مصرف و عوارض آن

خواندن این مطلب 6 دقیقه زمان میبرد

کرم و قطره و قرص و محلول و کپسول کلیندامایسین از خانواده لینکوزامیدها و گروه لینکومایسین است. این نوع آنتی‌بیوتیک‌ ها با ایجاد اختلال در تولید پروتئین در باکتری‌ ها باعث مهار آنها می‌ شوند. کلیندامایسین ها از این طریق رشد باکتری ها را متوقف می‌ کنند و بدین گونه باعث درمان عفونت باکتریایی می‌ گردند.

کلیندامایسین (Clindamycin) یک آنتی بیوتیک باکتریواستاتیک است و مانع ساخت پروتئین توسط باکتری می شود. کلیندامایسین به دلیل عوارض جانبی جدی آن موارد مصرف محدودی دارد. به طور کلی داروی کلیندامایسین در درمان عفونت‌ های مفاصل، عفونت های استافیلوکوکی استخوان و التهاب صفاق (پریتونیت) تجویز و مصرف می‌ شود.

این دارو به شکل محلول خوراکی، فوم موضعی، ژل موضعی، محلول موضعی، سواپ موضعی، محلول موضعی، شیاف واژنی، و نیز کرم واژنی موجود است. در ادامه این مطلب پزشکی از نشریه جهان شیمی فیزیک به معرفی کامل این دارو، کاربرد، نحوه و توصیه های مصرف، هشدارهای جدی و عوارض آن می پردازیم.

قرص کلیندامایسین ۱۵۰ برای چیست

کلیندامایسین، اغلب برای درمان عفونت های شدید ناشی از باکتری های بی هوازی، کاربرد دارد. این دارو گاهی به همراه یک آنتی بیوتیک آمینوگلیکوزید یا سفالوسپورین، به منظور درمان زخم های نافذ شکم و دستگاه گوارش به کار می رود.همچنین این دارو برای عفونت های منشا گرفته از دستگاه تناسلی مونث مانند سقط عفونی و آبسه های لگنی یا پنومونی آسپیراسیون، کاربرد دارد.

مصرف کلیندامایسین جهت پیشگیری از آندوکاردیت در بیماران مبتلا به بیماری دریچه ای قلب که نیاز به اقدامات دندانپزشکی ویژه ای دارند، توصیه می شود.در عفونت های متوسط تا نسبتا شدید پنومونی در بیماران مبتلا به ایدز و همچنین در بیماری توکسوپلاسموز CNS ناشی از ایدز، مصرف می شود.

مکانیسم اثر قرص و محلول و کپسول کلیندامایسین

داروهای گروه لینکومایسین با اتصال به قسمت ۵۰S ریبوزوم باکتری ها موجب جلوگیری از سنتز پروتئین و تشکیل زنجیره های پیتیدی میشوند. این گروه معمولاً باکتریوستاتیک نامیده می شوند. ولی در غلظت های بالا یا در مجاورت با میکروبهای بسیار حساس به این دارو ممكن است اثر باکتریسید داشته باشند.

اشکال دارویی کلیندامایسین

کپسول کلیندامایسین ۱۵۰ میلی گرم

کپسول کلیندامایسین ۳۰۰ میلی گرم

ژل موضعی ۱%

محلول موضعی آن

آمپول کلیندامایسین

کرم واژینال ۲%

کپسول کلیندامایسین ۱۵۰ میلی گرم

کپسول کلیندامایسین ۳۰۰ میلی گرم

سوسپانسیون خوراکی کودکان (۷۵ میلی گرم بر ۵ میلی لیتر)

نحوه مصرف کپسول کلیندامایسین

بالغین: با توجه به شدت و نوع عفونت، ۴۵۰-۱۵۰ میلی گرم از دارو از راه خوراکی، هر ۶ ساعت مصرف می شود؛ یا ۳۰۰ میلی گرم از دارو از راه تزریق عضلانی یا وریدی، هر ۶، ۸ یا ۱۲ ساعت مصرف می شود. حداکثر دوز روزانه دارو در عفونت های شدید، ۲۷۰۰ میلی گرم است که از راه عضلانی یا وریدی هر ۶، ۸ یا ۱۲ ساعت، تزریق می شود

کودکان: با توجه به شدت و نوع عفونت، روزانه ۲۵-۸ میلی گرم بر کیلوگرم دارو از راه خوراکی، هر ۶ یا ۸ ساعت مصرف می شود ؛ یا روزانه ۱۵ میلی گرم بر کیلوگرم دارو از راه تزریق عضلانی یا وریدی، هر ۶ ساعت مصرف می شود.

نحوه مصرف آمپول کلیندامایسین

تزریق عضلانی دارو باید به صورت عمقی انجام شود و لازم است، محل تزریق عضلانی مرتبا عوض شود.

کلیندامایسین وریدی را به صورت دوز بولوس تجویز ننمائید. دارو نباید با سرعت بیشتر از ۱۲۰۰ میلی گرم بر ساعت انفوزیون گردد.

در صورت تجویز وریدی، فشار خون و نبض بیمار را کنترل نمایید.

نحوه مصرف ژل و محلول موضعی کلیندامایسین

روزانه ۲ بار لایه نازکی از ژل یا محلول بر روی ضایعات پوستی مالیده می شود.

نحوه مصرف کرم واژینال کلیندامایسین

۱۰۰ میلی گرم از دارو ( یک اپلیکاتور ) از کرم واژینال ۲ %، قبل از خواب، استعمال شود. دوره درمان بین ۳ تا ۷ روز متغیر است.

در هنگام استفاده از کرم واژینال، تا ۷۲ ساعت بعد از تکمیل درمان، استفاده از کاندوم یا دیافراگم ها توصیه نمی شود. زیرا کرم واژینال حاوی روغن معدنی است که می تواند موجب تضعیف یا تخریب این وسایل شده و اثربخشی آنها را کاهش دهد.

موارد هشدار و احتیاط مصرف کلیندامایسین

برای جلوگیری از التهاب مری، کپسول را به همراه یک لیوان آب مصرف نمایید.

دوز فراموش شده را در اولین فرصت ممکن، مصرف نمایید. حداقل فاصله بین مصرف دوز فراموش شده و دوز بعدی باید ۲ تا ۴ ساعت باشد.

توصیه می شود در صورت بروز اسهال، درد شکمی، تب و یا وجود خون در مدفوع سریعا به پزشک مراجعه نمایید.

در صورت بروز علائم عفونت ثانویه، به پزشک مراجعه نمایید.

بدنبال تزریق وریدی دارو، طعم تند و تلخی در دهان حس خواهد شد که مسئله مهم و نگران کننده ای نیست.

داروهای موضعی کلیندا مایسین را نباید در چشم و اطراف آن، استفاده نمود.

به ازای هر ۳۰۰ میلی گرم از دارو باید ۱۷ میلی لیتر حلال مناسب از قبیل نرمال سالین و یا دکستروز ۵ درصد استفاده شود. می توان دارو را با میزان بیشتری از حلال نیز رقیق کرد.

غلظت های بالاتر از ۱۸ میلی گرم بر میلی لیتر را استفاده نکنید.

در صورت بروز اسهال شدید و شک به ایجاد کولیت پسودومامبرانو، مصرف دارو را قطع نماید.

تجویز دارو در افراد مسن و نا توان باید با احتیاط صورت گیرد.

نکته:

در صورت ایجاد اسهال طولانی مدت و یا واکنش افزایش حساسیت، مصرف دارو باید قطع گردد.

مصرف کلیندامایسین در بارداری

مصرف بی خطر این دارو در دوران بارداری به اثبات نرسیده است و این دارو نباید در دوران بارداری مصرف شود مگر اینکه بیمار باردار دچار عفونتی باشد که بسیار شدید بوده و تهدید کننده زندگی او باشد.

مصرف داروی کلیندامایسین در شیردهی

این دارو در شیر مادر ترشح می شود. تغذیه با شیر مادر در زمان مصرف این آنتی بیوتیک توصیه نمی شود.

مصرف کپسول و قرص و کرم کلیندامایسین در کودکان

اثربخشی و بی خطر بودن داروهای موضعی کلیندامایسین در کودکان کمتر از ۱۲ سال، اثبات نشده است. در مورد مصرف کپسول و قرص آن در نوزادان و کودکان حتما با تجویز پزشک متخصص و با احتیاط مصرف شود.

مصرف قرص و کپسول کلیندامایسین برای درمان کرونا

با توجه به کاربرد کلیندامایسین در درمان عفونت های باکتریایی، این دارو برای بیماری کرونا و سایر بیماری های ناشی از ویروس بی تاثیر است

تداخلات دارویی کلیندامایسین

درمان همزمان با داروهای ذیل بر اساس مقدار مصرف می تواند با این دارو تداخل ایجاد نماید:

داروهای بیهوشی

داروهای استنشاقی هیدروکربنی

داروهای مسدود کننده کننده عصب- عضله

نئوستیگمین یا پیریدوستیگمین یا کلرامفنیکل یا اریترومایسین

عوارض قرص کلیندامایسین چیست

تقریبا تمام آنتی بیوتیک ها، از جمله کلیندامایسین می تواند باعث اسهال مرتبط با کلستریدیوم دیفیسیل شوند. این اختلال می تواند باعث بروز اسهال خفیف یا التهاب شدید روده بزرگ شود. در موارد واکنش شدید ممکن است کشنده باشد (منجر به مرگ شود).

تنها در صورتی که به عفونت جدی مبتلا هستید، باید این دارو را مصرف کنید.

عوارض جانبی قرص و کپسول این دارو عبارتند از:

احساس ناراحتی در شکم

اسهال

تهوع و استفراغ

کولیت ناشی از آنتی‌بیوتیک

طعم ناخوشایند یا فلزی در دهان

بثورات جلدی در پوست

یرقان و تغییر در پاسخ آزمون‌های کبدی

کاهش نوتروفیل‌های خونی

ائوزینوفیلی

آگرانولوسیتوز

کاهش پلاکت‌های خون

در صورت بروز علائم واکنش‌های آلرژیک، مانند کهیر، تنفس دشوار، تورم صورت یا گلو و واکنش‌ های شدید پوستی، فوری به مرکز فوریت های پزشکی مراجعه کنید.

توجه:

اسهال خفیف از عوارض معمولی این دارو است و به ندرت ممکن است اسهال شدید با مصرف این دارو ایجاد شود. در صورت بروز اسهال شدید آبکی و یا اسهال خونی، فورا مصرف دارو را قطع کرده و به پزشک معالج خود اطلاع دهید. وهمچنین از مصرف خودسرانه دارو های ضد اسهال اجتناب کنید.