دی اتیل هیدروکسیل آمین DEHA چیست؟ – خواص و مزایای آن
دی اتیل هیدروکسیل آمین DEHA ترکیبی شیمیایی است که به عنوان اسکراب دهنده و روبنده اکسیژن در صنعت تصفیه آب مورد استفاده قرار می گیرد. مواد شیمیایی صنعتی مختلف مانند دی اتیل هیدروکسیل آمین کاربردهای مختلفی در صنعت دارند. به طوری که بدون این مواد، چرخ صنعت نمی چرخد. در این مقاله نشریه جهان شیمی فیزیک با دی اتیل هیدروکسیل آمین DEHA، خواص و کاربردهای آن آشنا می شویم.
دی اتیل هیدروکسیل آمین چیست؟
DEHA ترکیبی شیمیایی با فرمول C۴H۱۱NO است. این ماده از نظر ظاهری به شکل مایعی بدون رنگ یا متمایل به زرد و قابل اشتعال بوده و برای محیط زیست خطرناک است. از خواص مهم دی اتیل هیدروکسیل آمین، کاهنده بودن آن است که باعث تبدیل کاتیون آهن (III) به آهن (II) است. از خواص دیگر DEHA تجزیه شدن در صورت اضافه شدن به آب است که تولید حرارت می کند. به همین جهت از این ترکیب در بویلرها به کار گرفته می شود.
نقطه ذوب دی اتیل هیدروکسیل آمین، ۲۵ تا ۲۶ درجه سانتی گراد بوده و در دمای ۱۲۷,۶ درجه سانتی گراد به جوش می آید.
تولید دی اتیل هیدروکسیل آمین
برای تولید این ترکیب، از واکنش تری اتیل آمین و آب اکسیژنه استفاده می شود. سپس محصول به دست آمده را خالص سازی کرده و تقطیر می کنند تا دی اتیل هیدروکسیل آمین ۸۵ درصد حاصل شود. محصول تولید شده خشک و بدون آب است.
خواص دی اتیل هیدروکسیل آمین DEHA
از دی اتیل هیدروکسیل آمین به عنوان بازدارنده پلیمریزاسیون، روبنده اکسیژن (تصفیه آب)، ضد خوردگی و پایدار کننده و تثبیت کننده رنگ در عکاسی استفاده می شود. از این ترکیب به طور گسترده در اکسیژن زدایی و غیرفعال کردن سطوح فلزی به کار گرفته می شود. زیرا به مقدار کمی از آن نیاز داشته، ساده بوده، سرعت عمل بالایی داشته و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است. همچنین با خاصیت کاهندگی، اکسیژن را از آب جدا کرده و در تصفیه آب به کار برده می شود.
از دی اتیل هیدروکسیل آمین به طور گسترده در بویلرها به کار برده می شود، زیرا توانایی کاربرد در فشار و دمای پایین را داشته و سرعت واکنش بالایی دارد. این ترکیب با کاهش آهن، پوشش مغناطیسی ایجاد کرده و مانع خوردگی فلزات می شود.
مزایای دی اتیل هیدروکسیل آمین
از مزایای کاربرد این ترکیب، حذف کامل و با سرعت بالای اکسیژن، توانایی کاربرد در دما و PH بالا، تشکیل فیلم نازک محافظت کننده از جنس مگنتیت در سطوح فلزی و غیرسمی بودن برخلاف اکسیژن زداهای دیگر مانند هیدرازین است. دی اتیل هیدروکسیل آمین دارای فراریت بالایی بوده و می تواند در نتیجه همراه بودن با بخار آب، از سیستم بخار برگشتی در برابر خوردگی محافظت کند.
از مزایای دیگر این ترکیب، عدم افزایش TDS برخلاف سولفیت سدیم، تزریق راحت و آسان، سازگار بودن با محیط زیست و … است. سازگاری با محیط زیست می تواند نقطه مثبتی در کاربرد هر مواد شیمیایی صنعتی و آزمایشگاهی باشد.
تجزیه حرارتی DEHA
این ترکیب تا فشار ۲۱,۶۹ بار پایدار ولی در فشار ۶۹,۹۶ بار، شکسته می شود. با تجزیه حرارتی، اتیل متیل آمین حاصل می شود که به آمونیاک تبدیل می شود. این که چه مقدار آمونیاک در شرایط عملیاتی مختلف تولید می شود، متفاوت است. این ماده از دمای ۵۴۰ درجه سانتی گراد شروع به تجزیه شدن می کند.
ایمنی و شرایط نگهداری دی اتیل هیدروکسیل آمین DEHA
یکی از خواص DEHA، زود مشتعل شدن آن است. این ترکیب وقتی با پوست تماس پیدا کند، باعث مسمومیت و تحریک می شود. در صورت تماس با چشم، موجب التهاب، قرمزی، سوزش و تحریک شده و بهتر است خیلی سریع با آب فراوان به مدت ۱۵ دقیقه شست و شو داده شود.
همچنین در صورت تماس با پوست نیز باید لباس های فرد را از تن خارج کرده و محل مورد نظر را با آب و صابون شست و شو دهید. در صورت ادامه سوزش، با پزشک مشورت کنید.
بلعیدن دی اتیل هیدروکسیل آمین DEHA موجب اختلالات گوارشی نظیر تهوع، استفراغ و اسهال می شود. در صورت خوردن این ترکیب، باید دهان را با آب شسته و ۲ تا ۴ فنجان شیر بنوشید.
اختلالات تنفسی در نتیجه استشمام این ماده حاصل می شود که نتیجه آن سرگیجه و خفگی است. در چنین شرایطی محل را ترک کرده و در صورت نیاز از تنفس مصنوعی استفاده کنید.
به همین جهت هنگام کار با مواد شیمیایی صنعتی و آزمایشگاهی باید تمام نکات ایمنی را رعایت کرد.
