بیوتین چیست و آیا قرص بیوتین به رشد مو و درمان ریزش مو کمک می کند؟

ریزش مو یکی از مشکلات شایع در میان آقایان و بانوان است. این مشکل ممکن است به دلایل مختلفی مانند وراثت، تغییرات هورمونی، مصرف برخی از دارو ها، پرتو درمانی، استرس و فشار عصبی ایجاد شود.

مصرف بیوتین که یکی از ویتامین های گروه B است و به عنوان ویتامین B_۷ و یا H نیز شناخته می شود در رفع مشکل ریزش مو موثر است. این ویتامین مواد مغذی بدن را به انرژی تبدیل کرده و علاوه بر پوست و مو، سلامت چشم، کبد و سیستم عصبی را نیز تضمین می کند.

غذاهایی مانند جگر، قلوه، آجیل، غلات، اسفناج، موز و … سرشار از بیوتین هستند. این ویتامین به صورت آمپول، قرص و کپسول نیز مورد استفاده قرار می گیرد. مقدار مجاز مصرف این ویتامین بر اساس سن، جنسیت و میزان سلامتی فرد تعیین می شود.

در این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی فیزیک به تاثیر قرص بیوتین در رشد مو و درمان ریزش مو می پردازیم.

بررسی دلایل ریزش مو

افراد به طور متوسط روزانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو از دست می دهند. این تعداد ریزش به دلیل همزمان شدن با رشد موهای جدید اغلب دیده نمی شود. از این رو، ریزش مو به حالتی گفته می شود که مو های جدید جایگزین موهای ریخته شده نشده و فرد به طور مشخص متوجه کم حجم شدن مو های خود شود.

از عوامل موثر در ریزش مو می توان به موارد زیر اشاره کرد.

وراثت

این عامل از شایع ترین دلایل ریزش مو است که در اثر افزایش سن رخ می دهد. این حالت به تدریج و با الگویی قابل پیش‌بینی اتفاق می‌افتد. این الگو در مردان اغلب به صورت کم پشت شدن خط جلوی سر و در زنان، کم پشت شدن وسط سر نمود پیدا می کند.

تغییرات هورمونی

تغییرات هورمونی که اغلب هنگام بارداری، زایمان، یائسگی و مشکلات تیروئیدی ایجاد می شود می تواند سبب ریزش مو به صورت دائمی و موقت ‌شود.

مصرف دارو

از  دیگر دلایل ریزش مو می‌توان به عارضه ی جانبی مصرف داروهای خاص مانند داروهای درمان سرطان، آرتروز، افسردگی، مشکلات قلبی، نقرص و فشار خون اشاره کرد.

پرتو درمانی

روش های درمانی مانند رادیوتراپی یا پرتودرمانی، از دلایلی است که سبب ایجاد ریزش موها می شود. پس از اتمام این دوره های درمانی ممکن است مو ها مانند گذشته رشد نکند.

استرس

زندگی در دنیای متمدن امروزی با استرس و فشار های روانی فراوانی همراه است. قرار گرفتن در موقعیت های استرس زا سبب ریزش مو می شود. البته لازم است بدانید که این نوع ریزش مو موقتی است و پس از رفع استرس مو ها به حالت قبل باز می گردند.

روش نگه داری مو

استفاده از روش های نگه داری نامناسب و نادرست مو و داشتن طولانی مدت مدل موهایی که باعث محکم کشیده شدن موی سر می شود، به مرور زمان سبب ریزش مو خواهد شد.

رابطه بیوتین با رشد مو چیست

کراتین از پروتئین های اساسی تشکیل دهنده مو، پوست و ناخن‌ است. ویتامین بیوتین، زیرساخت های کراتینه بدن را بهبود می بخشد. تحقیقات انجام شده در مورد اثرات بیوتین بر رشد مو بسیار پراکنده است.

مطالعات صورت گرفته نشان می دهد رشد مو تنها وابسته به بیوتین نیست. زیرا، مکمل های مصرف شده نه تنها حاوی بیوتین، بلکه سایر مواد مغذی نیز است و بهبود رشد مو را نمی توان فقط به بیوتین نسبت داد.

به عنوان مثال، در یک مطالعه میدانی انجام شده در سال ۲۰۱۵، به زنانی که موهای کم پشت داشتند، مکمل خوراکی پروتئین دریایی (MPS) داده شد. این مکمل حاوی بیوتین و سایر مواد مغذی و به صورت یک قرص دارونما (بدون درمان فعال) بود که دو بار در روز و به مدت ۹۰ روز مورد استفاده قرار گرفت.

در آغاز و پایان مطالعه، مناطق آسیب دیده در پوست سر با تصاویر دیجیتالی ثبت شد. موهای هر شرکت کننده نیز به خوبی شسته شده و هرگونه ریزش مو شمرده ‌شد.

محققان دریافتند زنانی که از MPS استفاده می‌کنند، در مناطقی که ریزش مو اتفاق افتاده، رشد قابل توجهی داشتند. علاوه بر این، ریزش موی آن‌ها به طور چشم گیری کاهش داشته است.

بیوتین چیست

ویتامین بیوتین از خانواده‌ی ویتامین‌های ب کمپلکس بوده و در آب حلال است. این ویتامین ماده‌‌ای مغذی و ضروری است و به طور طبیعی در بسیاری از غذاها یافت می شود.

مانند تمام ویتامین‌های گروه  B، بیوتین نقش موثری در تبدیل کربوهیدرات به انرژی در بدن و سوزاندن پروتئین‌ ها (اسید های آمینه) دارند که عناصر سازنده ی مو به شمار می آیند.

از مهم ترین فواید بیوتین که به نام ویتامین B7 یا ویتامین H نیز شناخته می‌شود می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• کمک به رشد طبیعی جنین
• پیشگیری از ریزش مو و داشتن موهایی ضخیم
• ناخن هایی قوی و بدون شکنندگی
•  سلامتی پوست، سیستم گوارش و کبد

نکته

تحقیقات نشان می دهد مصرف هم زمان بیوتین با روی، فواید این ویتامین را چند برابر افزایش می دهد.

مهم ترین دلایل کمبود بیوتین

به طور طبیعی بدن یک فرد سالم که دارای رژیم غذایی مناسبی است دچار کمبود بیوتین نمی شود. برخی شرایط مانند بارداری، قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس، رژیم های غذایی بسیار سخت، اعتیاد به الکل، مصرف بعضی از داروها و کودکانی که به صورت مادرزادی با مشکلات کمبود بیوتین متولد می‌شوند از دلایل کمبود بیوتین در بدن هستند.

از آن جایی که بیوتین در روده تولید می شودف افرادی که مبتلا به بیماری های مربوط به روده هستند ممکن است قادر به تولید کافی بیوتین نباشند. این امر سبب کمبود این ویتامین در بدن این دسته از افراد می شود.

جالب است بدانیم که

کمبود بیوتین بیشتر در افرادی دیده می شود که سفیده‌ی تخم مرغ را به صورت خام مصرف می کنند. زیرا تخم مرغ خام حاوی آویدین است که مانع از جذب بیوتین می شود.

علائم و نشانه های کمبود بیوتین در بدن

از علائم کمبود بیوتین در بدن می‎ توان به نازک شدن مو، شکننده شدن ناخن‌، خشکی پوست، بثورات پوستی، ورم ملتحمه ی چشم، خستگی و سوزن سوزن شدن دست و پاها اشاره کرد.

ایجاد زخم در کناره دهان و صورت، ریزش مو و شکستن ناخن، خستگی و خواب آلودگی بدون دلیل مشخص و حتی در مواردی حالت های افسردگی به دلیل کمبود این ویتامین مهم است. علاوه بر این، کمبود بیوتین در موارد شدید تر سبب از بین رفتن رنگ مو می شود.

منابع غذایی سرشار از بیوتین کدام است

براساس تحقیقات صورت گرفته، ساده ترین روش برای دریافت بیوتین مورد نیاز داشتن یک رژیم غذایی متنوع حاوی بیوتین است. از آن جا که بدن انسان قادر به ساخت بیوتن نیست باید از طریق مصرف مواد غذایی تامین شود. از جمله این غذا ها می توان به موارد زیر اشاره کرد.

تخم‌مرغ، ماهی سالمون، دانه های آفتاب‌گردان، ماهی تن، اسفناج، کلم بروکلی، پنیر چدار، ماست، جو دوسر پرک، موز، بادام‌، انواع مخمرهای جو، آجیل و دانه ها، جگر، سیب زمینی شیرین، قارچ، آووکادو، گوشت گاو و مرغ.

نکته

فرآیند پخت و حرارت کارایی بیوتین را کاهش می دهد. به همین دلیل، مصرف مواد غذایی نام برده شده به صورت خام و یا کمی پخت شده مقدار بیوتین فعال بیشتری را وارد بدن می کند.

آشنایی با مکمل های خوراکی بیوتین

اگر بدن نتواند بیوتین کافی را از طریق رژیم غذایی تامین کند، باید مکمل یا قرصی که توسط پزشک تجویز شده است را مورد استفاده قرار داد. هنگام خرید این داروها داشتن تاییدیه سازمان غذا و دارو روی بسته بندی الزامی است.

امروزه استفاده از کپسول‌ها و قرص‌های پاستیلی حاوی بیوتین برای درمان ریزش مو بسیار رایج است. با وجود اینکه مصرف این نوع قرص ها ظاهرا ضرری ندارد اما، مصرف آن تنها زمانی توصیه می شود که بدن دچار کمبود این ویتامین باشد.

معرفی شامپو ها و سرم های مو حاوی بیوتین

شامپو ها و سرم های حاوی این ویتامین برای رشد و ضخیم کردن مو به بازار عرضه می‌شوند. افرادی که نیاز به تقویت مو دارند با مراجعه به پزشک می توانند از این فرم بیوتین استفاده کنند.

شامپو بیوتین پلاس ایروکس از جمله محصولات مراقبتی مو است که حاوی بیوتین بوده و به منظور بهبود کراتین سازی، افزایش ضخامت ساقه و استحکام ریشه ی مو تولید شده است.

سرم موی بیوتین پلاس ایروکس نیز فرمی دیگر از محصولات مراقبتی مو است که موجب تحریک رشد مو و جلوگیری از ریزش آن می‌شود. این سرم بدون الکل، سولفات و پارابن بوده و با داشتن روغن ها و عصاره های گیاهی به عنوان یک درمان موضعی عمل کرده و به راحتی توسط پوست و موی سر جذب می شود.

مقدار مجاز مصرف روزانه بیوتین

مقدار مصرف روزانه این ویتامین با توجه به سن، جنسیت و سلامت کلی بدن متفاوت است. این مقدار برای نوجوانان (افراد بالای ۱۰ سال) و بزرگ‌سالان، به مقدار ۳۰ تا ۱۰۰ میکرو گرم در روز توصیه می شود. مقدار مصرف مجاز این ویتامین در نوزادان و کودکان زیر ده سال به ترتیب زیر است.

• نوزادان و کودکان تا ۳ سال: ۱۰ تا ۲۰ میکرو گرم
• ۴ تا ۶ سال: ۲۵ میکرو گرم
• ۷ تا ۱۰ سال: ۳۰ میکرو گرم

 مزایای مصرف بیوتین کدام است

از مهم ترین مزایای مصرف و تامین بیوتین مورد نیاز بدن می توان موارد زیر را نام برد.

سلامت مو، پوست و ناخن را به دنبال دارد

همان طور که پیش از این نیز به آن اشاره شد کراتین پروتئین اصلی تشکیل دهنده مو، پوست و ناخن است. ویتامین بیوتین زیرساخت کراتین بدن را تقویت می کند.

کمبود این ویتامین به ندرت در بدن اتفاق می‌افتد. افراد مبتلا به کمبود مواد ضروری بدن، اغلب علائمی مانند ریزش مو یا جوش های قرمز پوستی را نشان می دهند. از این رو، به توصیه پزشکان باید مقدار مصرف بیوتین را افزایش داد.

در رشد جنین نقش دارد

به مادران توصیه می شود برای کمک به سلامت جنین، مجموعه ویتامین های حاوی بیوتین و فولیک اسید را در طی دوران بارداری مصرف کنند. البته مصرف مقدار زیاد این ویتامین می تواند برای جنین خطرناک باشد. از این رو، نباید بدون تجویز پزشک قرص آن را مورد استفاده قرار داد.

در متابولیسم سالم بدن موثر است

بیوتین یکی از انواع ویتامین های گروه B است که در سوخت و ساز و متابولیسم بهتر بدن نقش دارد. این ویتامین گلوکز موجود در کربوهیدرات را به انرژی لازم بدن تبدیل کرده به اسیدهای آمینه در انجام عملکردهای طبیعی بدن کمک می کند.

دیگر مزایای بیوتین

• کاهش التهاب
• تقویت عملکرد شناختی
• افزایش کلسترول مفید HDL و کاهش کلسترول بد LDL
• کاهش قند خون در افراد دیابتی

مدت زمان مورد نیاز مصرف بیوتین

برای مشاهده نتیجه بهتر باید در مصرف مواد غذایی حاوی بیوتین پایبند بود. اگر مصرف این ویتامین از طریق مواد غذایی صورت می گیرد باید مواد غذایی غنی از بیوتین را در رژیم غذایی روزانه خود قرار داد تا مصرف بیشتر آن بتواند تاثیر قابل توجهی را نشان دهد. اگر به صورت قرص مصرف می شود، استفاده مداوم و طبق دستور پزشک اهمیت دارد.

پزشکان برای آنکه بتوانند مصرف بیش از حد بیوتین را تایید کنند، برخی از فاکتورهای خون را مورد بررسی قرار می دهند که عبارتند از:

• کمبود ویتامین ث
• کمبود ویتامین ب ۶
• مقدار بالای قند خون
• کاهش ترشح انسولین

بر اساس اعداد نشان داده شده در آزمایش، چنانچه پزشک مصرف بیش از حد این ویتامین را تایید کند، مقدار مصرف پیشنهادی او کاهش می یابد.

تحقیقات انجام شده در سال های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۵ نشان می دهد برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید دوره ۹۰ روزه مصرف این ویتامین را دنبال کرد. محققان معتقدند هر چه طول دوره مصرف طولانی تر باشد، نتایج بهتری حاصل می شود.

عوارض جانبی مصرف بیوتین

همان طور که گفته شد بیوتین ویتامینی محلول در آب است. لذا، مقدار اضافی آن از طریق ادرار از بدن دفع می شود. مصرف این ویتامین در برخی افراد سبب بروز علائمی می شود که عبارتند از:

• حالت تهوع و مشکلات گوارشی
• گرفتگی عضلات
• اسهال
• لکه‌های پوستی غیرمعمول

به همین دلیل توصیه می‌شود اطلاعات مربوط به دوز مصرفی را روی برچسب نصب شده روی دارو مورد مطالعه قرار داده و برای مصرف داروهای مکمل با پزشک مشورت کرد.

داروهایی که با بیوتین تداخل دارند

مصرف برخی از داروها مانند رقیق کننده های خون، قرص های ضد تشنج و رتینوئیدها منجر به کمبود بیوتین در بدن می شود. از این رو، هم زمان با مصرف این دارو ها باید به علائم کمبود این ویتامین در بدن توجه شود.

سخن پایانی

بیوتین یکی از ویتامین های گروه B است که به عنوان ویتامین H نیز شناخته می شود. این ویتامین مواد مغذی بدن را به انرژی تبدیل کرده و علاوه بر پوست و مو، در حفظ سلامت چشم، کبد و سیستم عصبی نیز نقش دارد.

غذاهایی مانند جگر، قلوه، آجیل، غلات، اسفناج، موز و … منابعی سرشار از بیوتین هستند. مقدار مجاز مصرف این ویتامین متناسب با سن، جنسیت و میزان سلامتی افراد تعیین می شود. این ویتامین به صورت قرص و کپسول نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

به این ترتیب، تامین ویتامین بیوتین مورد نیاز بدن علاوه بر تامین انرژی و تنظیم سوخت و ساز بدن در حفظ سلامت پوست و مو و جلوگیری از ریزش مو بسیار موثر است.