خواص گل سنجد چیست و چه کاربرد هایی دارد؟

گل سنجد یا شکوفه سنجد، دارویی با خواص فراوان و پرکاربرد است که سابقه ای طولانی در طب سنتی دارد. گیاه سنجد بومی اروپا و آسیای شمالی است.

گل سنجد به دلیل داشتن داشتن عطری تند و دلپذیر در صنایع دارویی، بهداشتی، غذایی و عطر سازی کاربرد دارد. در صنایع دارویی از آن برای معطر کردن شربت ها استفاده می شود.

بخش های مختلف گیاه سنجد خواص دارویی متفاوتی دارند. گل سنجد از طبع گرم و خشک برخوردار بوده و در درمان مشکلات گوارش، قلب، کبد، معده، یرقان، رفع تهوع و سرگیجه، تنگی نفس و … نقش موثری دارد.

جالب است بدانیم که گیاه سنجد در زبان انگلیسی با نام های Oiltree ، Oleaster ، Russian olive و در زبان عربی با نام های نقد، بل و زقوم شناخته می شود. در این مقاله از نشریه علمی جهان شیمی به خواص درمانی گل سنجد و نحوه مصرف آن می پردازیم.

مشخصات ظاهری گیاه سنجد

گیاه سنجد با نام لاتین Elaeagnus angustifolia L. ز تیره Elaeagnanceae است. این درخت سنجد بومی اروپا و آسیای شمالی است و تا هیمالیا نیز انتشار دارد. ساقه های درخت سنجد به ارتفاع ۲ تا ۵ متر بوده و به صورت خار دار و یا فاقد آن است.

برگ های آن به شکل بیضی دراز و نوک تیز با دمبرگ کوتاه است. رنگ پهنک برگ ها در سطح فوقانی، سبز مایل به خاکستری ولی در سطح تحتانی به رنگ سفید نقره ای است.

گل های کوچک سنجد به شکل زنگ و در سطح داخل به رنگ زرد و در سطح خارجی پوشش گل به رنگ نقره ای دیده می شود. این گل ها به سه صورت نر – ماده، نر و ماده است. در گل های نر ۴ پرچم و در گل های ماده تنها یک مادگی وجود دارد. گل های هر مافردویت آن ۴ پرچم و یک مادگی همراه با هم دارد.

نکته

گل سنجد دارای عطری تند و قوی است. به همین دلیل از این گل ها اغلب در صنعت داروسازی و برای معطر کردن شربت ها استفاده می شود.

میوه سنجد به شکل بیضی، گوشتدار، شبیه زیتون، به رنگ زرد نارنجی مایل به قرمز و دارای طعم ملایم، قابض و قابل مصرف است. روی ریشه های گیاه نیز مانند بعضی درختان Alnus برجستگی های دارای میکوریزها دیده می شود.

گیاه سنجد چه کاربرد هایی دارد

چوب این درخت به دلیل گره هایی که دارد در صنایع چوبی کاربرد فراوانی دارد. در استان کردستان از این چوب اشیا ظریف ساخته می شود. اطراف کاشان نیز از این درخت به عنوان باد شکن برای جلوگیری از پیش روی شن های روان استفاده می شود. در مناطق استپی به عنوان پرچین باغ ها و تهیه هیزم کاشته می شود.

دیگر نام های درخت سنجد

درخت سنجد در کتب مختلف به نام های غبیده بادام، چوب دانه، نقد، بل، صرع الکلبه، سرین چک (در کردستان)، ایده (آذربایجان)، پستانک و سپتانک (اطراف تهران) نامیده می شود.

پراکندگی جغرافیایی درخت سنجد

این گیاه بومی اروپا و آسیای شمالی است. در ایران نیز در آذربایجان، قره داغ، اطراف ارومیه، کالیبار، کردستان، سندج، همدان، اصفهان، شیراز، بلوچستان، کوه تفتان، خراسان، تربت حیدریه، تهران، شهرستانک، کوه توچال، نزدیک ونک، قزوین و قم دیده می شود.

طرز تهیه دمنوش گل سنجد

برای تهیه این دمنوش پس از جمع آوری گل های سنجد آن ها را به خوبی شسته و خشک می کنیم. سپس مقدار ۵ تا ۸ گرم از این گل ها را در يك ليوان آب جوش ريخته و به مدت چند دقيقه اجازه می دهیم تا به خوبی دم بکشد. پس از این مرحله دمنوش آماده ی میل کردن است.

روش مصرف دمنوش گل سنجد

برای مصرف توصیه می شود اين دمنوش را سه وعده در روز و هر وعده به ميزان يک فنجان يا يک ليوان مصرف کرد. بهتر است کودکان نصف مقدار ذكر شده یعنی نصف فنجان و سه وعده در روز این دمنوش را مورد استفاده قرار دهند.

خواص درمانی دمنوش گل سنجد

از این دمنوش برای درمان مشکلات قلبى، تنگى نفس، نفخ، تقويت‌ كبد، التهاب، اسهال و استفراغ، تب،‌ التيام‌ زخم هاى داخلى و جلوگيرى از خونريزى داخلى استفاده می شود.

طول دوره درمان با دمنوش گل سنجد

طول دوره درمان با استفاده از دمنوش گل سنجد متناسب با نوع بيمارى متفاوت است. توصیه می شود این دمنوش تا زمان درمان كامل بيمارى مورد استفاده قرار گیرد.

خواص درمانی گل سنجد کدام است

این گل از خواص درمانی فراوانی برخوردار است. در این قسمت به مهم ترین خواص درمانی این گل و فراورده های آن اشاره می کنیم.

در رفع حساسیت موثر است

از آنجایی که گل سنجد از خاصیت ضد التهابی برخوردار است لذا، مصرف فراورده های آن مانند دمنوش به رفع حساسیت های فصلی کمک کرده و التهاب ناشی از آن را برطرف می کند.

میل جنسی بانوان را افزایش می دهد

سنجد و گل آن یکی از گیاهان دارویی رایج است که در پیش گیری و درمان مشکلات و اختلالات شایع زناشویی نقش دارد. در بسیاری از منابع مختلف طب سنتی توصیه شده است که نوشیدن دمنوش های تهیه شده از سنجد و گل آن برای درمان بعضی از اختلالات جنسی به خصوص زنان موثر است.

بر اساس تحقیقات صورت گرفته مصرف گل سنجد اختلالات جنسی زنان و حتی اضطراب حین رابطه زناشویی را درمان می کند. از این رو، در برخی کشور های اروپایی این گل به صورت کپسول هایی صنعتی در داروخانه ها به مردم ارائه می شود.

درمانگران مکتب آیورودا معتقدند بوییدن اسانس به دست آمده از گل سنجد باعث بهبودی و درمان ناتوانایی های جنسی می شود. البته درمانگران این طب، بوییدن این اسانس را هرگز به مردان پیشنهاد نمی کنند. زیرا، این کار موجب کاهش توانایی جسمی آن ها خواهد شد.

در رفع انسداد مجاری بدن موثر است

مصرف این دمنوش در باز شدن انسداد های مجاری داخل بدن نقش موثری دارد. از این رو، مصرف آن می تواند بسیار مفید واقع شود.

در بهبود دستگاه گوارش نقش دارد

یکی از مشکلات شایع گوارشی ایجاد نفخ معده و روده است که سبب تضعیف عملکرد دستگاه گوارش می شود. مصرف گل سنجد و فراورده های آن مانند دمنوش در رفع این نفخ مفید بوده و موجب تقویت سیستم گوارش می شود.

گل سنجد تقویت کننده کبد است

ترکیبات موجود در این گل به گونه ای است که می تواند عملکرد کبد را بهبود بخشیده و به رفع مشکلات و بیماری های کبدی کمک کند. به همین دلیل است که مصرف این دمنوش به شدت توصیه می شود.

به بهبود یرقان کمک می کند

یرقان یا همان زردی پوست نوعی بیماری است که در نتیجه نارسایی های کبدی ایجاد می شود و می تواند نشان دهنده ی بیماری دیگری در بدن باشد. از این رو درمان این بیماری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مصرف گل سنجد و دمنوش آن یکی از روش های درمان بهبود یرقان است.

گل سنجد برطرف کننده صفرا است

مشکلات مربوط به صفرا در بدن خود را به صورت گر گرفتگی و عصبانیت شدید، بی خوابی، سنگینی خواب صبح و زردی صورت نشان می دهد. صفرا تند و تیز و گرم و خشک است و شاید بیشترین خلطی که در بدن خود را نشان می دهد غلبه صفرا باشد. از این رو، مصرف دمنوش گل سنجد می تواند تا حد زیادی صفرا را کاهش داده و مشکلات ناشی از آن را برطرف کند.

گل سنجد ضد تهوع و سرگیجه است

یکی از روش های موثر برای درمان و پیشگیری از حالت تهوع و سرگیجه استفاده از دمنوش گل سنجد است. مصرف این دمنوش تهوع و سرگیجه را برطرف کرده و برای بهبود آن مفید است.

در درمان تکرر ادرار موثر است

بسیاری از افراد بنا به دلایل و مشکلات مختلفی دچار تکرر ادرار می شوند. یک روش موثر برای درمان تکرر ادرار که در طب سنتی به آن اشاره شده، استفاده از گل سنجد و فراورده های آن است.

در درمان سرماخوردگی فوق العاده است

از علائم شایع سرماخوردگی می توان به آبریزش بینی و خارش گلو اشاره کرد. در این حالت ترشحات از مغز به سمت بینی حرکت کرده و آبریزش را به دنبال خواهد داشت. مصرف این دمنوش به طور شگفت آوری می تواند این مشکل را برطرف کرده و سرماخوردگی را درمان کند.

در رفع زخم های ریوی و تنگی نفس نقش دارد

مصرف این گل و دمنوش آن علاوه بر درمان سرماخوردگی در بهبود ریه ها موثر است. از این رو، به منظور رفع زخم های ریوی و تنگی نفس مفید بوده و می توان از آن استفاده کرد. نوشیدن یک تا دو فنجان جوشانده گل سنجد نیز می تواند بسیار مفید و موثر باشد.

درمان کننده بیماری های دماغی مانند فلج و کزاز است

با استناد به برخی منابع طب سنتی می توان گفت که مصرف این گل برای درمان و بهبود بیماری های دماغی مانند کزاز و فلج مفید بوده و می تواند موثر واقع شود.

موجب تقویت قلب می شود

این گل از خاصیت تقویت کنندگی قلب برخوردار است. از این رو، برای داشتن قلبی پرنشاط و سالم توصیه می شود روزانه از این دمنوش میل شود.

گل سنجد نشاط آور قوی است

سنجد و گل آن در دسته گیاهان نشاط آور قرار دارند. از این رو، مصرف آن موجب ایجاد نشاط و شادی در افراد می شود. به افرادی که از مشکلات افسردگی رنج می برند توصیه می شود به جای مصرف انواع قرص های شیمیایی تقویتی، با مصرف ۲۱ روز دمنوش این گل همراه با عسل شاهد تغییرات مهم و اساسی در خود باشند.

عوارض جانبی گل سنجد

مصرف این گل و فراورده های آن، در کنار خواص و فواید بی نظیری که دارد می تواند با عوارضی نیز همراه باشد. به همین دلیل توصیه می شود مصرف آن با مشورت افراد متخصص در زمینه طب سنتی همراه باشد. در این قسمت به عوارض جانبی مصرف این گل اشاره می کنیم:

• مصرف دمنوش گل سنجد به کسانی که طبع گرم دارند توصیه نمی شود. از این رو، بهتر است همراه با ترکیباتی که طبع سرد دارند میل شود.
• در برخی از افراد سبب بروز حساسیت هایی مانند خارش پوست، سرفه و … می شود.

خواص گل سنجد برای زنان

گل سنجد یکی از گیاهان دارویی مفیدی است که برای مشکلات مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. آن را معمولا به عنوان دمنوش مورد استفاده قرار می دهند زیرا خواص مختلفی مانند تقویت سیستم ایمنی، افزایش فیبر به رژیم غذایی و درمان آلرژی های فصلی دارد. از این دمنوش می توان برای درمان اسهال و استفراغ، افزایش میل و اختلالات جنسی استفاده کرد. برای کبد نیز بسیار مفید است و برای درمان یرقان تجویز و مشکلات صفراوی مورد استفاده قرار می گیرد.

دمنوش گل سنجد برای خانم ها نیز بسیار مفید است زیرا باعث متعادل شدن هورمون های زنانه شده و بسیاری از مشکلات زنانه را برطرف می کند. استفاده از این دمنوش به رفع خونریزی شدید در دوران پریودی کمک کرده و لکه بینی ها را برطرف می کند. شکوفه سنجد منبعی از هورمون های زنانه که در ابتدای دوران بارداری باعث دختر شدن جنین و افزایش احتمال دو قلوزایی می شود. برای دوران یائسگی نیز می توانید از این دمنوش استفاده کنید زیرا منبع از دست رفته هورمون های زنانه را جایگزین می کند. بنابراین برای درمان مشکلات حاصل از یائسگی خصوصا گرگرفتگی و تعریق شبانه بسیار مفید است.

با اینحال برای کسب بیشترین منافع از این دمنوش ابتدا بهتر است با یک کارشناس طب سنتی مشورت نمایید تا مقدار دقیق و دفعات مصرف را بر اساس وضعیت شما مشخص کند. شما می توانید شکوفه های سنجد را به راحتی از عطاری ها خریداری کرده و در صورت عدم دسترسی آن را به صورت آنلاین سفارش دهید.

سخن پایانی

گل سنجد خواص دارویی و کاربرد های فراوانی دارد. این گل از طبیعت گرم و خشک برخوردار بوده و در درمان مشکلات گوارش، قلب، کبد، معده، یرقان، رفع تهوع و سرگیجه، تنگی نفس و … نقش موثری دارد.

علاوه بر این، به دلیل داشتن داشتن عطری تند و دلپذیر در صنایع دارویی، بهداشتی، غذایی و عطر سازی مورد استفاده قرار می گیرد. بیشترین کاربرد آن در صنایع دارویی برای معطر کردن شربت ها است.